1. 古诗词大全

高中文言文大全|翻译|鉴赏

共收录了25首高中文言文诗词
  • 作者:欧阳修 朝代:宋代

    修顿首再拜,白司谏足下:某年十七时,家随州,见天圣二年进士及第榜,始识足下姓名。是时予年少,未与人接,又居远方,但闻今宋舍人兄弟,与叶道卿、郑天休数人者,以文学大有名,号称得人。而足下厕其间,独无卓卓可道说者,予固疑足下不知何如人也。其后更十一年,予再至京师,足下已为御史里行,然犹未暇一识足下之面。但时时于予友尹师鲁问足下之贤否。而师鲁说足下:“正直有学问,君子人也。”予犹疑之。夫正直者,不可屈曲;有学问者,必能辨是非。以不可屈之节,有能辨是非之明,又为言事之官,而俯仰默默,无异众人,是果贤者耶!此不得使予之不疑也。自足下为谏官来,始得相识。侃然正色,论前世事,历历可听,褒贬是非,无一谬说。噫!持此辩以示人,孰不爱之?虽予亦疑足下真君子也。是予自闻足下之名及相识,凡十有四年而三疑之。今者推其实迹而较之,然后决知足下非君子也。

    前日范希文贬官后,与足下相见于安道家。足下诋诮希文为人。予始闻之,疑是戏言;及见师鲁,亦说足下深非希文所为,然后其疑遂决。希文平生刚正、好学、通古今,其立朝有本末,天下所共知。今又以言事触宰相得罪。足下既不能为辨其非辜,又畏有识者之责己,遂随而诋之,以为当黜,是可怪也。夫人之性,刚果懦软,禀之于天,不可勉强。虽圣人亦不以不能责人之必能。今足下家有老母,身惜官位,惧饥寒而顾利禄,不敢一忤宰相以近刑祸,此乃庸人之常情,不过作一不才谏官尔。虽朝廷君子,亦将闵足下之不能,而不责以必能也。今乃不然,反昂然自得,了无愧畏,便毁其贤以为当黜,庶乎饰己不言之过。夫力所不敢为,乃愚者之不逮;以智文其过,此君子之贼也。

    且希文果不贤邪?自三四年来,从大理寺丞至前行员外郎,作待制日,日备顾问,今班行中无与比者。是天子骤用不贤之人?夫使天子待不贤以为贤,是聪明有所未尽。足下身为司谏,乃耳目之官,当其骤用时,何不一为天子辨其不贤,反默默无一语;待其自败,然后随而非之。若果贤邪?则今日天子与宰相以忤意逐贤人,足下不得不言。是则足下以希文为贤,亦不免责;以为不贤,亦不免责,大抵罪在默默尔。

    昔汉杀萧望之与王章,计其当时之议,必不肯明言杀贤者也。必以石显、王凤为忠臣,望之与章为不贤而被罪也。今足下视石显、王凤果忠邪?望之与章果不贤邪?当时亦有谏臣,必不肯自言畏祸而不谏,亦必曰当诛而不足谏也。今足下视之,果当诛邪?是直可欺当时之人,而不可欺后世也。今足下又欲欺今人,而不惧后世之不可欺邪?况今之人未可欺也。

    伏以今皇帝即位已来,进用谏臣,容纳言论,如曹修古、刘越虽殁,犹被褒称。今希文与孔道辅皆自谏诤擢用。足下幸生此时,遇纳谏之圣主如此,犹不敢一言,何也?前日又闻御史台榜朝堂,戒百官不得越职言事,是可言者惟谏臣尔。若足下又遂不言,是天下无得言者也。足下在其位而不言,便当去之,无妨他人之堪其任者也。

    昨日安道贬官,师鲁待罪,足下犹能以面目见士大夫,出入朝中称谏官,是足下不复知人间有羞耻事尔。所可惜者,圣朝有事,谏官不言而使他人言之,书在史册,他日为朝廷羞者,足下也。《春秋》之法,责贤者备。今某区区犹望足下之能一言者,不忍便绝足下,而不以贤者责也。若犹以谓希文不贤而当逐,则予今所言如此,乃是朋邪之人尔。愿足下直携此书于朝,使正予罪而诛之,使天下皆释然知希文之当逐,亦谏臣之一効也。

    前日足下在安道家,召予往论希文之事。时坐有他客,不能尽所怀。故辄布区区,伏惟幸察,不宣。修再拜。

    xiū dùn shǒu zài bài ,bái sī jiàn zú xià :mǒu nián shí qī shí ,jiā suí zhōu ,jiàn tiān shèng èr nián jìn shì jí dì bǎng ,shǐ shí zú xià xìng míng 。shì shí yǔ nián shǎo ,wèi yǔ rén jiē ,yòu jū yuǎn fāng ,dàn wén jīn sòng shě rén xiōng dì ,yǔ yè dào qīng 、zhèng tiān xiū shù rén zhě ,yǐ wén xué dà yǒu míng ,hào chēng dé rén 。ér zú xià cè qí jiān ,dú wú zhuó zhuó kě dào shuō zhě ,yǔ gù yí zú xià bú zhī hé rú rén yě 。qí hòu gèng shí yī nián ,yǔ zài zhì jīng shī ,zú xià yǐ wéi yù shǐ lǐ háng ,rán yóu wèi xiá yī shí zú xià zhī miàn 。dàn shí shí yú yǔ yǒu yǐn shī lǔ wèn zú xià zhī xián fǒu 。ér shī lǔ shuō zú xià :“zhèng zhí yǒu xué wèn ,jun1 zǐ rén yě 。”yǔ yóu yí zhī 。fū zhèng zhí zhě ,bú kě qū qǔ ;yǒu xué wèn zhě ,bì néng biàn shì fēi 。yǐ bú kě qū zhī jiē ,yǒu néng biàn shì fēi zhī míng ,yòu wéi yán shì zhī guān ,ér fǔ yǎng mò mò ,wú yì zhòng rén ,shì guǒ xián zhě yē !cǐ bú dé shǐ yǔ zhī bú yí yě 。zì zú xià wéi jiàn guān lái ,shǐ dé xiàng shí 。kǎn rán zhèng sè ,lùn qián shì shì ,lì lì kě tīng ,bāo biǎn shì fēi ,wú yī miù shuō 。yī !chí cǐ biàn yǐ shì rén ,shú bú ài zhī ?suī yǔ yì yí zú xià zhēn jun1 zǐ yě 。shì yǔ zì wén zú xià zhī míng jí xiàng shí ,fán shí yǒu sì nián ér sān yí zhī 。jīn zhě tuī qí shí jì ér jiào zhī ,rán hòu jué zhī zú xià fēi jun1 zǐ yě 。

    qián rì fàn xī wén biǎn guān hòu ,yǔ zú xià xiàng jiàn yú ān dào jiā 。zú xià dǐ qiào xī wén wéi rén 。yǔ shǐ wén zhī ,yí shì xì yán ;jí jiàn shī lǔ ,yì shuō zú xià shēn fēi xī wén suǒ wéi ,rán hòu qí yí suí jué 。xī wén píng shēng gāng zhèng 、hǎo xué 、tōng gǔ jīn ,qí lì cháo yǒu běn mò ,tiān xià suǒ gòng zhī 。jīn yòu yǐ yán shì chù zǎi xiàng dé zuì 。zú xià jì bú néng wéi biàn qí fēi gū ,yòu wèi yǒu shí zhě zhī zé jǐ ,suí suí ér dǐ zhī ,yǐ wéi dāng chù ,shì kě guài yě 。fū rén zhī xìng ,gāng guǒ nuò ruǎn ,bǐng zhī yú tiān ,bú kě miǎn qiáng 。suī shèng rén yì bú yǐ bú néng zé rén zhī bì néng 。jīn zú xià jiā yǒu lǎo mǔ ,shēn xī guān wèi ,jù jī hán ér gù lì lù ,bú gǎn yī wǔ zǎi xiàng yǐ jìn xíng huò ,cǐ nǎi yōng rén zhī cháng qíng ,bú guò zuò yī bú cái jiàn guān ěr 。suī cháo tíng jun1 zǐ ,yì jiāng mǐn zú xià zhī bú néng ,ér bú zé yǐ bì néng yě 。jīn nǎi bú rán ,fǎn áng rán zì dé ,le wú kuì wèi ,biàn huǐ qí xián yǐ wéi dāng chù ,shù hū shì jǐ bú yán zhī guò 。fū lì suǒ bú gǎn wéi ,nǎi yú zhě zhī bú dǎi ;yǐ zhì wén qí guò ,cǐ jun1 zǐ zhī zéi yě 。

    qiě xī wén guǒ bú xián xié ?zì sān sì nián lái ,cóng dà lǐ sì chéng zhì qián háng yuán wài láng ,zuò dài zhì rì ,rì bèi gù wèn ,jīn bān háng zhōng wú yǔ bǐ zhě 。shì tiān zǐ zhòu yòng bú xián zhī rén ?fū shǐ tiān zǐ dài bú xián yǐ wéi xián ,shì cōng míng yǒu suǒ wèi jìn 。zú xià shēn wéi sī jiàn ,nǎi ěr mù zhī guān ,dāng qí zhòu yòng shí ,hé bú yī wéi tiān zǐ biàn qí bú xián ,fǎn mò mò wú yī yǔ ;dài qí zì bài ,rán hòu suí ér fēi zhī 。ruò guǒ xián xié ?zé jīn rì tiān zǐ yǔ zǎi xiàng yǐ wǔ yì zhú xián rén ,zú xià bú dé bú yán 。shì zé zú xià yǐ xī wén wéi xián ,yì bú miǎn zé ;yǐ wéi bú xián ,yì bú miǎn zé ,dà dǐ zuì zài mò mò ěr 。

    xī hàn shā xiāo wàng zhī yǔ wáng zhāng ,jì qí dāng shí zhī yì ,bì bú kěn míng yán shā xián zhě yě 。bì yǐ shí xiǎn 、wáng fèng wéi zhōng chén ,wàng zhī yǔ zhāng wéi bú xián ér bèi zuì yě 。jīn zú xià shì shí xiǎn 、wáng fèng guǒ zhōng xié ?wàng zhī yǔ zhāng guǒ bú xián xié ?dāng shí yì yǒu jiàn chén ,bì bú kěn zì yán wèi huò ér bú jiàn ,yì bì yuē dāng zhū ér bú zú jiàn yě 。jīn zú xià shì zhī ,guǒ dāng zhū xié ?shì zhí kě qī dāng shí zhī rén ,ér bú kě qī hòu shì yě 。jīn zú xià yòu yù qī jīn rén ,ér bú jù hòu shì zhī bú kě qī xié ?kuàng jīn zhī rén wèi kě qī yě 。

    fú yǐ jīn huáng dì jí wèi yǐ lái ,jìn yòng jiàn chén ,róng nà yán lùn ,rú cáo xiū gǔ 、liú yuè suī mò ,yóu bèi bāo chēng 。jīn xī wén yǔ kǒng dào fǔ jiē zì jiàn zhèng zhuó yòng 。zú xià xìng shēng cǐ shí ,yù nà jiàn zhī shèng zhǔ rú cǐ ,yóu bú gǎn yī yán ,hé yě ?qián rì yòu wén yù shǐ tái bǎng cháo táng ,jiè bǎi guān bú dé yuè zhí yán shì ,shì kě yán zhě wéi jiàn chén ěr 。ruò zú xià yòu suí bú yán ,shì tiān xià wú dé yán zhě yě 。zú xià zài qí wèi ér bú yán ,biàn dāng qù zhī ,wú fáng tā rén zhī kān qí rèn zhě yě 。

    zuó rì ān dào biǎn guān ,shī lǔ dài zuì ,zú xià yóu néng yǐ miàn mù jiàn shì dà fū ,chū rù cháo zhōng chēng jiàn guān ,shì zú xià bú fù zhī rén jiān yǒu xiū chǐ shì ěr 。suǒ kě xī zhě ,shèng cháo yǒu shì ,jiàn guān bú yán ér shǐ tā rén yán zhī ,shū zài shǐ cè ,tā rì wéi cháo tíng xiū zhě ,zú xià yě 。《chūn qiū 》zhī fǎ ,zé xián zhě bèi 。jīn mǒu qū qū yóu wàng zú xià zhī néng yī yán zhě ,bú rěn biàn jué zú xià ,ér bú yǐ xián zhě zé yě 。ruò yóu yǐ wèi xī wén bú xián ér dāng zhú ,zé yǔ jīn suǒ yán rú cǐ ,nǎi shì péng xié zhī rén ěr 。yuàn zú xià zhí xié cǐ shū yú cháo ,shǐ zhèng yǔ zuì ér zhū zhī ,shǐ tiān xià jiē shì rán zhī xī wén zhī dāng zhú ,yì jiàn chén zhī yī xiào yě 。

    qián rì zú xià zài ān dào jiā ,zhào yǔ wǎng lùn xī wén zhī shì 。shí zuò yǒu tā kè ,bú néng jìn suǒ huái 。gù zhé bù qū qū ,fú wéi xìng chá ,bú xuān 。xiū zài bài 。

    高中文言文
  • 作者:李朝威 朝代:唐代

    仪凤中,有儒生柳毅者,应举下第,将还湘滨。念乡人有客于泾阳者,遂往告别。至六七里,鸟起马惊,疾逸道左。又六七里,乃止。见有妇人,牧羊于道畔。毅怪视之,乃殊色也。然而蛾脸不舒,巾袖无光,凝听翔立,若有所伺。毅诘之曰:“子何苦而自辱如是?”妇始楚而谢,终泣而对曰:“贱妾不幸,今日见辱问于长者。然而恨贯肌骨,亦何能愧避?幸一闻焉。妾,洞庭龙君小女也。父母配嫁泾川次子,而夫婿乐逸,为婢仆所惑,日以厌薄。既而将诉于舅姑,舅姑爱其子,不能御。迨诉频切,又得罪舅姑。舅姑毁黜以至此。”言讫,歔欷流涕,悲不自胜。又曰:“洞庭于兹,相远不知其几多也?长天茫茫,信耗莫通。心目断尽,无所知哀。闻君将还吴,密通洞庭。或以尺书寄托侍者,未卜将以为可乎?”毅曰:“吾义夫也。闻子之说,气血俱动,恨无毛羽,不能奋飞,是何可否之谓乎!然而洞庭深水也。吾行尘间,宁可致意耶?惟恐道途显晦,不相通达,致负诚托,又乖恳愿。子有何术可导我邪?”女悲泣且谢,曰:“负载珍重,不复言矣。脱获回耗,虽死必谢。君不许,何敢言。既许而问,则洞庭之与京邑,不足为异也。”毅请闻之。女曰:“洞庭之阴,有大橘树焉,乡人谓之‘社橘’。君当解去兹带,束以他物。然后叩树三发,当有应者。因而随之,无有碍矣。幸君子书叙之外,悉以心诚之话倚托,千万无渝!”毅曰:“敬闻命矣。”女遂于襦间解书,再拜以进。东望愁泣,若不自胜。毅深为之戚,乃致书囊中,因复谓曰:“吾不知子之牧羊,何所用哉?神岂宰杀乎?”女曰:“非羊也,雨工也。”“何为雨工?”曰:“雷霆之类也。”毅顾视之,则皆矫顾怒步,饮龁甚异,而大小毛角,则无别羊焉。毅又曰:“吾为使者,他日归洞庭,幸勿相避。”女曰:“宁止不避,当如亲戚耳。”语竟,引别东去。不数十步,回望女与羊,俱亡所见矣。

    其夕,至邑而别其友,月余到乡,还家,乃访友于洞庭。洞庭之阴,果有社橘。遂易带向树,三击而止。俄有武夫出于波问,再拜请曰:“贵客将自何所至也?”毅不告其实,曰:“走谒大王耳。”武夫揭水止路,引毅以进。谓毅曰:“当闭目,数息可达矣。”毅如其言,遂至其宫。始见台阁相向,门户千万,奇草珍木,无所不有.夫乃止毅,停于大室之隅,曰:“客当居此以俟焉。”毅曰:“此何所也?”夫曰:“此灵虚殿也。”谛视之,则人间珍宝毕尽于此。柱以白璧,砌以青玉,床以珊瑚,帘以水精,雕琉璃于翠楣,饰琥珀于虹栋。奇秀深杳,不可殚言。然而王久不至。毅谓夫曰:“洞庭君安在哉?”曰:“吾君方幸玄珠阁,与太阳道士讲《火经》,少选当毕。”毅曰:“何谓《火经》?”夫曰:“吾君,龙也。龙以水为神,举一滴可包陵谷。道士,乃人也。人以火为神圣,发一灯可燎阿房。然而灵用不同,玄化各异。太阳道士精于人理,吾君邀以听焉。”语毕而宫门辟,景从云合,而见一人,披紫衣,执青玉。夫跃曰:“此吾君也!”乃至前以告之。

    君望毅而问曰:“岂非人间之人乎?”对曰:“然。”毅而设拜,君亦拜,命坐于灵虚之下。谓毅曰:“水府幽深,寡人暗昧,夫子不远千里,将有为乎?”毅曰:“毅,大王之乡人也。长于楚,游学于秦。昨下第,闲驱泾水右涘,见大王爱女牧羊于野,风鬟雨鬓,所不忍睹。毅因诘之,谓毅曰:‘为夫婿所薄,舅姑不念,以至于此’。悲泗淋漓,诚怛人心。遂托书于毅。毅许之,今以至此。”因取书进之。洞庭君览毕,以袖掩面而泣曰:“老父之罪,不能鉴听,坐贻聋瞽,使闺窗孺弱,远罹构害。公,乃陌上人也,而能急之。幸被齿发,何敢负德!”词毕,又哀咤良久。左右皆流涕。时有宦人密侍君者,君以书授之,令达宫中。须臾,宫中皆恸哭。君惊,谓左右曰:“疾告宫中,无使有声,恐钱塘所知。”毅曰:“钱塘,何人也?”曰:“寡人之爱弟,昔为钱塘长,今则致政矣。”毅曰:“何故不使知?”曰:“以其勇过人耳。昔尧遭洪水九年者,乃此子一怒也。近与天将失意,塞其五山。上帝以寡人有薄德于古今,遂宽其同气之罪。然犹縻系于此,故钱塘之人日日候焉。”语未毕,而大声忽发,天拆地裂。宫殿摆簸,云烟沸涌。俄有赤龙长千余尺,电目血舌,朱鳞火鬣,项掣金锁,锁牵玉柱。千雷万霆,激绕其身,霰雪雨雹,一时皆下。乃擘青天而飞去。毅恐蹶仆地。君亲起持之曰:“无惧,固无害。”毅良久稍安,乃获自定。因告辞曰:“愿得生归,以避复来。”君曰:“必不如此。其去则然,其来则不然,幸为少尽缱绻。”因命酌互举,以款人事。

    俄而祥风庆云,融融恰怡,幢节玲珑,箫韶以随。红妆千万,笑语熙熙。中有一人,自然蛾眉,明珰满身,绡縠参差。迫而视之,乃前寄辞者。然若喜若悲,零泪如丝。须臾,红烟蔽其左,紫气舒其右,香气环旋,入于宫中。君笑谓毅曰:“泾水之囚人至矣。”君乃辞归宫中。须臾,又闻怨苦,久而不已。有顷,君复出,与毅饮食。又有一人,披紫裳,执青玉,貌耸神溢,立于君左。君谓毅曰:“此钱塘也。”毅起,趋拜之。钱塘亦尽礼相接,谓毅曰:“女侄不幸,为顽童所辱。赖明君子信义昭彰,致达远冤。不然者,是为泾陵之土矣。飨德怀恩,词不悉心。”毅撝退辞谢,俯仰唯唯。然后回告兄曰:“向者辰发灵虚,巳至泾阳,午战于彼,未还于此。中间驰至九天,以告上帝。帝知其冤,而宥其失。前所谴责,因而获免。然而刚肠激发,不遑辞候,惊扰宫中,复忤宾客。愧惕惭惧,不知所失。”因退而再拜。君曰:“所杀几何?”曰:“六十万。”“伤稼乎?”曰:“八百里。”无情郎安在?”曰:“食之矣。”君怃然曰:“顽童之为是心也,诚不可忍,然汝亦太草草。赖上帝显圣,谅其至冤。不然者,吾何辞焉?从此以去,勿复如是。”钱塘君复再拜。是夕,遂宿毅于凝光殿。

    明日,又宴毅于凝碧宫。会友戚,张广乐,具以醪醴,罗以甘洁。初,笳角鼙鼓,旌旗剑戟,舞万夫于其右。中有一夫前曰:“此《钱塘破阵乐》。”旌杰气,顾骤悍栗。座客视之,毛发皆竖。复有金石丝竹,罗绮珠翠,舞千女于其左,中有一女前进曰:“此《贵主还宫乐》。”清音宛转,如诉如慕,坐客听下,不觉泪下。二舞既毕,龙君大悦。锡以纨绮,颁于舞人,然后密席贯坐,纵酒极娱。酒酣,洞庭君乃击席而歌曰:“大天苍苍兮,大地茫茫,人各有志兮,何可思量,狐神鼠圣兮,薄社依墙。雷霆一发兮,其孰敢当?荷贞人兮信义长,令骨肉兮还故乡,齐言惭愧兮何时忘!”洞庭君歌罢,钱塘君再拜而歌曰:“上天配合兮,生死有途。此不当妇兮,彼不当夫。腹心辛苦兮,泾水之隅。风霜满鬓兮,雨雪罗襦。赖明公兮引素书,令骨肉兮家如初。永言珍重兮无时无。”钱塘君歌阕,洞庭君俱起,奉觞于毅。毅踧踖而受爵,饮讫,复以二觞奉二君,乃歌曰:“碧云悠悠兮,泾水东流。伤美人兮,雨泣花愁。尺书远达兮,以解君忧。哀冤果雪兮,还处其休。荷和雅兮感甘羞。山家寂寞兮难久留。欲将辞去兮悲绸缪。”歌罢,皆呼万岁。洞庭君因出碧玉箱,贮以开水犀;钱塘君复出红珀盘,贮以照夜玑:皆起进毅,毅辞谢而受。然后宫中之人,咸以绡彩珠璧,投于毅侧。重叠焕赫,须臾埋没前后。毅笑语四顾,愧谢不暇。洎酒阑欢极,毅辞起,复宿于凝光殿。

    翌日,又宴毅于清光阁。钱塘因酒作色,踞谓毅曰:“不闻猛石可裂不可卷,义士可杀不可羞耶?愚有衷曲,欲一陈于公。如可,则俱在云霄;如不可,则皆夷粪壤。足下以为何如哉?”毅曰:“请闻之。”钱塘曰:“泾阳之妻,则洞庭君之爱女也。淑性茂质,为九姻所重。不幸见辱于匪人,今则绝矣。将欲求托高义,世为亲戚,使受恩者知其所归,怀爱者知其所付,岂不为君子始终之道者?”毅肃然而作,欻然而笑曰:“诚不知钱塘君孱困如是!毅始闻跨九州,怀五岳,泄其愤怒;复见断金锁,掣玉柱,赴其急难。毅以为刚决明直,无如君者。盖犯之者不避其死,感之者不爱其生,此真丈夫之志。奈何萧管方洽,亲宾正和,不顾其道,以威加人?岂仆人素望哉!若遇公于洪波之中,玄山之间,鼓以鳞须,被以云雨,将迫毅以死,毅则以禽兽视之,亦何恨哉!今体被衣冠,坐谈礼义,尽五常之志性,负百行怖之微旨,虽人世贤杰,有不如者,况江河灵类乎?而欲以蠢然之躯,悍然之性,乘酒假气,将迫于人,岂近直哉!且毅之质,不足以藏王一甲之间。然而敢以不伏之心,胜王不道之气。惟王筹之!”钱塘乃逡巡致谢曰:“寡人生长宫房,不闻正论。向者词述疏狂,妄突高明。退自循顾,戾不容责。幸君子不为此乖问可也。”其夕,复饮宴,其乐如旧。毅与钱塘遂为知心友。

    明日,毅辞归。洞庭君夫人别宴毅于潜景殿,男女仆妾等悉出预会。夫人泣谓毅曰:“骨肉受君子深恩,恨不得展愧戴,遂至睽别。”使前泾阳女当席拜毅以致谢。夫人又曰:“此别岂有复相遇之日乎?”毅其始虽不诺钱塘之情,然当此席,殊有叹恨之色。宴罢,辞别,满宫凄然。赠遗珍宝,怪不可述。毅于是复循途出江岸,见从者十余人,担囊以随,至其家而辞去。毅因适广陵宝肆,鬻其所得。百未发一,财已盈兆。故淮右富族,咸以为莫如。遂娶于张氏,亡。又娶韩氏。数月,韩氏又亡。徙家金陵。常以鳏旷多感,或谋新匹。有媒氏告之曰:“有卢氏女,范阳人也。父名曰浩,尝为清流宰。晚岁好道,独游云泉,今则不知所在矣。母曰郑氏。前年适清河张氏,不幸而张夫早亡。母怜其少,惜其慧美,欲择德以配焉。不识何如?”毅乃卜日就礼。既而男女二姓俱为豪族,法用礼物,尽其丰盛。金陵之士,莫不健仰。居月余,毅因晚入户,视其妻,深觉类于龙女,而艳逸丰厚,则又过之。因与话昔事。妻谓毅曰:“人世岂有如是之理乎?”

    经岁余,有一子。毅益重之。既产,逾月,乃秾饰换服,召毅于帘室之间,笑谓毅曰:“君不忆余之于昔也?”毅曰:“夙为姻好,何以为忆?”妻曰:“余即洞庭君之女也。泾川之冤,君使得白。衔君之恩,誓心求报。洎钱塘季父论亲不从,遂至睽违。天各一方,不能相问。父母欲配嫁于濯锦小儿某。遂闭户剪发,以明无意。虽为君子弃绝,分见无期。而当初之心,死不自替。他日父母怜其志,复欲驰白于君子。值君子累娶,当娶于张,已而又娶于韩。迨张、韩继卒,君卜居于兹,故余之父母乃喜余得遂报君之意。今日获奉君子,咸善终世,死无恨矣。”因呜咽,泣涕交下。对毅曰:“始不言者,知君无重色之心。今乃言者,知君有感余之意。妇人匪薄,不足以确厚永心,故因君爱子,以托相生。未知君意如何?愁惧兼心,不能自解。君附书之日,笑谓妾曰:‘他日归洞庭,慎无相避。’诚不知当此之际,君岂有意于今日之事乎?其后季父请于君,君固不许。君乃诚将不可邪,抑忿然邪?君其话之。”毅曰:“似有命者。仆始见君子,长泾之隅,枉抑憔悴,诚有不平之志。然自约其心者,达君之冤,余无及也。以言‘慎无相避’者,偶然耳,岂有意哉。洎钱塘逼迫之际,唯理有不可直,乃激人之怒耳。夫始以义行为之志,宁有杀其婿而纳其妻者邪?一不可也。某素以操真为志尚,宁有屈于己而伏于心者乎?二不可也。且以率肆胸臆,酬酢纷纶,唯直是图,不遑避害。然而将别之日。见君有依然之容,心甚恨之。终以人事扼束,无由报谢。吁,今日,君,卢氏也,又家于人间。则吾始心未为惑矣。从此以往,永奉欢好,心无纤虑也。”妻因深感娇泣,良久不已。有顷,谓毅曰:“勿以他类,遂为无心,固当知报耳。夫龙寿万岁,今与君同之。水陆无往不适。君不以为妄也。”毅嘉之曰:“吾不知国客乃复为神仙之饵!”。乃相与觐洞庭。既至,而宾主盛礼,不可具纪。

    后居南海仅四十年,其邸第、舆马、珍鲜、服玩,虽侯伯之室,无以加也。毅之族咸遂濡泽。以其春秋积序,容状不衰。南海之人,靡不惊异。

    洎开元中,上方属意于神仙之事,精索道术。毅不得安,遂相与归洞庭。凡十余岁,莫知其迹。

    至开元末,毅之表弟薛嘏为京畿令,谪官东南。经洞庭,晴昼长望,俄见碧山出于远波。舟人皆侧立,曰:“此本无山,恐水怪耳。”指顾之际,山与舟相逼,乃有彩船自山驰来,迎问于嘏。其中有一人呼之曰:“柳公来候耳。”嘏省然记之,乃促至山下,摄衣疾上。山有宫阙如人世,见毅立于宫室之中,前列丝竹,后罗珠翠,物玩之盛,殊倍人间。毅词理益玄,容颜益少。初迎嘏于砌,持嘏手曰:“别来瞬息,而发毛已黄。”嘏笑曰:“兄为神仙,弟为枯骨,命也。”毅因出药五十丸遗嘏,曰:“此药一丸,可增一岁耳。岁满复来,无久居人世以自苦也。”欢宴毕,嘏乃辞行。自是已后,遂绝影响。嘏常以是事告于人世。殆四纪,嘏亦不知所在。

    陇西李朝威叙而叹曰:“五虫之长,必以灵者,别斯见矣。人,裸也,移信鳞虫。洞庭含纳大直,钱塘迅疾磊落,宜有承焉。嘏咏而不载,独可邻其境。愚义之,为斯文。”

    yí fèng zhōng ,yǒu rú shēng liǔ yì zhě ,yīng jǔ xià dì ,jiāng hái xiāng bīn 。niàn xiāng rén yǒu kè yú jīng yáng zhě ,suí wǎng gào bié 。zhì liù qī lǐ ,niǎo qǐ mǎ jīng ,jí yì dào zuǒ 。yòu liù qī lǐ ,nǎi zhǐ 。jiàn yǒu fù rén ,mù yáng yú dào pàn 。yì guài shì zhī ,nǎi shū sè yě 。rán ér é liǎn bú shū ,jīn xiù wú guāng ,níng tīng xiáng lì ,ruò yǒu suǒ sì 。yì jié zhī yuē :“zǐ hé kǔ ér zì rǔ rú shì ?”fù shǐ chǔ ér xiè ,zhōng qì ér duì yuē :“jiàn qiè bú xìng ,jīn rì jiàn rǔ wèn yú zhǎng zhě 。rán ér hèn guàn jī gǔ ,yì hé néng kuì bì ?xìng yī wén yān 。qiè ,dòng tíng lóng jun1 xiǎo nǚ yě 。fù mǔ pèi jià jīng chuān cì zǐ ,ér fū xù lè yì ,wéi bì pú suǒ huò ,rì yǐ yàn báo 。jì ér jiāng sù yú jiù gū ,jiù gū ài qí zǐ ,bú néng yù 。dài sù pín qiē ,yòu dé zuì jiù gū 。jiù gū huǐ chù yǐ zhì cǐ 。”yán qì ,xū xī liú tì ,bēi bú zì shèng 。yòu yuē :“dòng tíng yú zī ,xiàng yuǎn bú zhī qí jǐ duō yě ?zhǎng tiān máng máng ,xìn hào mò tōng 。xīn mù duàn jìn ,wú suǒ zhī āi 。wén jun1 jiāng hái wú ,mì tōng dòng tíng 。huò yǐ chǐ shū jì tuō shì zhě ,wèi bo jiāng yǐ wéi kě hū ?”yì yuē :“wú yì fū yě 。wén zǐ zhī shuō ,qì xuè jù dòng ,hèn wú máo yǔ ,bú néng fèn fēi ,shì hé kě fǒu zhī wèi hū !rán ér dòng tíng shēn shuǐ yě 。wú háng chén jiān ,níng kě zhì yì yē ?wéi kǒng dào tú xiǎn huì ,bú xiàng tōng dá ,zhì fù chéng tuō ,yòu guāi kěn yuàn 。zǐ yǒu hé shù kě dǎo wǒ xié ?”nǚ bēi qì qiě xiè ,yuē :“fù zǎi zhēn zhòng ,bú fù yán yǐ 。tuō huò huí hào ,suī sǐ bì xiè 。jun1 bú xǔ ,hé gǎn yán 。jì xǔ ér wèn ,zé dòng tíng zhī yǔ jīng yì ,bú zú wéi yì yě 。”yì qǐng wén zhī 。nǚ yuē :“dòng tíng zhī yīn ,yǒu dà jú shù yān ,xiāng rén wèi zhī ‘shè jú ’。jun1 dāng jiě qù zī dài ,shù yǐ tā wù 。rán hòu kòu shù sān fā ,dāng yǒu yīng zhě 。yīn ér suí zhī ,wú yǒu ài yǐ 。xìng jun1 zǐ shū xù zhī wài ,xī yǐ xīn chéng zhī huà yǐ tuō ,qiān wàn wú yú !”yì yuē :“jìng wén mìng yǐ 。”nǚ suí yú rú jiān jiě shū ,zài bài yǐ jìn 。dōng wàng chóu qì ,ruò bú zì shèng 。yì shēn wéi zhī qī ,nǎi zhì shū náng zhōng ,yīn fù wèi yuē :“wú bú zhī zǐ zhī mù yáng ,hé suǒ yòng zāi ?shén qǐ zǎi shā hū ?”nǚ yuē :“fēi yáng yě ,yǔ gōng yě 。”“hé wéi yǔ gōng ?”yuē :“léi tíng zhī lèi yě 。”yì gù shì zhī ,zé jiē jiǎo gù nù bù ,yǐn hé shèn yì ,ér dà xiǎo máo jiǎo ,zé wú bié yáng yān 。yì yòu yuē :“wú wéi shǐ zhě ,tā rì guī dòng tíng ,xìng wù xiàng bì 。”nǚ yuē :“níng zhǐ bú bì ,dāng rú qīn qī ěr 。”yǔ jìng ,yǐn bié dōng qù 。bú shù shí bù ,huí wàng nǚ yǔ yáng ,jù wáng suǒ jiàn yǐ 。

    qí xī ,zhì yì ér bié qí yǒu ,yuè yú dào xiāng ,hái jiā ,nǎi fǎng yǒu yú dòng tíng 。dòng tíng zhī yīn ,guǒ yǒu shè jú 。suí yì dài xiàng shù ,sān jī ér zhǐ 。é yǒu wǔ fū chū yú bō wèn ,zài bài qǐng yuē :“guì kè jiāng zì hé suǒ zhì yě ?”yì bú gào qí shí ,yuē :“zǒu yè dà wáng ěr 。”wǔ fū jiē shuǐ zhǐ lù ,yǐn yì yǐ jìn 。wèi yì yuē :“dāng bì mù ,shù xī kě dá yǐ 。”yì rú qí yán ,suí zhì qí gōng 。shǐ jiàn tái gé xiàng xiàng ,mén hù qiān wàn ,qí cǎo zhēn mù ,wú suǒ bú yǒu .fū nǎi zhǐ yì ,tíng yú dà shì zhī yú ,yuē :“kè dāng jū cǐ yǐ sì yān 。”yì yuē :“cǐ hé suǒ yě ?”fū yuē :“cǐ líng xū diàn yě 。”dì shì zhī ,zé rén jiān zhēn bǎo bì jìn yú cǐ 。zhù yǐ bái bì ,qì yǐ qīng yù ,chuáng yǐ shān hú ,lián yǐ shuǐ jīng ,diāo liú lí yú cuì méi ,shì hǔ pò yú hóng dòng 。qí xiù shēn yǎo ,bú kě dān yán 。rán ér wáng jiǔ bú zhì 。yì wèi fū yuē :“dòng tíng jun1 ān zài zāi ?”yuē :“wú jun1 fāng xìng xuán zhū gé ,yǔ tài yáng dào shì jiǎng 《huǒ jīng 》,shǎo xuǎn dāng bì 。”yì yuē :“hé wèi 《huǒ jīng 》?”fū yuē :“wú jun1 ,lóng yě 。lóng yǐ shuǐ wéi shén ,jǔ yī dī kě bāo líng gǔ 。dào shì ,nǎi rén yě 。rén yǐ huǒ wéi shén shèng ,fā yī dēng kě liáo ā fáng 。rán ér líng yòng bú tóng ,xuán huà gè yì 。tài yáng dào shì jīng yú rén lǐ ,wú jun1 yāo yǐ tīng yān 。”yǔ bì ér gōng mén pì ,jǐng cóng yún hé ,ér jiàn yī rén ,pī zǐ yī ,zhí qīng yù 。fū yuè yuē :“cǐ wú jun1 yě !”nǎi zhì qián yǐ gào zhī 。

    jun1 wàng yì ér wèn yuē :“qǐ fēi rén jiān zhī rén hū ?”duì yuē :“rán 。”yì ér shè bài ,jun1 yì bài ,mìng zuò yú líng xū zhī xià 。wèi yì yuē :“shuǐ fǔ yōu shēn ,guǎ rén àn mèi ,fū zǐ bú yuǎn qiān lǐ ,jiāng yǒu wéi hū ?”yì yuē :“yì ,dà wáng zhī xiāng rén yě 。zhǎng yú chǔ ,yóu xué yú qín 。zuó xià dì ,xián qū jīng shuǐ yòu sì ,jiàn dà wáng ài nǚ mù yáng yú yě ,fēng huán yǔ bìn ,suǒ bú rěn dǔ 。yì yīn jié zhī ,wèi yì yuē :‘wéi fū xù suǒ báo ,jiù gū bú niàn ,yǐ zhì yú cǐ ’。bēi sì lín lí ,chéng dá rén xīn 。suí tuō shū yú yì 。yì xǔ zhī ,jīn yǐ zhì cǐ 。”yīn qǔ shū jìn zhī 。dòng tíng jun1 lǎn bì ,yǐ xiù yǎn miàn ér qì yuē :“lǎo fù zhī zuì ,bú néng jiàn tīng ,zuò yí lóng gǔ ,shǐ guī chuāng rú ruò ,yuǎn lí gòu hài 。gōng ,nǎi mò shàng rén yě ,ér néng jí zhī 。xìng bèi chǐ fā ,hé gǎn fù dé !”cí bì ,yòu āi zhà liáng jiǔ 。zuǒ yòu jiē liú tì 。shí yǒu huàn rén mì shì jun1 zhě ,jun1 yǐ shū shòu zhī ,lìng dá gōng zhōng 。xū yú ,gōng zhōng jiē tòng kū 。jun1 jīng ,wèi zuǒ yòu yuē :“jí gào gōng zhōng ,wú shǐ yǒu shēng ,kǒng qián táng suǒ zhī 。”yì yuē :“qián táng ,hé rén yě ?”yuē :“guǎ rén zhī ài dì ,xī wéi qián táng zhǎng ,jīn zé zhì zhèng yǐ 。”yì yuē :“hé gù bú shǐ zhī ?”yuē :“yǐ qí yǒng guò rén ěr 。xī yáo zāo hóng shuǐ jiǔ nián zhě ,nǎi cǐ zǐ yī nù yě 。jìn yǔ tiān jiāng shī yì ,sāi qí wǔ shān 。shàng dì yǐ guǎ rén yǒu báo dé yú gǔ jīn ,suí kuān qí tóng qì zhī zuì 。rán yóu mí xì yú cǐ ,gù qián táng zhī rén rì rì hòu yān 。”yǔ wèi bì ,ér dà shēng hū fā ,tiān chāi dì liè 。gōng diàn bǎi bò ,yún yān fèi yǒng 。é yǒu chì lóng zhǎng qiān yú chǐ ,diàn mù xuè shé ,zhū lín huǒ liè ,xiàng chè jīn suǒ ,suǒ qiān yù zhù 。qiān léi wàn tíng ,jī rào qí shēn ,xiàn xuě yǔ báo ,yī shí jiē xià 。nǎi bò qīng tiān ér fēi qù 。yì kǒng juě pú dì 。jun1 qīn qǐ chí zhī yuē :“wú jù ,gù wú hài 。”yì liáng jiǔ shāo ān ,nǎi huò zì dìng 。yīn gào cí yuē :“yuàn dé shēng guī ,yǐ bì fù lái 。”jun1 yuē :“bì bú rú cǐ 。qí qù zé rán ,qí lái zé bú rán ,xìng wéi shǎo jìn qiǎn quǎn 。”yīn mìng zhuó hù jǔ ,yǐ kuǎn rén shì 。

    é ér xiáng fēng qìng yún ,róng róng qià yí ,zhuàng jiē líng lóng ,xiāo sháo yǐ suí 。hóng zhuāng qiān wàn ,xiào yǔ xī xī 。zhōng yǒu yī rén ,zì rán é méi ,míng dāng mǎn shēn ,xiāo hú cān chà 。pò ér shì zhī ,nǎi qián jì cí zhě 。rán ruò xǐ ruò bēi ,líng lèi rú sī 。xū yú ,hóng yān bì qí zuǒ ,zǐ qì shū qí yòu ,xiāng qì huán xuán ,rù yú gōng zhōng 。jun1 xiào wèi yì yuē :“jīng shuǐ zhī qiú rén zhì yǐ 。”jun1 nǎi cí guī gōng zhōng 。xū yú ,yòu wén yuàn kǔ ,jiǔ ér bú yǐ 。yǒu qǐng ,jun1 fù chū ,yǔ yì yǐn shí 。yòu yǒu yī rén ,pī zǐ shang ,zhí qīng yù ,mào sǒng shén yì ,lì yú jun1 zuǒ 。jun1 wèi yì yuē :“cǐ qián táng yě 。”yì qǐ ,qū bài zhī 。qián táng yì jìn lǐ xiàng jiē ,wèi yì yuē :“nǚ zhí bú xìng ,wéi wán tóng suǒ rǔ 。lài míng jun1 zǐ xìn yì zhāo zhāng ,zhì dá yuǎn yuān 。bú rán zhě ,shì wéi jīng líng zhī tǔ yǐ 。xiǎng dé huái ēn ,cí bú xī xīn 。”yì wéi tuì cí xiè ,fǔ yǎng wéi wéi 。rán hòu huí gào xiōng yuē :“xiàng zhě chén fā líng xū ,sì zhì jīng yáng ,wǔ zhàn yú bǐ ,wèi hái yú cǐ 。zhōng jiān chí zhì jiǔ tiān ,yǐ gào shàng dì 。dì zhī qí yuān ,ér yòu qí shī 。qián suǒ qiǎn zé ,yīn ér huò miǎn 。rán ér gāng cháng jī fā ,bú huáng cí hòu ,jīng rǎo gōng zhōng ,fù wǔ bīn kè 。kuì tì cán jù ,bú zhī suǒ shī 。”yīn tuì ér zài bài 。jun1 yuē :“suǒ shā jǐ hé ?”yuē :“liù shí wàn 。”“shāng jià hū ?”yuē :“bā bǎi lǐ 。”wú qíng láng ān zài ?”yuē :“shí zhī yǐ 。”jun1 wǔ rán yuē :“wán tóng zhī wéi shì xīn yě ,chéng bú kě rěn ,rán rǔ yì tài cǎo cǎo 。lài shàng dì xiǎn shèng ,liàng qí zhì yuān 。bú rán zhě ,wú hé cí yān ?cóng cǐ yǐ qù ,wù fù rú shì 。”qián táng jun1 fù zài bài 。shì xī ,suí xiǔ yì yú níng guāng diàn 。

    míng rì ,yòu yàn yì yú níng bì gōng 。huì yǒu qī ,zhāng guǎng lè ,jù yǐ láo lǐ ,luó yǐ gān jié 。chū ,jiā jiǎo pí gǔ ,jīng qí jiàn jǐ ,wǔ wàn fū yú qí yòu 。zhōng yǒu yī fū qián yuē :“cǐ 《qián táng pò zhèn lè 》。”jīng jié qì ,gù zhòu hàn lì 。zuò kè shì zhī ,máo fā jiē shù 。fù yǒu jīn shí sī zhú ,luó qǐ zhū cuì ,wǔ qiān nǚ yú qí zuǒ ,zhōng yǒu yī nǚ qián jìn yuē :“cǐ 《guì zhǔ hái gōng lè 》。”qīng yīn wǎn zhuǎn ,rú sù rú mù ,zuò kè tīng xià ,bú jiào lèi xià 。èr wǔ jì bì ,lóng jun1 dà yuè 。xī yǐ wán qǐ ,bān yú wǔ rén ,rán hòu mì xí guàn zuò ,zòng jiǔ jí yú 。jiǔ hān ,dòng tíng jun1 nǎi jī xí ér gē yuē :“dà tiān cāng cāng xī ,dà dì máng máng ,rén gè yǒu zhì xī ,hé kě sī liàng ,hú shén shǔ shèng xī ,báo shè yī qiáng 。léi tíng yī fā xī ,qí shú gǎn dāng ?hé zhēn rén xī xìn yì zhǎng ,lìng gǔ ròu xī hái gù xiāng ,qí yán cán kuì xī hé shí wàng !”dòng tíng jun1 gē bà ,qián táng jun1 zài bài ér gē yuē :“shàng tiān pèi hé xī ,shēng sǐ yǒu tú 。cǐ bú dāng fù xī ,bǐ bú dāng fū 。fù xīn xīn kǔ xī ,jīng shuǐ zhī yú 。fēng shuāng mǎn bìn xī ,yǔ xuě luó rú 。lài míng gōng xī yǐn sù shū ,lìng gǔ ròu xī jiā rú chū 。yǒng yán zhēn zhòng xī wú shí wú 。”qián táng jun1 gē què ,dòng tíng jun1 jù qǐ ,fèng shāng yú yì 。yì dí jí ér shòu jué ,yǐn qì ,fù yǐ èr shāng fèng èr jun1 ,nǎi gē yuē :“bì yún yōu yōu xī ,jīng shuǐ dōng liú 。shāng měi rén xī ,yǔ qì huā chóu 。chǐ shū yuǎn dá xī ,yǐ jiě jun1 yōu 。āi yuān guǒ xuě xī ,hái chù qí xiū 。hé hé yǎ xī gǎn gān xiū 。shān jiā jì mò xī nán jiǔ liú 。yù jiāng cí qù xī bēi chóu miù 。”gē bà ,jiē hū wàn suì 。dòng tíng jun1 yīn chū bì yù xiāng ,zhù yǐ kāi shuǐ xī ;qián táng jun1 fù chū hóng pò pán ,zhù yǐ zhào yè jī :jiē qǐ jìn yì ,yì cí xiè ér shòu 。rán hòu gōng zhōng zhī rén ,xián yǐ xiāo cǎi zhū bì ,tóu yú yì cè 。zhòng dié huàn hè ,xū yú mái méi qián hòu 。yì xiào yǔ sì gù ,kuì xiè bú xiá 。jì jiǔ lán huān jí ,yì cí qǐ ,fù xiǔ yú níng guāng diàn 。

    yì rì ,yòu yàn yì yú qīng guāng gé 。qián táng yīn jiǔ zuò sè ,jù wèi yì yuē :“bú wén měng shí kě liè bú kě juàn ,yì shì kě shā bú kě xiū yē ?yú yǒu zhōng qǔ ,yù yī chén yú gōng 。rú kě ,zé jù zài yún xiāo ;rú bú kě ,zé jiē yí fèn rǎng 。zú xià yǐ wéi hé rú zāi ?”yì yuē :“qǐng wén zhī 。”qián táng yuē :“jīng yáng zhī qī ,zé dòng tíng jun1 zhī ài nǚ yě 。shū xìng mào zhì ,wéi jiǔ yīn suǒ zhòng 。bú xìng jiàn rǔ yú fěi rén ,jīn zé jué yǐ 。jiāng yù qiú tuō gāo yì ,shì wéi qīn qī ,shǐ shòu ēn zhě zhī qí suǒ guī ,huái ài zhě zhī qí suǒ fù ,qǐ bú wéi jun1 zǐ shǐ zhōng zhī dào zhě ?”yì sù rán ér zuò ,xū rán ér xiào yuē :“chéng bú zhī qián táng jun1 chán kùn rú shì !yì shǐ wén kuà jiǔ zhōu ,huái wǔ yuè ,xiè qí fèn nù ;fù jiàn duàn jīn suǒ ,chè yù zhù ,fù qí jí nán 。yì yǐ wéi gāng jué míng zhí ,wú rú jun1 zhě 。gài fàn zhī zhě bú bì qí sǐ ,gǎn zhī zhě bú ài qí shēng ,cǐ zhēn zhàng fū zhī zhì 。nài hé xiāo guǎn fāng qià ,qīn bīn zhèng hé ,bú gù qí dào ,yǐ wēi jiā rén ?qǐ pú rén sù wàng zāi !ruò yù gōng yú hóng bō zhī zhōng ,xuán shān zhī jiān ,gǔ yǐ lín xū ,bèi yǐ yún yǔ ,jiāng pò yì yǐ sǐ ,yì zé yǐ qín shòu shì zhī ,yì hé hèn zāi !jīn tǐ bèi yī guàn ,zuò tán lǐ yì ,jìn wǔ cháng zhī zhì xìng ,fù bǎi háng bù zhī wēi zhǐ ,suī rén shì xián jié ,yǒu bú rú zhě ,kuàng jiāng hé líng lèi hū ?ér yù yǐ chǔn rán zhī qū ,hàn rán zhī xìng ,chéng jiǔ jiǎ qì ,jiāng pò yú rén ,qǐ jìn zhí zāi !qiě yì zhī zhì ,bú zú yǐ cáng wáng yī jiǎ zhī jiān 。rán ér gǎn yǐ bú fú zhī xīn ,shèng wáng bú dào zhī qì 。wéi wáng chóu zhī !”qián táng nǎi qūn xún zhì xiè yuē :“guǎ rén shēng zhǎng gōng fáng ,bú wén zhèng lùn 。xiàng zhě cí shù shū kuáng ,wàng tū gāo míng 。tuì zì xún gù ,lì bú róng zé 。xìng jun1 zǐ bú wéi cǐ guāi wèn kě yě 。”qí xī ,fù yǐn yàn ,qí lè rú jiù 。yì yǔ qián táng suí wéi zhī xīn yǒu 。

    míng rì ,yì cí guī 。dòng tíng jun1 fū rén bié yàn yì yú qián jǐng diàn ,nán nǚ pú qiè děng xī chū yù huì 。fū rén qì wèi yì yuē :“gǔ ròu shòu jun1 zǐ shēn ēn ,hèn bú dé zhǎn kuì dài ,suí zhì kuí bié 。”shǐ qián jīng yáng nǚ dāng xí bài yì yǐ zhì xiè 。fū rén yòu yuē :“cǐ bié qǐ yǒu fù xiàng yù zhī rì hū ?”yì qí shǐ suī bú nuò qián táng zhī qíng ,rán dāng cǐ xí ,shū yǒu tàn hèn zhī sè 。yàn bà ,cí bié ,mǎn gōng qī rán 。zèng yí zhēn bǎo ,guài bú kě shù 。yì yú shì fù xún tú chū jiāng àn ,jiàn cóng zhě shí yú rén ,dān náng yǐ suí ,zhì qí jiā ér cí qù 。yì yīn shì guǎng líng bǎo sì ,yù qí suǒ dé 。bǎi wèi fā yī ,cái yǐ yíng zhào 。gù huái yòu fù zú ,xián yǐ wéi mò rú 。suí qǔ yú zhāng shì ,wáng 。yòu qǔ hán shì 。shù yuè ,hán shì yòu wáng 。xǐ jiā jīn líng 。cháng yǐ guān kuàng duō gǎn ,huò móu xīn pǐ 。yǒu méi shì gào zhī yuē :“yǒu lú shì nǚ ,fàn yáng rén yě 。fù míng yuē hào ,cháng wéi qīng liú zǎi 。wǎn suì hǎo dào ,dú yóu yún quán ,jīn zé bú zhī suǒ zài yǐ 。mǔ yuē zhèng shì 。qián nián shì qīng hé zhāng shì ,bú xìng ér zhāng fū zǎo wáng 。mǔ lián qí shǎo ,xī qí huì měi ,yù zé dé yǐ pèi yān 。bú shí hé rú ?”yì nǎi bo rì jiù lǐ 。jì ér nán nǚ èr xìng jù wéi háo zú ,fǎ yòng lǐ wù ,jìn qí fēng shèng 。jīn líng zhī shì ,mò bú jiàn yǎng 。jū yuè yú ,yì yīn wǎn rù hù ,shì qí qī ,shēn jiào lèi yú lóng nǚ ,ér yàn yì fēng hòu ,zé yòu guò zhī 。yīn yǔ huà xī shì 。qī wèi yì yuē :“rén shì qǐ yǒu rú shì zhī lǐ hū ?”

    jīng suì yú ,yǒu yī zǐ 。yì yì zhòng zhī 。jì chǎn ,yú yuè ,nǎi nóng shì huàn fú ,zhào yì yú lián shì zhī jiān ,xiào wèi yì yuē :“jun1 bú yì yú zhī yú xī yě ?”yì yuē :“sù wéi yīn hǎo ,hé yǐ wéi yì ?”qī yuē :“yú jí dòng tíng jun1 zhī nǚ yě 。jīng chuān zhī yuān ,jun1 shǐ dé bái 。xián jun1 zhī ēn ,shì xīn qiú bào 。jì qián táng jì fù lùn qīn bú cóng ,suí zhì kuí wéi 。tiān gè yī fāng ,bú néng xiàng wèn 。fù mǔ yù pèi jià yú zhuó jǐn xiǎo ér mǒu 。suí bì hù jiǎn fā ,yǐ míng wú yì 。suī wéi jun1 zǐ qì jué ,fèn jiàn wú qī 。ér dāng chū zhī xīn ,sǐ bú zì tì 。tā rì fù mǔ lián qí zhì ,fù yù chí bái yú jun1 zǐ 。zhí jun1 zǐ lèi qǔ ,dāng qǔ yú zhāng ,yǐ ér yòu qǔ yú hán 。dài zhāng 、hán jì zú ,jun1 bo jū yú zī ,gù yú zhī fù mǔ nǎi xǐ yú dé suí bào jun1 zhī yì 。jīn rì huò fèng jun1 zǐ ,xián shàn zhōng shì ,sǐ wú hèn yǐ 。”yīn wū yān ,qì tì jiāo xià 。duì yì yuē :“shǐ bú yán zhě ,zhī jun1 wú zhòng sè zhī xīn 。jīn nǎi yán zhě ,zhī jun1 yǒu gǎn yú zhī yì 。fù rén fěi báo ,bú zú yǐ què hòu yǒng xīn ,gù yīn jun1 ài zǐ ,yǐ tuō xiàng shēng 。wèi zhī jun1 yì rú hé ?chóu jù jiān xīn ,bú néng zì jiě 。jun1 fù shū zhī rì ,xiào wèi qiè yuē :‘tā rì guī dòng tíng ,shèn wú xiàng bì 。’chéng bú zhī dāng cǐ zhī jì ,jun1 qǐ yǒu yì yú jīn rì zhī shì hū ?qí hòu jì fù qǐng yú jun1 ,jun1 gù bú xǔ 。jun1 nǎi chéng jiāng bú kě xié ,yì fèn rán xié ?jun1 qí huà zhī 。”yì yuē :“sì yǒu mìng zhě 。pú shǐ jiàn jun1 zǐ ,zhǎng jīng zhī yú ,wǎng yì qiáo cuì ,chéng yǒu bú píng zhī zhì 。rán zì yuē qí xīn zhě ,dá jun1 zhī yuān ,yú wú jí yě 。yǐ yán ‘shèn wú xiàng bì ’zhě ,ǒu rán ěr ,qǐ yǒu yì zāi 。jì qián táng bī pò zhī jì ,wéi lǐ yǒu bú kě zhí ,nǎi jī rén zhī nù ěr 。fū shǐ yǐ yì háng wéi zhī zhì ,níng yǒu shā qí xù ér nà qí qī zhě xié ?yī bú kě yě 。mǒu sù yǐ cāo zhēn wéi zhì shàng ,níng yǒu qū yú jǐ ér fú yú xīn zhě hū ?èr bú kě yě 。qiě yǐ lǜ sì xiōng yì ,chóu zuò fēn lún ,wéi zhí shì tú ,bú huáng bì hài 。rán ér jiāng bié zhī rì 。jiàn jun1 yǒu yī rán zhī róng ,xīn shèn hèn zhī 。zhōng yǐ rén shì è shù ,wú yóu bào xiè 。yù ,jīn rì ,jun1 ,lú shì yě ,yòu jiā yú rén jiān 。zé wú shǐ xīn wèi wéi huò yǐ 。cóng cǐ yǐ wǎng ,yǒng fèng huān hǎo ,xīn wú xiān lǜ yě 。”qī yīn shēn gǎn jiāo qì ,liáng jiǔ bú yǐ 。yǒu qǐng ,wèi yì yuē :“wù yǐ tā lèi ,suí wéi wú xīn ,gù dāng zhī bào ěr 。fū lóng shòu wàn suì ,jīn yǔ jun1 tóng zhī 。shuǐ lù wú wǎng bú shì 。jun1 bú yǐ wéi wàng yě 。”yì jiā zhī yuē :“wú bú zhī guó kè nǎi fù wéi shén xiān zhī ěr !”。nǎi xiàng yǔ jìn dòng tíng 。jì zhì ,ér bīn zhǔ shèng lǐ ,bú kě jù jì 。

    hòu jū nán hǎi jǐn sì shí nián ,qí dǐ dì 、yú mǎ 、zhēn xiān 、fú wán ,suī hóu bó zhī shì ,wú yǐ jiā yě 。yì zhī zú xián suí rú zé 。yǐ qí chūn qiū jī xù ,róng zhuàng bú shuāi 。nán hǎi zhī rén ,mí bú jīng yì 。

    jì kāi yuán zhōng ,shàng fāng shǔ yì yú shén xiān zhī shì ,jīng suǒ dào shù 。yì bú dé ān ,suí xiàng yǔ guī dòng tíng 。fán shí yú suì ,mò zhī qí jì 。

    zhì kāi yuán mò ,yì zhī biǎo dì xuē gǔ wéi jīng jī lìng ,zhé guān dōng nán 。jīng dòng tíng ,qíng zhòu zhǎng wàng ,é jiàn bì shān chū yú yuǎn bō 。zhōu rén jiē cè lì ,yuē :“cǐ běn wú shān ,kǒng shuǐ guài ěr 。”zhǐ gù zhī jì ,shān yǔ zhōu xiàng bī ,nǎi yǒu cǎi chuán zì shān chí lái ,yíng wèn yú gǔ 。qí zhōng yǒu yī rén hū zhī yuē :“liǔ gōng lái hòu ěr 。”gǔ shěng rán jì zhī ,nǎi cù zhì shān xià ,shè yī jí shàng 。shān yǒu gōng què rú rén shì ,jiàn yì lì yú gōng shì zhī zhōng ,qián liè sī zhú ,hòu luó zhū cuì ,wù wán zhī shèng ,shū bèi rén jiān 。yì cí lǐ yì xuán ,róng yán yì shǎo 。chū yíng gǔ yú qì ,chí gǔ shǒu yuē :“bié lái shùn xī ,ér fā máo yǐ huáng 。”gǔ xiào yuē :“xiōng wéi shén xiān ,dì wéi kū gǔ ,mìng yě 。”yì yīn chū yào wǔ shí wán yí gǔ ,yuē :“cǐ yào yī wán ,kě zēng yī suì ěr 。suì mǎn fù lái ,wú jiǔ jū rén shì yǐ zì kǔ yě 。”huān yàn bì ,gǔ nǎi cí háng 。zì shì yǐ hòu ,suí jué yǐng xiǎng 。gǔ cháng yǐ shì shì gào yú rén shì 。dài sì jì ,gǔ yì bú zhī suǒ zài 。

    lǒng xī lǐ cháo wēi xù ér tàn yuē :“wǔ chóng zhī zhǎng ,bì yǐ líng zhě ,bié sī jiàn yǐ 。rén ,luǒ yě ,yí xìn lín chóng 。dòng tíng hán nà dà zhí ,qián táng xùn jí lěi luò ,yí yǒu chéng yān 。gǔ yǒng ér bú zǎi ,dú kě lín qí jìng 。yú yì zhī ,wéi sī wén 。”

    爱情高中文言文故事神话
  • 作者:韩愈 朝代:唐代

      年、月、日,季父愈闻汝丧之七日,乃能衔哀致诚,使建中远具时羞之奠,告汝十二郎之灵:
    呜呼!吾少孤,及长,不省所怙,惟兄嫂是依。中年,兄殁南方,吾与汝俱幼,从嫂归葬河阳。既又与汝就食江南。零丁孤苦,未尝一日相离也。吾上有三兄,皆不幸早世。承先人后者,在孙惟汝,在子惟吾。两世一身,形单影只。嫂尝抚汝指吾而言曰:“韩氏两世,惟此而已!”汝时尤小,当不复记忆。吾时虽能记忆,亦未知其言之悲也。
    吾年十九,始来京城。其后四年,而归视汝。又四年,吾往河阳省坟墓,遇汝从嫂丧来葬。又二年,吾佐董丞相于汴州,汝来省吾。止一岁,请归取其孥。明年,丞相薨。吾去汴州,汝不果来。是年,吾佐戎徐州,使取汝者始行,吾又罢去,汝又不果来。吾念汝从于东,东亦客也,不可以久;图久远者,莫如西归,将成家而致汝。呜呼!孰谓汝遽去吾而殁乎!吾与汝俱少年,以为虽暂相别,终当久相与处。故舍汝而旅食京师,以求斗斛之禄。诚知其如此,虽万乘之公相,吾不以一日辍汝而就也。
    去年,孟东野往。吾书与汝曰:“吾年未四十,而视茫茫,而发苍苍,而齿牙动摇。念诸父与诸兄,皆康强而早世。如吾之衰者,其能久存乎?吾不可去,汝不肯来,恐旦暮死,而汝抱无涯之戚也!”孰谓少者殁而长者存,强者夭而病者全乎!
    呜呼!其信然邪?其梦邪?其传之非其真邪?信也,吾兄之盛德而夭其嗣乎?汝之纯明而不克蒙其泽乎?少者、强者而夭殁,长者、衰者而存全乎?未可以为信也。梦也,传之非其真也,东野之书,耿兰之报,何为而在吾侧也?呜呼!其信然矣!吾兄之盛德而夭其嗣矣!汝之纯明宜业其家者,不克蒙其泽矣!所谓天者诚难测,而神者诚难明矣!所谓理者不可推,而寿者不可知矣!
    虽然,吾自今年来,苍苍者或化而为白矣,动摇者或脱而落矣。毛血日益衰,志气日益微,几何不从汝而死也。死而有知,其几何离;其无知,悲不几时,而不悲者无穷期矣。
    汝之子始十岁,吾之子始五岁。少而强者不可保,如此孩提者,又可冀其成立邪?呜呼哀哉!呜呼哀哉!
    汝去年书云:“比得软脚病,往往而剧。”吾曰:“是疾也,江南之人,常常有之。”未始以为忧也。呜呼! 其竟以此而殒其生乎?抑别有疾而至斯极乎?
    汝之书,六月十七日也。东野云,汝殁以六月二日;耿兰之报无月日。盖东野之使者,不知问家人以月日;如耿兰之报,不知当言月日。东野与吾书,乃问使者,使者妄称以应之乎。其然乎?其不然乎?
    今吾使建中祭汝,吊汝之孤与汝之乳母。彼有食,可守以待终丧,则待终丧而取以来;如不能守以终丧,则遂取以来。其余奴婢,并令守汝丧。吾力能改葬,终葬汝于先人之兆,然后惟其所愿。
    呜呼!汝病吾不知时,汝殁吾不知日,生不能相养于共居,殁不得抚汝以尽哀,敛不凭其棺,窆不临其穴。吾行负神明,而使汝夭;不孝不慈,而不能与汝相养以生,相守以死。一在天之涯,一在地之角,生而影不与吾形相依,死而魂不与吾梦相接。吾实为之,其又何尤!彼苍者天,曷其有极!自今已往,吾其无意于人世矣!当求数顷之田于伊颍之上,以待余年,教吾子与汝子,幸其成;长吾女与汝女,待其嫁,如此而已。
    呜呼,言有穷而情不可终,汝其知也邪?其不知也邪?呜呼哀哉!尚飨!

      nián 、yuè 、rì ,jì fù yù wén rǔ sàng zhī qī rì ,nǎi néng xián āi zhì chéng ,shǐ jiàn zhōng yuǎn jù shí xiū zhī diàn ,gào rǔ shí èr láng zhī líng :
    wū hū !wú shǎo gū ,jí zhǎng ,bú shěng suǒ hù ,wéi xiōng sǎo shì yī 。zhōng nián ,xiōng mò nán fāng ,wú yǔ rǔ jù yòu ,cóng sǎo guī zàng hé yáng 。jì yòu yǔ rǔ jiù shí jiāng nán 。líng dīng gū kǔ ,wèi cháng yī rì xiàng lí yě 。wú shàng yǒu sān xiōng ,jiē bú xìng zǎo shì 。chéng xiān rén hòu zhě ,zài sūn wéi rǔ ,zài zǐ wéi wú 。liǎng shì yī shēn ,xíng dān yǐng zhī 。sǎo cháng fǔ rǔ zhǐ wú ér yán yuē :“hán shì liǎng shì ,wéi cǐ ér yǐ !”rǔ shí yóu xiǎo ,dāng bú fù jì yì 。wú shí suī néng jì yì ,yì wèi zhī qí yán zhī bēi yě 。
    wú nián shí jiǔ ,shǐ lái jīng chéng 。qí hòu sì nián ,ér guī shì rǔ 。yòu sì nián ,wú wǎng hé yáng shěng fén mù ,yù rǔ cóng sǎo sàng lái zàng 。yòu èr nián ,wú zuǒ dǒng chéng xiàng yú biàn zhōu ,rǔ lái shěng wú 。zhǐ yī suì ,qǐng guī qǔ qí nú 。míng nián ,chéng xiàng hōng 。wú qù biàn zhōu ,rǔ bú guǒ lái 。shì nián ,wú zuǒ róng xú zhōu ,shǐ qǔ rǔ zhě shǐ háng ,wú yòu bà qù ,rǔ yòu bú guǒ lái 。wú niàn rǔ cóng yú dōng ,dōng yì kè yě ,bú kě yǐ jiǔ ;tú jiǔ yuǎn zhě ,mò rú xī guī ,jiāng chéng jiā ér zhì rǔ 。wū hū !shú wèi rǔ jù qù wú ér mò hū !wú yǔ rǔ jù shǎo nián ,yǐ wéi suī zàn xiàng bié ,zhōng dāng jiǔ xiàng yǔ chù 。gù shě rǔ ér lǚ shí jīng shī ,yǐ qiú dòu hú zhī lù 。chéng zhī qí rú cǐ ,suī wàn chéng zhī gōng xiàng ,wú bú yǐ yī rì chuò rǔ ér jiù yě 。
    qù nián ,mèng dōng yě wǎng 。wú shū yǔ rǔ yuē :“wú nián wèi sì shí ,ér shì máng máng ,ér fā cāng cāng ,ér chǐ yá dòng yáo 。niàn zhū fù yǔ zhū xiōng ,jiē kāng qiáng ér zǎo shì 。rú wú zhī shuāi zhě ,qí néng jiǔ cún hū ?wú bú kě qù ,rǔ bú kěn lái ,kǒng dàn mù sǐ ,ér rǔ bào wú yá zhī qī yě !”shú wèi shǎo zhě mò ér zhǎng zhě cún ,qiáng zhě yāo ér bìng zhě quán hū !
    wū hū !qí xìn rán xié ?qí mèng xié ?qí chuán zhī fēi qí zhēn xié ?xìn yě ,wú xiōng zhī shèng dé ér yāo qí sì hū ?rǔ zhī chún míng ér bú kè méng qí zé hū ?shǎo zhě 、qiáng zhě ér yāo mò ,zhǎng zhě 、shuāi zhě ér cún quán hū ?wèi kě yǐ wéi xìn yě 。mèng yě ,chuán zhī fēi qí zhēn yě ,dōng yě zhī shū ,gěng lán zhī bào ,hé wéi ér zài wú cè yě ?wū hū !qí xìn rán yǐ !wú xiōng zhī shèng dé ér yāo qí sì yǐ !rǔ zhī chún míng yí yè qí jiā zhě ,bú kè méng qí zé yǐ !suǒ wèi tiān zhě chéng nán cè ,ér shén zhě chéng nán míng yǐ !suǒ wèi lǐ zhě bú kě tuī ,ér shòu zhě bú kě zhī yǐ !
    suī rán ,wú zì jīn nián lái ,cāng cāng zhě huò huà ér wéi bái yǐ ,dòng yáo zhě huò tuō ér luò yǐ 。máo xuè rì yì shuāi ,zhì qì rì yì wēi ,jǐ hé bú cóng rǔ ér sǐ yě 。sǐ ér yǒu zhī ,qí jǐ hé lí ;qí wú zhī ,bēi bú jǐ shí ,ér bú bēi zhě wú qióng qī yǐ 。
    rǔ zhī zǐ shǐ shí suì ,wú zhī zǐ shǐ wǔ suì 。shǎo ér qiáng zhě bú kě bǎo ,rú cǐ hái tí zhě ,yòu kě jì qí chéng lì xié ?wū hū āi zāi !wū hū āi zāi !
    rǔ qù nián shū yún :“bǐ dé ruǎn jiǎo bìng ,wǎng wǎng ér jù 。”wú yuē :“shì jí yě ,jiāng nán zhī rén ,cháng cháng yǒu zhī 。”wèi shǐ yǐ wéi yōu yě 。wū hū ! qí jìng yǐ cǐ ér yǔn qí shēng hū ?yì bié yǒu jí ér zhì sī jí hū ?
    rǔ zhī shū ,liù yuè shí qī rì yě 。dōng yě yún ,rǔ mò yǐ liù yuè èr rì ;gěng lán zhī bào wú yuè rì 。gài dōng yě zhī shǐ zhě ,bú zhī wèn jiā rén yǐ yuè rì ;rú gěng lán zhī bào ,bú zhī dāng yán yuè rì 。dōng yě yǔ wú shū ,nǎi wèn shǐ zhě ,shǐ zhě wàng chēng yǐ yīng zhī hū 。qí rán hū ?qí bú rán hū ?
    jīn wú shǐ jiàn zhōng jì rǔ ,diào rǔ zhī gū yǔ rǔ zhī rǔ mǔ 。bǐ yǒu shí ,kě shǒu yǐ dài zhōng sàng ,zé dài zhōng sàng ér qǔ yǐ lái ;rú bú néng shǒu yǐ zhōng sàng ,zé suí qǔ yǐ lái 。qí yú nú bì ,bìng lìng shǒu rǔ sàng 。wú lì néng gǎi zàng ,zhōng zàng rǔ yú xiān rén zhī zhào ,rán hòu wéi qí suǒ yuàn 。
    wū hū !rǔ bìng wú bú zhī shí ,rǔ mò wú bú zhī rì ,shēng bú néng xiàng yǎng yú gòng jū ,mò bú dé fǔ rǔ yǐ jìn āi ,liǎn bú píng qí guān ,biǎn bú lín qí xué 。wú háng fù shén míng ,ér shǐ rǔ yāo ;bú xiào bú cí ,ér bú néng yǔ rǔ xiàng yǎng yǐ shēng ,xiàng shǒu yǐ sǐ 。yī zài tiān zhī yá ,yī zài dì zhī jiǎo ,shēng ér yǐng bú yǔ wú xíng xiàng yī ,sǐ ér hún bú yǔ wú mèng xiàng jiē 。wú shí wéi zhī ,qí yòu hé yóu !bǐ cāng zhě tiān ,hé qí yǒu jí !zì jīn yǐ wǎng ,wú qí wú yì yú rén shì yǐ !dāng qiú shù qǐng zhī tián yú yī yǐng zhī shàng ,yǐ dài yú nián ,jiāo wú zǐ yǔ rǔ zǐ ,xìng qí chéng ;zhǎng wú nǚ yǔ rǔ nǚ ,dài qí jià ,rú cǐ ér yǐ 。
    wū hū ,yán yǒu qióng ér qíng bú kě zhōng ,rǔ qí zhī yě xié ?qí bú zhī yě xié ?wū hū āi zāi !shàng xiǎng !

    高中文言文古文观止
  • 作者:王勃 朝代:唐代

      豫章故郡,洪都新府。星分翼轸,地接衡庐。襟三江而带五湖,控蛮荆而引瓯越。物华天宝,龙光射牛斗之墟;人杰地灵,徐孺下陈蕃之榻。雄州雾列,俊采星驰。台隍枕夷夏之交,宾主尽东南之美。都督阎公之雅望,棨戟遥临;宇文新州之懿范,襜帷暂驻。十旬休假,胜友如云;千里逢迎,高朋满座。腾蛟起凤,孟学士之词宗;紫电青霜,王将军之武库。家君作宰,路出名区;童子何知,躬逢胜饯。(豫章故郡 一作:南昌故郡)
    时维九月,序属三秋。潦水尽而寒潭清,烟光凝而暮山紫。俨骖騑于上路,访风景于崇阿。临帝子之长洲,得仙人之旧馆。层峦耸翠,上出重霄;飞阁流丹,下临无地。鹤汀凫渚,穷岛屿之萦回;桂殿兰宫,即冈峦之体势。(层峦  一作:层台;即冈 一作:列冈;天人 一作:仙人)
    披绣闼,俯雕甍,山原旷其盈视,川泽纡其骇瞩。闾阎扑地,钟鸣鼎食之家;舸舰迷津,青雀黄龙之舳。云销雨霁,彩彻区明。落霞与孤鹜齐飞,秋水共长天一色。渔舟唱晚,响穷彭蠡之滨,雁阵惊寒,声断衡阳之浦。(轴 通:舳;迷津 一作:弥津;云销雨霁,彩彻区明 一作:虹销雨霁,彩彻云衢)
    遥襟甫畅,逸兴遄飞。爽籁发而清风生,纤歌凝而白云遏。睢园绿竹,气凌彭泽之樽;邺水朱华,光照临川之笔。四美具,二难并。穷睇眄于中天,极娱游于暇日。天高地迥,觉宇宙之无穷;兴尽悲来,识盈虚之有数。望长安于日下,目吴会于云间。地势极而南溟深,天柱高而北辰远。关山难越,谁悲失路之人;萍水相逢,尽是他乡之客。怀帝阍而不见,奉宣室以何年?(遥襟甫畅 一作:遥吟俯畅)
    嗟乎!时运不齐,命途多舛。冯唐易老,李广难封。屈贾谊于长沙,非无圣主;窜梁鸿于海曲,岂乏明时?所赖君子见机,达人知命。老当益壮,宁移白首之心?穷且益坚,不坠青云之志。酌贪泉而觉爽,处涸辙以犹欢。北海虽赊,扶摇可接;东隅已逝,桑榆非晚。孟尝高洁,空余报国之情;阮籍猖狂,岂效穷途之哭!(见机 一作:安贫)
    勃,三尺微命,一介书生。无路请缨,等终军之弱冠;有怀投笔,慕宗悫之长风。舍簪笏于百龄,奉晨昏于万里。非谢家之宝树,接孟氏之芳邻。他日趋庭,叨陪鲤对;今兹捧袂,喜托龙门。杨意不逢,抚凌云而自惜;钟期既遇,奏流水以何惭?
    呜乎!胜地不常,盛筵难再;兰亭已矣,梓泽丘墟。临别赠言,幸承恩于伟饯;登高作赋,是所望于群公。敢竭鄙怀,恭疏短引;一言均赋,四韵俱成。请洒潘江,各倾陆海云尔:
    滕王高阁临江渚,佩玉鸣鸾罢歌舞。
    画栋朝飞南浦云,珠帘暮卷西山雨。
    闲云潭影日悠悠,物换星移几度秋。
    阁中帝子今何在?槛外长江空自流。

      yù zhāng gù jun4 ,hóng dōu xīn fǔ 。xīng fèn yì zhěn ,dì jiē héng lú 。jīn sān jiāng ér dài wǔ hú ,kòng mán jīng ér yǐn ōu yuè 。wù huá tiān bǎo ,lóng guāng shè niú dòu zhī xū ;rén jié dì líng ,xú rú xià chén fān zhī tà 。xióng zhōu wù liè ,jun4 cǎi xīng chí 。tái huáng zhěn yí xià zhī jiāo ,bīn zhǔ jìn dōng nán zhī měi 。dōu dū yán gōng zhī yǎ wàng ,qǐ jǐ yáo lín ;yǔ wén xīn zhōu zhī yì fàn ,chān wéi zàn zhù 。shí xún xiū jiǎ ,shèng yǒu rú yún ;qiān lǐ féng yíng ,gāo péng mǎn zuò 。téng jiāo qǐ fèng ,mèng xué shì zhī cí zōng ;zǐ diàn qīng shuāng ,wáng jiāng jun1 zhī wǔ kù 。jiā jun1 zuò zǎi ,lù chū míng qū ;tóng zǐ hé zhī ,gōng féng shèng jiàn 。(yù zhāng gù jun4 yī zuò :nán chāng gù jun4 )
    shí wéi jiǔ yuè ,xù shǔ sān qiū 。liáo shuǐ jìn ér hán tán qīng ,yān guāng níng ér mù shān zǐ 。yǎn cān fēi yú shàng lù ,fǎng fēng jǐng yú chóng ā 。lín dì zǐ zhī zhǎng zhōu ,dé xiān rén zhī jiù guǎn 。céng luán sǒng cuì ,shàng chū zhòng xiāo ;fēi gé liú dān ,xià lín wú dì 。hè tīng fú zhǔ ,qióng dǎo yǔ zhī yíng huí ;guì diàn lán gōng ,jí gāng luán zhī tǐ shì 。(céng luán   yī zuò :céng tái ;jí gāng yī zuò :liè gāng ;tiān rén yī zuò :xiān rén )
    pī xiù tà ,fǔ diāo méng ,shān yuán kuàng qí yíng shì ,chuān zé yū qí hài zhǔ 。lǘ yán pū dì ,zhōng míng dǐng shí zhī jiā ;gě jiàn mí jīn ,qīng què huáng lóng zhī zhú 。yún xiāo yǔ jì ,cǎi chè qū míng 。luò xiá yǔ gū wù qí fēi ,qiū shuǐ gòng zhǎng tiān yī sè 。yú zhōu chàng wǎn ,xiǎng qióng péng lí zhī bīn ,yàn zhèn jīng hán ,shēng duàn héng yáng zhī pǔ 。(zhóu tōng :zhú ;mí jīn yī zuò :mí jīn ;yún xiāo yǔ jì ,cǎi chè qū míng yī zuò :hóng xiāo yǔ jì ,cǎi chè yún qú )
    yáo jīn fǔ chàng ,yì xìng chuán fēi 。shuǎng lài fā ér qīng fēng shēng ,xiān gē níng ér bái yún è 。suī yuán lǜ zhú ,qì líng péng zé zhī zūn ;yè shuǐ zhū huá ,guāng zhào lín chuān zhī bǐ 。sì měi jù ,èr nán bìng 。qióng dì miǎn yú zhōng tiān ,jí yú yóu yú xiá rì 。tiān gāo dì jiǒng ,jiào yǔ zhòu zhī wú qióng ;xìng jìn bēi lái ,shí yíng xū zhī yǒu shù 。wàng zhǎng ān yú rì xià ,mù wú huì yú yún jiān 。dì shì jí ér nán míng shēn ,tiān zhù gāo ér běi chén yuǎn 。guān shān nán yuè ,shuí bēi shī lù zhī rén ;píng shuǐ xiàng féng ,jìn shì tā xiāng zhī kè 。huái dì hūn ér bú jiàn ,fèng xuān shì yǐ hé nián ?(yáo jīn fǔ chàng yī zuò :yáo yín fǔ chàng )
    jiē hū !shí yùn bú qí ,mìng tú duō chuǎn 。féng táng yì lǎo ,lǐ guǎng nán fēng 。qū jiǎ yì yú zhǎng shā ,fēi wú shèng zhǔ ;cuàn liáng hóng yú hǎi qǔ ,qǐ fá míng shí ?suǒ lài jun1 zǐ jiàn jī ,dá rén zhī mìng 。lǎo dāng yì zhuàng ,níng yí bái shǒu zhī xīn ?qióng qiě yì jiān ,bú zhuì qīng yún zhī zhì 。zhuó tān quán ér jiào shuǎng ,chù hé zhé yǐ yóu huān 。běi hǎi suī shē ,fú yáo kě jiē ;dōng yú yǐ shì ,sāng yú fēi wǎn 。mèng cháng gāo jié ,kōng yú bào guó zhī qíng ;ruǎn jí chāng kuáng ,qǐ xiào qióng tú zhī kū !(jiàn jī yī zuò :ān pín )
    bó ,sān chǐ wēi mìng ,yī jiè shū shēng 。wú lù qǐng yīng ,děng zhōng jun1 zhī ruò guàn ;yǒu huái tóu bǐ ,mù zōng què zhī zhǎng fēng 。shě zān hù yú bǎi líng ,fèng chén hūn yú wàn lǐ 。fēi xiè jiā zhī bǎo shù ,jiē mèng shì zhī fāng lín 。tā rì qū tíng ,dāo péi lǐ duì ;jīn zī pěng mèi ,xǐ tuō lóng mén 。yáng yì bú féng ,fǔ líng yún ér zì xī ;zhōng qī jì yù ,zòu liú shuǐ yǐ hé cán ?
    wū hū !shèng dì bú cháng ,shèng yàn nán zài ;lán tíng yǐ yǐ ,zǐ zé qiū xū 。lín bié zèng yán ,xìng chéng ēn yú wěi jiàn ;dēng gāo zuò fù ,shì suǒ wàng yú qún gōng 。gǎn jié bǐ huái ,gōng shū duǎn yǐn ;yī yán jun1 fù ,sì yùn jù chéng 。qǐng sǎ pān jiāng ,gè qīng lù hǎi yún ěr :
    téng wáng gāo gé lín jiāng zhǔ ,pèi yù míng luán bà gē wǔ 。
    huà dòng cháo fēi nán pǔ yún ,zhū lián mù juàn xī shān yǔ 。
    xián yún tán yǐng rì yōu yōu ,wù huàn xīng yí jǐ dù qiū 。
    gé zhōng dì zǐ jīn hé zài ?kǎn wài zhǎng jiāng kōng zì liú 。

    写景抒情励志咏史怀古高中文言文古文观止辞赋精选典故
  • 作者:陶渊明 朝代:魏晋

    余家贫,耕植不足以自给。幼稚盈室,瓶无储粟,生生所资,未见其术。亲故多劝余为长吏,脱然有怀,求之靡途。会有四方之事,诸侯以惠爱为德,家叔以余贫苦,遂见用于小邑。于时风波未静,心惮远役,彭泽去家百里,公田之利,足以为酒。故便求之。及少日,眷然有归欤之情。何则?质性自然,非矫厉所得。饥冻虽切,违己交病。尝从人事,皆口腹自役。于是怅然慷慨,深愧平生之志。犹望一稔,当敛裳宵逝。寻程氏妹丧于武昌,情在骏奔,自免去职。仲秋至冬,在官八十余日。因事顺心,命篇曰《归去来兮》。乙巳岁十一月也。

    归去来兮,田园将芜胡不归?既自以心为形役,奚惆怅而独悲?悟已往之不谏,知来者之可追。实迷途其未远,觉今是而昨非。舟遥遥以轻飏,风飘飘而吹衣。问征夫以前路,恨晨光之熹微。
    乃瞻衡宇,载欣载奔。僮仆欢迎,稚子候门。三径就荒,松菊犹存。携幼入室,有酒盈樽。引壶觞以自酌,眄庭柯以怡颜。倚南窗以寄傲,审容膝之易安。园日涉以成趣,门虽设而常关。策扶老以流憩,时矫首而遐观。云无心以出岫,鸟倦飞而知还。景翳翳以将入,抚孤松而盘桓。
    归去来兮,请息交以绝游。世与我而相违,复驾言兮焉求?悦亲戚之情话,乐琴书以消忧。农人告余以春及,将有事于西畴。或命巾车,或棹孤舟。既窈窕以寻壑,亦崎岖而经丘。木欣欣以向荣,泉涓涓而始流。善万物之得时,感吾生之行休。
    已矣乎!寓形宇内复几时?曷不委心任去留?胡为乎遑遑欲何之?富贵非吾愿,帝乡不可期。怀良辰以孤往,或植杖而耘耔。登东皋以舒啸,临清流而赋诗。聊乘化以归尽,乐夫天命复奚疑!

    yú jiā pín ,gēng zhí bú zú yǐ zì gěi 。yòu zhì yíng shì ,píng wú chǔ sù ,shēng shēng suǒ zī ,wèi jiàn qí shù 。qīn gù duō quàn yú wéi zhǎng lì ,tuō rán yǒu huái ,qiú zhī mí tú 。huì yǒu sì fāng zhī shì ,zhū hóu yǐ huì ài wéi dé ,jiā shū yǐ yú pín kǔ ,suí jiàn yòng yú xiǎo yì 。yú shí fēng bō wèi jìng ,xīn dàn yuǎn yì ,péng zé qù jiā bǎi lǐ ,gōng tián zhī lì ,zú yǐ wéi jiǔ 。gù biàn qiú zhī 。jí shǎo rì ,juàn rán yǒu guī yú zhī qíng 。hé zé ?zhì xìng zì rán ,fēi jiǎo lì suǒ dé 。jī dòng suī qiē ,wéi jǐ jiāo bìng 。cháng cóng rén shì ,jiē kǒu fù zì yì 。yú shì chàng rán kāng kǎi ,shēn kuì píng shēng zhī zhì 。yóu wàng yī rěn ,dāng liǎn shang xiāo shì 。xún chéng shì mèi sàng yú wǔ chāng ,qíng zài jun4 bēn ,zì miǎn qù zhí 。zhòng qiū zhì dōng ,zài guān bā shí yú rì 。yīn shì shùn xīn ,mìng piān yuē 《guī qù lái xī 》。yǐ sì suì shí yī yuè yě 。

    guī qù lái xī ,tián yuán jiāng wú hú bú guī ?jì zì yǐ xīn wéi xíng yì ,xī chóu chàng ér dú bēi ?wù yǐ wǎng zhī bú jiàn ,zhī lái zhě zhī kě zhuī 。shí mí tú qí wèi yuǎn ,jiào jīn shì ér zuó fēi 。zhōu yáo yáo yǐ qīng yáng ,fēng piāo piāo ér chuī yī 。wèn zhēng fū yǐ qián lù ,hèn chén guāng zhī xī wēi 。
    nǎi zhān héng yǔ ,zǎi xīn zǎi bēn 。tóng pú huān yíng ,zhì zǐ hòu mén 。sān jìng jiù huāng ,sōng jú yóu cún 。xié yòu rù shì ,yǒu jiǔ yíng zūn 。yǐn hú shāng yǐ zì zhuó ,miǎn tíng kē yǐ yí yán 。yǐ nán chuāng yǐ jì ào ,shěn róng xī zhī yì ān 。yuán rì shè yǐ chéng qù ,mén suī shè ér cháng guān 。cè fú lǎo yǐ liú qì ,shí jiǎo shǒu ér xiá guān 。yún wú xīn yǐ chū xiù ,niǎo juàn fēi ér zhī hái 。jǐng yì yì yǐ jiāng rù ,fǔ gū sōng ér pán huán 。
    guī qù lái xī ,qǐng xī jiāo yǐ jué yóu 。shì yǔ wǒ ér xiàng wéi ,fù jià yán xī yān qiú ?yuè qīn qī zhī qíng huà ,lè qín shū yǐ xiāo yōu 。nóng rén gào yú yǐ chūn jí ,jiāng yǒu shì yú xī chóu 。huò mìng jīn chē ,huò zhào gū zhōu 。jì yǎo tiǎo yǐ xún hè ,yì qí qū ér jīng qiū 。mù xīn xīn yǐ xiàng róng ,quán juān juān ér shǐ liú 。shàn wàn wù zhī dé shí ,gǎn wú shēng zhī háng xiū 。
    yǐ yǐ hū !yù xíng yǔ nèi fù jǐ shí ?hé bú wěi xīn rèn qù liú ?hú wéi hū huáng huáng yù hé zhī ?fù guì fēi wú yuàn ,dì xiāng bú kě qī 。huái liáng chén yǐ gū wǎng ,huò zhí zhàng ér yún zǐ 。dēng dōng gāo yǐ shū xiào ,lín qīng liú ér fù shī 。liáo chéng huà yǐ guī jìn ,lè fū tiān mìng fù xī yí !

    田园抒情高中文言文古文观止
  • 作者:李商隐 朝代:唐代

    京兆杜牧为李长吉集序,状长吉之奇甚尽,世传之。长吉姊嫁王氏者,语长吉之事尤备。

    长吉细瘦,通眉,长指爪,能苦吟疾书。最先为昌黎韩愈所知。所与游者,王参元、杨敬之、权璩、崔植辈为密,每旦日出与诸公游,未尝得题然后为诗,如他人思量牵合,以及程限为意。恒从小奚奴,骑距驴,背一古破锦囊,遇有所得,即书投囊中。及暮归.太夫人使婢受囊出之,见所书多.辄曰:“是儿要当呕出心乃已尔。”上灯,与食。长吉从婢取书,研墨叠纸足成之,投他囊中。非大醉及吊丧日率如此,过亦不复省。王、杨辈时复来探取写去。长吉往往独骑往还京、洛,所至或时有著,随弃之,故沈子明家所余四卷而已。

    长吉将死时,忽昼见一绯衣人,驾赤虬,持一板,书若太古篆或霹雳石文者,云当召长吉。长吉了不能读,欻②下榻叩头,言:“阿弥老且病,贺不愿去。”绯衣人笑曰:“帝成白玉楼,立召君为记。天上差乐,不苦也。”长吉独泣,边人尽见之。少之,长吉气绝。常所居窗中,勃勃有烟气,闻行车嘒管之声。太夫人急止人哭,待之如炊五斗黍许时,长吉竟死。王氏姊非能造作谓长吉者,实所见如此。

    呜呼,天苍苍而高也,上果有帝耶?帝果有苑囿、宫室、观阁之玩耶?苟信然,则天之高邈,帝之尊严,亦宜有人物文采愈此世者,何独眷眷于长吉而使其不寿耶?噫,又岂世所谓才而奇者,不独地上少,即天上亦不多耶?长吉生二十七年,位不过奉礼太常,时人亦多排摈毁斥之,又岂才而奇者,帝独重之,而人反不重耶?又岂人见会胜帝耶?

    jīng zhào dù mù wéi lǐ zhǎng jí jí xù ,zhuàng zhǎng jí zhī qí shèn jìn ,shì chuán zhī 。zhǎng jí zǐ jià wáng shì zhě ,yǔ zhǎng jí zhī shì yóu bèi 。

    zhǎng jí xì shòu ,tōng méi ,zhǎng zhǐ zhǎo ,néng kǔ yín jí shū 。zuì xiān wéi chāng lí hán yù suǒ zhī 。suǒ yǔ yóu zhě ,wáng cān yuán 、yáng jìng zhī 、quán qú 、cuī zhí bèi wéi mì ,měi dàn rì chū yǔ zhū gōng yóu ,wèi cháng dé tí rán hòu wéi shī ,rú tā rén sī liàng qiān hé ,yǐ jí chéng xiàn wéi yì 。héng cóng xiǎo xī nú ,qí jù lǘ ,bèi yī gǔ pò jǐn náng ,yù yǒu suǒ dé ,jí shū tóu náng zhōng 。jí mù guī .tài fū rén shǐ bì shòu náng chū zhī ,jiàn suǒ shū duō .zhé yuē :“shì ér yào dāng ǒu chū xīn nǎi yǐ ěr 。”shàng dēng ,yǔ shí 。zhǎng jí cóng bì qǔ shū ,yán mò dié zhǐ zú chéng zhī ,tóu tā náng zhōng 。fēi dà zuì jí diào sàng rì lǜ rú cǐ ,guò yì bú fù shěng 。wáng 、yáng bèi shí fù lái tàn qǔ xiě qù 。zhǎng jí wǎng wǎng dú qí wǎng hái jīng 、luò ,suǒ zhì huò shí yǒu zhe ,suí qì zhī ,gù shěn zǐ míng jiā suǒ yú sì juàn ér yǐ 。

    zhǎng jí jiāng sǐ shí ,hū zhòu jiàn yī fēi yī rén ,jià chì qiú ,chí yī bǎn ,shū ruò tài gǔ zhuàn huò pī lì shí wén zhě ,yún dāng zhào zhǎng jí 。zhǎng jí le bú néng dú ,xū ②xià tà kòu tóu ,yán :“ā mí lǎo qiě bìng ,hè bú yuàn qù 。”fēi yī rén xiào yuē :“dì chéng bái yù lóu ,lì zhào jun1 wéi jì 。tiān shàng chà lè ,bú kǔ yě 。”zhǎng jí dú qì ,biān rén jìn jiàn zhī 。shǎo zhī ,zhǎng jí qì jué 。cháng suǒ jū chuāng zhōng ,bó bó yǒu yān qì ,wén háng chē huì guǎn zhī shēng 。tài fū rén jí zhǐ rén kū ,dài zhī rú chuī wǔ dòu shǔ xǔ shí ,zhǎng jí jìng sǐ 。wáng shì zǐ fēi néng zào zuò wèi zhǎng jí zhě ,shí suǒ jiàn rú cǐ 。

    wū hū ,tiān cāng cāng ér gāo yě ,shàng guǒ yǒu dì yē ?dì guǒ yǒu yuàn yòu 、gōng shì 、guān gé zhī wán yē ?gǒu xìn rán ,zé tiān zhī gāo miǎo ,dì zhī zūn yán ,yì yí yǒu rén wù wén cǎi yù cǐ shì zhě ,hé dú juàn juàn yú zhǎng jí ér shǐ qí bú shòu yē ?yī ,yòu qǐ shì suǒ wèi cái ér qí zhě ,bú dú dì shàng shǎo ,jí tiān shàng yì bú duō yē ?zhǎng jí shēng èr shí qī nián ,wèi bú guò fèng lǐ tài cháng ,shí rén yì duō pái bìn huǐ chì zhī ,yòu qǐ cái ér qí zhě ,dì dú zhòng zhī ,ér rén fǎn bú zhòng yē ?yòu qǐ rén jiàn huì shèng dì yē ?

    高中文言文
  • 作者:范晔 朝代:汉代

      张衡字平子,南阳西鄂人也。衡少善属文,游于三辅,因入京师,观太学,遂通五经,贯六艺。虽才高于世,而无骄尚之情。常从容淡静,不好交接俗人。永元中,举孝廉不行,连辟公府不就。时天下承平日久,自王侯以下,莫不逾侈。衡乃拟班固《两都》作《二京赋》,因以讽谏。精思傅会,十年乃成。大将军邓骘奇其才,累召不应。
    衡善机巧,尤致思于天文、阴阳、历算。安帝雅闻衡善术学,公车特征拜郎中,再迁为太史令。遂乃研核阴阳,妙尽璇玑之正,作浑天仪,著《灵宪》、《算罔论》,言甚详明。
    顺帝初,再转,复为太史令。衡不慕当世,所居之官辄积年不徙。自去史职,五载复还。
    阳嘉元年,复造候风地动仪。以精铜铸成,员径八尺,合盖隆起,形似酒尊,饰以篆文山龟鸟兽之形。中有都柱,傍行八道,施关发机。外有八龙,首衔铜丸,下有蟾蜍,张口承之。其牙机巧制,皆隐在尊中,覆盖周密无际。如有地动,尊则振龙,机发吐丸,而蟾蜍衔之。振声激扬,伺者因此觉知。虽一龙发机,而七首不动,寻其方面,乃知震之所在。验之以事,合契若神。自书典所记,未之有也。尝一龙机发而地不觉动,京师学者咸怪其无征。后数日驿至,果地震陇西,于是皆服其妙。自此以后,乃令史官记地动所从方起。
    时政事渐损,权移于下,衡因上疏陈事。后迁侍中,帝引在帷幄,讽议左右。尝问天下所疾恶者。宦官惧其毁己,皆共目之,衡乃诡对而出。阉竖恐终为其患,遂共谗之。衡常思图身之事,以为吉凶倚仗,幽微难明。乃作《思玄赋》以宣寄情志。
    永和初,出为河间相。时国王骄奢,不遵典宪;又多豪右,共为不轨。衡下车,治威严,整法度,阴知奸党名姓,一时收禽,上下肃然,称为政理。视事三年,上书乞骸骨,征拜尚书。年六十二,永和四年卒。

      zhāng héng zì píng zǐ ,nán yáng xī è rén yě 。héng shǎo shàn shǔ wén ,yóu yú sān fǔ ,yīn rù jīng shī ,guān tài xué ,suí tōng wǔ jīng ,guàn liù yì 。suī cái gāo yú shì ,ér wú jiāo shàng zhī qíng 。cháng cóng róng dàn jìng ,bú hǎo jiāo jiē sú rén 。yǒng yuán zhōng ,jǔ xiào lián bú háng ,lián pì gōng fǔ bú jiù 。shí tiān xià chéng píng rì jiǔ ,zì wáng hóu yǐ xià ,mò bú yú chǐ 。héng nǎi nǐ bān gù 《liǎng dōu 》zuò 《èr jīng fù 》,yīn yǐ fěng jiàn 。jīng sī fù huì ,shí nián nǎi chéng 。dà jiāng jun1 dèng zhì qí qí cái ,lèi zhào bú yīng 。
    héng shàn jī qiǎo ,yóu zhì sī yú tiān wén 、yīn yáng 、lì suàn 。ān dì yǎ wén héng shàn shù xué ,gōng chē tè zhēng bài láng zhōng ,zài qiān wéi tài shǐ lìng 。suí nǎi yán hé yīn yáng ,miào jìn xuán jī zhī zhèng ,zuò hún tiān yí ,zhe 《líng xiàn 》、《suàn wǎng lùn 》,yán shèn xiáng míng 。
    shùn dì chū ,zài zhuǎn ,fù wéi tài shǐ lìng 。héng bú mù dāng shì ,suǒ jū zhī guān zhé jī nián bú xǐ 。zì qù shǐ zhí ,wǔ zǎi fù hái 。
    yáng jiā yuán nián ,fù zào hòu fēng dì dòng yí 。yǐ jīng tóng zhù chéng ,yuán jìng bā chǐ ,hé gài lóng qǐ ,xíng sì jiǔ zūn ,shì yǐ zhuàn wén shān guī niǎo shòu zhī xíng 。zhōng yǒu dōu zhù ,bàng háng bā dào ,shī guān fā jī 。wài yǒu bā lóng ,shǒu xián tóng wán ,xià yǒu chán chú ,zhāng kǒu chéng zhī 。qí yá jī qiǎo zhì ,jiē yǐn zài zūn zhōng ,fù gài zhōu mì wú jì 。rú yǒu dì dòng ,zūn zé zhèn lóng ,jī fā tǔ wán ,ér chán chú xián zhī 。zhèn shēng jī yáng ,sì zhě yīn cǐ jiào zhī 。suī yī lóng fā jī ,ér qī shǒu bú dòng ,xún qí fāng miàn ,nǎi zhī zhèn zhī suǒ zài 。yàn zhī yǐ shì ,hé qì ruò shén 。zì shū diǎn suǒ jì ,wèi zhī yǒu yě 。cháng yī lóng jī fā ér dì bú jiào dòng ,jīng shī xué zhě xián guài qí wú zhēng 。hòu shù rì yì zhì ,guǒ dì zhèn lǒng xī ,yú shì jiē fú qí miào 。zì cǐ yǐ hòu ,nǎi lìng shǐ guān jì dì dòng suǒ cóng fāng qǐ 。
    shí zhèng shì jiàn sǔn ,quán yí yú xià ,héng yīn shàng shū chén shì 。hòu qiān shì zhōng ,dì yǐn zài wéi wò ,fěng yì zuǒ yòu 。cháng wèn tiān xià suǒ jí è zhě 。huàn guān jù qí huǐ jǐ ,jiē gòng mù zhī ,héng nǎi guǐ duì ér chū 。yān shù kǒng zhōng wéi qí huàn ,suí gòng chán zhī 。héng cháng sī tú shēn zhī shì ,yǐ wéi jí xiōng yǐ zhàng ,yōu wēi nán míng 。nǎi zuò 《sī xuán fù 》yǐ xuān jì qíng zhì 。
    yǒng hé chū ,chū wéi hé jiān xiàng 。shí guó wáng jiāo shē ,bú zūn diǎn xiàn ;yòu duō háo yòu ,gòng wéi bú guǐ 。héng xià chē ,zhì wēi yán ,zhěng fǎ dù ,yīn zhī jiān dǎng míng xìng ,yī shí shōu qín ,shàng xià sù rán ,chēng wéi zhèng lǐ 。shì shì sān nián ,shàng shū qǐ hái gǔ ,zhēng bài shàng shū 。nián liù shí èr ,yǒng hé sì nián zú 。

    高中文言文
  • 作者:李密 朝代:魏晋

    臣密言:臣以险衅,夙遭闵凶。生孩六月,慈父见背;行年四岁,舅夺母志。祖母刘悯臣孤弱,躬亲抚养。臣少多疾病,九岁不行,零丁孤苦,至于成立。既无伯叔,终鲜兄弟,门衰祚薄,晚有儿息。外无期功强近之亲,内无应门五尺之僮,茕茕孑立,形影相吊。而刘夙婴疾病,常在床蓐,臣侍汤药,未曾废离。(愍 同:悯)

    逮奉圣朝,沐浴清化。前太守臣逵察臣孝廉;后刺史臣荣举臣秀才。臣以供养无主,辞不赴命。诏书特下,拜臣郎中,寻蒙国恩,除臣洗马。猥以微贱,当侍东宫,非臣陨首所能上报。臣具以表闻,辞不就职。诏书切峻,责臣逋慢;郡县逼迫,催臣上道;州司临门,急于星火。臣欲奉诏奔驰,则刘病日笃,欲苟顺私情,则告诉不许。臣之进退,实为狼狈。

    伏惟圣朝以孝治天下,凡在故老,犹蒙矜育,况臣孤苦,特为尤甚。且臣少仕伪朝,历职郎署,本图宦达,不矜名节。今臣亡国贱俘,至微至陋,过蒙拔擢,宠命优渥,岂敢盘桓,有所希冀!但以刘日薄西山,气息奄奄,人命危浅,朝不虑夕。臣无祖母,无以至今日,祖母无臣,无以终余年。母孙二人,更相为命,是以区区不能废远。

    臣密今年四十有四,祖母今年九十有六,是臣尽节于陛下之日长,报养刘之日短也。乌鸟私情,愿乞终养。臣之辛苦,非独蜀之人士及二州牧伯所见明知,皇天后土,实所共鉴。愿陛下矜悯愚诚,听臣微志,庶刘侥幸,保卒余年。臣生当陨首,死当结草。臣不胜犬马怖惧之情,谨拜表以闻。(祖母 一作:祖母刘)

    chén mì yán :chén yǐ xiǎn xìn ,sù zāo mǐn xiōng 。shēng hái liù yuè ,cí fù jiàn bèi ;háng nián sì suì ,jiù duó mǔ zhì 。zǔ mǔ liú mǐn chén gū ruò ,gōng qīn fǔ yǎng 。chén shǎo duō jí bìng ,jiǔ suì bú háng ,líng dīng gū kǔ ,zhì yú chéng lì 。jì wú bó shū ,zhōng xiān xiōng dì ,mén shuāi zuò báo ,wǎn yǒu ér xī 。wài wú qī gōng qiáng jìn zhī qīn ,nèi wú yīng mén wǔ chǐ zhī tóng ,qióng qióng jié lì ,xíng yǐng xiàng diào 。ér liú sù yīng jí bìng ,cháng zài chuáng rù ,chén shì tāng yào ,wèi céng fèi lí 。(mǐn tóng :mǐn )

    dǎi fèng shèng cháo ,mù yù qīng huà 。qián tài shǒu chén kuí chá chén xiào lián ;hòu cì shǐ chén róng jǔ chén xiù cái 。chén yǐ gòng yǎng wú zhǔ ,cí bú fù mìng 。zhào shū tè xià ,bài chén láng zhōng ,xún méng guó ēn ,chú chén xǐ mǎ 。wěi yǐ wēi jiàn ,dāng shì dōng gōng ,fēi chén yǔn shǒu suǒ néng shàng bào 。chén jù yǐ biǎo wén ,cí bú jiù zhí 。zhào shū qiē jun4 ,zé chén bū màn ;jun4 xiàn bī pò ,cuī chén shàng dào ;zhōu sī lín mén ,jí yú xīng huǒ 。chén yù fèng zhào bēn chí ,zé liú bìng rì dǔ ,yù gǒu shùn sī qíng ,zé gào sù bú xǔ 。chén zhī jìn tuì ,shí wéi láng bèi 。

    fú wéi shèng cháo yǐ xiào zhì tiān xià ,fán zài gù lǎo ,yóu méng jīn yù ,kuàng chén gū kǔ ,tè wéi yóu shèn 。qiě chén shǎo shì wěi cháo ,lì zhí láng shǔ ,běn tú huàn dá ,bú jīn míng jiē 。jīn chén wáng guó jiàn fú ,zhì wēi zhì lòu ,guò méng bá zhuó ,chǒng mìng yōu wò ,qǐ gǎn pán huán ,yǒu suǒ xī jì !dàn yǐ liú rì báo xī shān ,qì xī yǎn yǎn ,rén mìng wēi qiǎn ,cháo bú lǜ xī 。chén wú zǔ mǔ ,wú yǐ zhì jīn rì ,zǔ mǔ wú chén ,wú yǐ zhōng yú nián 。mǔ sūn èr rén ,gèng xiàng wéi mìng ,shì yǐ qū qū bú néng fèi yuǎn 。

    chén mì jīn nián sì shí yǒu sì ,zǔ mǔ jīn nián jiǔ shí yǒu liù ,shì chén jìn jiē yú bì xià zhī rì zhǎng ,bào yǎng liú zhī rì duǎn yě 。wū niǎo sī qíng ,yuàn qǐ zhōng yǎng 。chén zhī xīn kǔ ,fēi dú shǔ zhī rén shì jí èr zhōu mù bó suǒ jiàn míng zhī ,huáng tiān hòu tǔ ,shí suǒ gòng jiàn 。yuàn bì xià jīn mǐn yú chéng ,tīng chén wēi zhì ,shù liú yáo xìng ,bǎo zú yú nián 。chén shēng dāng yǔn shǒu ,sǐ dāng jié cǎo 。chén bú shèng quǎn mǎ bù jù zhī qíng ,jǐn bài biǎo yǐ wén 。(zǔ mǔ yī zuò :zǔ mǔ liú )

    抒情母亲高中文言文古文观止
  • 作者:庄周 朝代:先秦

    北冥有鱼,其名为鲲。鲲之大,不知其几千里也。化而为鸟,其名为鹏。鹏之背,不知其几千里也,怒而飞,其翼若垂天之云。是鸟也,海运则将徙于南冥。南冥者,天池也。《齐谐》者,志怪者也。《谐》之言曰:“鹏之徙于南冥也,水击三千里,抟扶摇而上者九万里,去以六月息者也。”野马也,尘埃也,生物之以息相吹也。天之苍苍,其正色邪?其远而无所至极邪?其视下也,亦若是则已矣。且夫水之积也不厚,则其负大舟也无力。覆杯水于坳堂之上,则芥为之舟;置杯焉则胶,水浅而舟大也。风之积也不厚,则其负大翼也无力。故九万里,则风斯在下矣,而后乃今培风;背负青天而莫之夭阏者,而后乃今将图南。

    蜩与学鸠笑之曰:“我决起而飞,抢榆枋而止,时则不至,而控于地而已矣,奚以之九万里而南为?”适莽苍者,三餐而反,腹犹果然;适百里者宿舂粮,适千里者,三月聚粮。之二虫又何知?

    小知不及大知,小年不及大年。奚以知其然也?朝菌不知晦朔,蟪蛄不知春秋,此小年也。楚之南有冥灵者,以五百岁为春,五百岁为秋。上古有大椿者,以八千岁为春,八千岁为秋。而彭祖乃今以久特闻,众人匹之。不亦悲乎!

    汤之问棘也是已:“穷发之北有冥海者,天池也。有鱼焉,其广数千里,未有知其修者,其名为鲲。有鸟焉,其名为鹏。背若泰山,翼若垂天之云。抟扶摇羊角而上者九万里,绝云气,负青天,然后图南,且适南冥也。斥鴳笑之曰:‘彼且奚适也?我腾跃而上,不过数仞而下,翱翔蓬蒿之间,此亦飞之至也。而彼且奚适也?’”此小大之辩也。

    故夫知效一官,行比一乡,德合一君,而征一国者,其自视也亦若此矣。而宋荣子犹然笑之。且举世而誉之而不加劝,举世而非之而不加沮,定乎内外之分,辩乎荣辱之境,斯已矣。彼其于世,未数数然也。虽然,犹有未树也。夫列子御风而行,泠然善也。旬有五日而后反。彼于致福者,未数数然也。此虽免乎行,犹有所待者也。若夫乘天地之正,而御六气之辩,以游无穷者,彼且恶乎待哉?故曰:至人无己,神人无功,圣人无名。

    běi míng yǒu yú ,qí míng wéi kūn 。kūn zhī dà ,bú zhī qí jǐ qiān lǐ yě 。huà ér wéi niǎo ,qí míng wéi péng 。péng zhī bèi ,bú zhī qí jǐ qiān lǐ yě ,nù ér fēi ,qí yì ruò chuí tiān zhī yún 。shì niǎo yě ,hǎi yùn zé jiāng xǐ yú nán míng 。nán míng zhě ,tiān chí yě 。《qí xié 》zhě ,zhì guài zhě yě 。《xié 》zhī yán yuē :“péng zhī xǐ yú nán míng yě ,shuǐ jī sān qiān lǐ ,tuán fú yáo ér shàng zhě jiǔ wàn lǐ ,qù yǐ liù yuè xī zhě yě 。”yě mǎ yě ,chén āi yě ,shēng wù zhī yǐ xī xiàng chuī yě 。tiān zhī cāng cāng ,qí zhèng sè xié ?qí yuǎn ér wú suǒ zhì jí xié ?qí shì xià yě ,yì ruò shì zé yǐ yǐ 。qiě fū shuǐ zhī jī yě bú hòu ,zé qí fù dà zhōu yě wú lì 。fù bēi shuǐ yú ào táng zhī shàng ,zé jiè wéi zhī zhōu ;zhì bēi yān zé jiāo ,shuǐ qiǎn ér zhōu dà yě 。fēng zhī jī yě bú hòu ,zé qí fù dà yì yě wú lì 。gù jiǔ wàn lǐ ,zé fēng sī zài xià yǐ ,ér hòu nǎi jīn péi fēng ;bèi fù qīng tiān ér mò zhī yāo è zhě ,ér hòu nǎi jīn jiāng tú nán 。

    tiáo yǔ xué jiū xiào zhī yuē :“wǒ jué qǐ ér fēi ,qiǎng yú fāng ér zhǐ ,shí zé bú zhì ,ér kòng yú dì ér yǐ yǐ ,xī yǐ zhī jiǔ wàn lǐ ér nán wéi ?”shì mǎng cāng zhě ,sān cān ér fǎn ,fù yóu guǒ rán ;shì bǎi lǐ zhě xiǔ chōng liáng ,shì qiān lǐ zhě ,sān yuè jù liáng 。zhī èr chóng yòu hé zhī ?

    xiǎo zhī bú jí dà zhī ,xiǎo nián bú jí dà nián 。xī yǐ zhī qí rán yě ?cháo jun1 bú zhī huì shuò ,huì gū bú zhī chūn qiū ,cǐ xiǎo nián yě 。chǔ zhī nán yǒu míng líng zhě ,yǐ wǔ bǎi suì wéi chūn ,wǔ bǎi suì wéi qiū 。shàng gǔ yǒu dà chūn zhě ,yǐ bā qiān suì wéi chūn ,bā qiān suì wéi qiū 。ér péng zǔ nǎi jīn yǐ jiǔ tè wén ,zhòng rén pǐ zhī 。bú yì bēi hū !

    tāng zhī wèn jí yě shì yǐ :“qióng fā zhī běi yǒu míng hǎi zhě ,tiān chí yě 。yǒu yú yān ,qí guǎng shù qiān lǐ ,wèi yǒu zhī qí xiū zhě ,qí míng wéi kūn 。yǒu niǎo yān ,qí míng wéi péng 。bèi ruò tài shān ,yì ruò chuí tiān zhī yún 。tuán fú yáo yáng jiǎo ér shàng zhě jiǔ wàn lǐ ,jué yún qì ,fù qīng tiān ,rán hòu tú nán ,qiě shì nán míng yě 。chì ān xiào zhī yuē :‘bǐ qiě xī shì yě ?wǒ téng yuè ér shàng ,bú guò shù rèn ér xià ,áo xiáng péng hāo zhī jiān ,cǐ yì fēi zhī zhì yě 。ér bǐ qiě xī shì yě ?’”cǐ xiǎo dà zhī biàn yě 。

    gù fū zhī xiào yī guān ,háng bǐ yī xiāng ,dé hé yī jun1 ,ér zhēng yī guó zhě ,qí zì shì yě yì ruò cǐ yǐ 。ér sòng róng zǐ yóu rán xiào zhī 。qiě jǔ shì ér yù zhī ér bú jiā quàn ,jǔ shì ér fēi zhī ér bú jiā jǔ ,dìng hū nèi wài zhī fèn ,biàn hū róng rǔ zhī jìng ,sī yǐ yǐ 。bǐ qí yú shì ,wèi shù shù rán yě 。suī rán ,yóu yǒu wèi shù yě 。fū liè zǐ yù fēng ér háng ,líng rán shàn yě 。xún yǒu wǔ rì ér hòu fǎn 。bǐ yú zhì fú zhě ,wèi shù shù rán yě 。cǐ suī miǎn hū háng ,yóu yǒu suǒ dài zhě yě 。ruò fū chéng tiān dì zhī zhèng ,ér yù liù qì zhī biàn ,yǐ yóu wú qióng zhě ,bǐ qiě è hū dài zāi ?gù yuē :zhì rén wú jǐ ,shén rén wú gōng ,shèng rén wú míng 。

    高中文言文自由
  • 作者:班固 朝代:汉代

      武字子卿,少以父任,兄弟并为郎,稍迁至栘中厩监。时汉连伐胡,数通使相窥观。匈奴留汉使郭吉、路充国等前后十余辈,匈奴使来,汉亦留之以相当。天汉元年,且鞮侯单于初立,恐汉袭之,乃曰:「汉天子我丈人行也。」尽归汉使路充国等。武帝嘉其义,乃遣武以中郎将使持节送匈奴使留在汉者,因厚赂单于,答其善意。
    武与副中郎将张胜及假吏常惠等募士斥候百余人俱。既至匈奴,置币遗单于;单于益骄,非汉所望也。方欲发使送武等,会缑王与长水虞常等谋反匈奴中。缑王者,昆邪王姊子也,与昆邪王俱降汉,后随浞野侯没胡中,及卫律所将降者,阴相与谋,劫单于母阏氏归汉。会武等至匈奴。虞常在汉时,素与副张胜相知,私候胜曰:「闻汉天子甚怨卫律,常能为汉伏弩射杀之,吾母与弟在汉,幸蒙其赏赐。」张胜许之,以货物与常。后月余,单于出猎,独阏氏子弟在。虞常等七十余人欲发,其一人夜亡告之。单于子弟发兵与战,缑王等皆死,虞常生得。
    单于使卫律治其事。张胜闻之,恐前语发,以状语武。武曰:「事如此,此必及我,见犯乃死,重负国!」欲自杀,胜惠共止之。虞常果引张胜。单于怒,召诸贵人议,欲杀汉使者。左伊秩訾曰:「即谋单于,何以复加?宜皆降之。」单于使卫律召武受辞。武谓惠等:「屈节辱命,虽生何面目以归汉?」引佩刀自刺。卫律惊,自抱持武。驰召医,凿地为坎,置煴火,覆武其上,蹈其背,以出血。武气绝,半日复息。惠等哭,舆归营。单于壮其节,朝夕遣人候问武,而收系张胜。
    武益愈。单于使使晓武,会论虞常,欲因此时降武。剑斩虞常已,律曰:「汉使张胜谋杀单于近臣,当死;单于募降者,赦罪。」举剑欲击之,胜请降。律谓武曰:「副有罪,当相坐。」武曰:「本无谋,又非亲属,何谓相坐?」复举剑拟之,武不动。律曰:「苏君,律前负汉归匈奴,幸蒙大恩,赐号称王,拥众数万,马畜弥山,富贵如此。苏君今日降,明日复然。空以身膏草野,谁复知之?」武不应。律曰:「君因我降,与君为兄弟;今不听吾计,后虽复欲见我,尚可得乎?」武骂律曰:「汝为人臣子,不顾恩义,畔主背亲,为降虏于蛮夷,何以女为见?且单于信女,使决人死生,不平心持正,反欲斗两主观祸败。南越杀汉使者,屠为九郡;宛王杀汉使者,头县北阙;朝鲜杀汉使者,即时诛灭。独匈奴未耳。若知我不降明,欲令两国相攻,匈奴之祸,从我始矣!」律知武终不可胁,白单于。单于愈益欲降之。乃幽武置大窖中,绝不饮食。天雨雪。武卧,啮雪与旃毛并咽之,数日不死。匈奴以为神,乃徙武北海上无人处,使牧羝。羝乳,乃得归。别其官属常惠等,各置他所。
    武既至海上,廪食不至,掘野鼠去屮实而食之。杖汉节牧羊,卧起操持,节旄尽落。积五、六年,单于弟于靬王弋射海上。武能网纺缴,檠弓弩,于靬王爱之,给其衣食。三岁余,王病,赐武马畜、服匿、穹庐。王死后,人众徙去。其冬,丁令盗武牛羊,武复穷厄。
    初,武与李陵俱为侍中。武使匈奴明年,陵降,不敢求武。久之,单于使陵至海上,为武置酒设乐。因谓武曰:「单于闻陵与子卿素厚,故使陵来说足下,虚心欲相待。终不得归汉,空自苦亡人之地,信义安所见乎?前长君为奉车,从至雍棫阳宫,扶辇下除,触柱,折辕,劾大不敬,伏剑自刎,赐钱二百万以葬。孺卿从祠河东後土,宦骑与黄门驸马争船,推堕驸马河中,溺死,宦骑亡。诏使孺卿逐捕。不得,惶恐饮药而死。来时太夫人已不幸,陵送葬至阳陵。子卿妇年少,闻已更嫁矣。独有女弟二人,两女一男,今复十余年,存亡不可知。人生如朝露,何久自苦如此?陵始降时,忽忽如狂,自痛负汉;加以老母系保宫。子卿不欲降,何以过陵?且陛下春秋高,法令亡常,大臣亡罪夷灭者数十家,安危不可知。子卿尚复谁为乎?愿听陵计,勿复有云!」
    武曰:「武父子亡功德,皆为陛下所成就,位列将,爵通侯,兄弟亲近,常愿肝脑涂地。今得杀身自效,虽蒙斧钺汤镬,诚甘乐之。臣事君,犹子事父也。子为父死,亡所恨,愿无复再言。」陵与武饮数日,复曰:「子卿,壹听陵言。」武曰:「自分已死久矣!王必欲降武,请毕今日之欢,效死于前!」陵见其至诚,喟然叹曰:「嗟呼!义士!陵与卫律之罪上通于天!」因泣下沾衿,与武决去。
    陵恶自赐武,使其妻赐武牛羊数十头。后陵复至北海上,语武:「区脱捕得云中生口,言太守以下吏民皆白服,曰:『上崩。』」武闻之,南乡号哭,欧血,旦夕临。数月,昭帝即位。数年,匈奴与汉和亲。汉求武等。匈奴诡言武死。后汉使复至匈奴。常惠请其守者与俱,得夜见汉使,具自陈道。教使者谓单于言:「天子射上林中,得雁足有系帛书,言武等在某泽中。」使者大喜,如惠语以让单于。单于视左右而惊,谢汉使曰:「武等实在。」于是李陵置酒贺武曰:「今足下还归,扬名于匈奴,功显于汉室,虽古竹帛所载,丹青所画,何以过子卿!陵虽驽怯,令汉且贳陵罪,全其老母,使得奋大辱之积志,庶几乎曹柯之盟。此陵宿昔之所不忘也!收族陵家,为世大戮,陵尚复何顾乎?已矣!令子卿知吾心耳!异域之人,壹别长绝!」陵起舞,歌曰:「径万里兮度沙幕,为君将兮奋匈奴。路穷绝兮矢刃摧,士众灭兮名已隤,老母已死,虽欲报恩将安归?」
    陵泣下数行,因与武决。单于召会武官属,前以降及物故,凡随武还者九人。武以始元六年春至京师,诏武奉一太牢谒武帝园庙,拜为典属国,秩中二千石,赐钱二百万,公田二顷,宅一区。常惠徐圣赵终根皆拜为中郎,赐帛各二百匹。其余六人,老归家,赐钱人十万,复终身。常惠后至右将军,封列侯,自有传。武留匈奴凡十九岁,始以强壮出,及还,须发尽白。

      wǔ zì zǐ qīng ,shǎo yǐ fù rèn ,xiōng dì bìng wéi láng ,shāo qiān zhì yí zhōng jiù jiān 。shí hàn lián fá hú ,shù tōng shǐ xiàng kuī guān 。xiōng nú liú hàn shǐ guō jí 、lù chōng guó děng qián hòu shí yú bèi ,xiōng nú shǐ lái ,hàn yì liú zhī yǐ xiàng dāng 。tiān hàn yuán nián ,qiě dī hóu dān yú chū lì ,kǒng hàn xí zhī ,nǎi yuē :「hàn tiān zǐ wǒ zhàng rén háng yě 。」jìn guī hàn shǐ lù chōng guó děng 。wǔ dì jiā qí yì ,nǎi qiǎn wǔ yǐ zhōng láng jiāng shǐ chí jiē sòng xiōng nú shǐ liú zài hàn zhě ,yīn hòu lù dān yú ,dá qí shàn yì 。
    wǔ yǔ fù zhōng láng jiāng zhāng shèng jí jiǎ lì cháng huì děng mù shì chì hòu bǎi yú rén jù 。jì zhì xiōng nú ,zhì bì yí dān yú ;dān yú yì jiāo ,fēi hàn suǒ wàng yě 。fāng yù fā shǐ sòng wǔ děng ,huì gōu wáng yǔ zhǎng shuǐ yú cháng děng móu fǎn xiōng nú zhōng 。gōu wáng zhě ,kūn xié wáng zǐ zǐ yě ,yǔ kūn xié wáng jù jiàng hàn ,hòu suí zhuó yě hóu méi hú zhōng ,jí wèi lǜ suǒ jiāng jiàng zhě ,yīn xiàng yǔ móu ,jié dān yú mǔ è shì guī hàn 。huì wǔ děng zhì xiōng nú 。yú cháng zài hàn shí ,sù yǔ fù zhāng shèng xiàng zhī ,sī hòu shèng yuē :「wén hàn tiān zǐ shèn yuàn wèi lǜ ,cháng néng wéi hàn fú nǔ shè shā zhī ,wú mǔ yǔ dì zài hàn ,xìng méng qí shǎng cì 。」zhāng shèng xǔ zhī ,yǐ huò wù yǔ cháng 。hòu yuè yú ,dān yú chū liè ,dú è shì zǐ dì zài 。yú cháng děng qī shí yú rén yù fā ,qí yī rén yè wáng gào zhī 。dān yú zǐ dì fā bīng yǔ zhàn ,gōu wáng děng jiē sǐ ,yú cháng shēng dé 。
    dān yú shǐ wèi lǜ zhì qí shì 。zhāng shèng wén zhī ,kǒng qián yǔ fā ,yǐ zhuàng yǔ wǔ 。wǔ yuē :「shì rú cǐ ,cǐ bì jí wǒ ,jiàn fàn nǎi sǐ ,zhòng fù guó !」yù zì shā ,shèng huì gòng zhǐ zhī 。yú cháng guǒ yǐn zhāng shèng 。dān yú nù ,zhào zhū guì rén yì ,yù shā hàn shǐ zhě 。zuǒ yī zhì zī yuē :「jí móu dān yú ,hé yǐ fù jiā ?yí jiē jiàng zhī 。」dān yú shǐ wèi lǜ zhào wǔ shòu cí 。wǔ wèi huì děng :「qū jiē rǔ mìng ,suī shēng hé miàn mù yǐ guī hàn ?」yǐn pèi dāo zì cì 。wèi lǜ jīng ,zì bào chí wǔ 。chí zhào yī ,záo dì wéi kǎn ,zhì yūn huǒ ,fù wǔ qí shàng ,dǎo qí bèi ,yǐ chū xuè 。wǔ qì jué ,bàn rì fù xī 。huì děng kū ,yú guī yíng 。dān yú zhuàng qí jiē ,cháo xī qiǎn rén hòu wèn wǔ ,ér shōu xì zhāng shèng 。
    wǔ yì yù 。dān yú shǐ shǐ xiǎo wǔ ,huì lùn yú cháng ,yù yīn cǐ shí jiàng wǔ 。jiàn zhǎn yú cháng yǐ ,lǜ yuē :「hàn shǐ zhāng shèng móu shā dān yú jìn chén ,dāng sǐ ;dān yú mù jiàng zhě ,shè zuì 。」jǔ jiàn yù jī zhī ,shèng qǐng jiàng 。lǜ wèi wǔ yuē :「fù yǒu zuì ,dāng xiàng zuò 。」wǔ yuē :「běn wú móu ,yòu fēi qīn shǔ ,hé wèi xiàng zuò ?」fù jǔ jiàn nǐ zhī ,wǔ bú dòng 。lǜ yuē :「sū jun1 ,lǜ qián fù hàn guī xiōng nú ,xìng méng dà ēn ,cì hào chēng wáng ,yōng zhòng shù wàn ,mǎ chù mí shān ,fù guì rú cǐ 。sū jun1 jīn rì jiàng ,míng rì fù rán 。kōng yǐ shēn gāo cǎo yě ,shuí fù zhī zhī ?」wǔ bú yīng 。lǜ yuē :「jun1 yīn wǒ jiàng ,yǔ jun1 wéi xiōng dì ;jīn bú tīng wú jì ,hòu suī fù yù jiàn wǒ ,shàng kě dé hū ?」wǔ mà lǜ yuē :「rǔ wéi rén chén zǐ ,bú gù ēn yì ,pàn zhǔ bèi qīn ,wéi jiàng lǔ yú mán yí ,hé yǐ nǚ wéi jiàn ?qiě dān yú xìn nǚ ,shǐ jué rén sǐ shēng ,bú píng xīn chí zhèng ,fǎn yù dòu liǎng zhǔ guān huò bài 。nán yuè shā hàn shǐ zhě ,tú wéi jiǔ jun4 ;wǎn wáng shā hàn shǐ zhě ,tóu xiàn běi què ;cháo xiān shā hàn shǐ zhě ,jí shí zhū miè 。dú xiōng nú wèi ěr 。ruò zhī wǒ bú jiàng míng ,yù lìng liǎng guó xiàng gōng ,xiōng nú zhī huò ,cóng wǒ shǐ yǐ !」lǜ zhī wǔ zhōng bú kě xié ,bái dān yú 。dān yú yù yì yù jiàng zhī 。nǎi yōu wǔ zhì dà jiào zhōng ,jué bú yǐn shí 。tiān yǔ xuě 。wǔ wò ,niè xuě yǔ zhān máo bìng yān zhī ,shù rì bú sǐ 。xiōng nú yǐ wéi shén ,nǎi xǐ wǔ běi hǎi shàng wú rén chù ,shǐ mù dī 。dī rǔ ,nǎi dé guī 。bié qí guān shǔ cháng huì děng ,gè zhì tā suǒ 。
    wǔ jì zhì hǎi shàng ,lǐn shí bú zhì ,jué yě shǔ qù chū shí ér shí zhī 。zhàng hàn jiē mù yáng ,wò qǐ cāo chí ,jiē máo jìn luò 。jī wǔ 、liù nián ,dān yú dì yú jiān wáng yì shè hǎi shàng 。wǔ néng wǎng fǎng jiǎo ,qíng gōng nǔ ,yú jiān wáng ài zhī ,gěi qí yī shí 。sān suì yú ,wáng bìng ,cì wǔ mǎ chù 、fú nì 、qióng lú 。wáng sǐ hòu ,rén zhòng xǐ qù 。qí dōng ,dīng lìng dào wǔ niú yáng ,wǔ fù qióng è 。
    chū ,wǔ yǔ lǐ líng jù wéi shì zhōng 。wǔ shǐ xiōng nú míng nián ,líng jiàng ,bú gǎn qiú wǔ 。jiǔ zhī ,dān yú shǐ líng zhì hǎi shàng ,wéi wǔ zhì jiǔ shè lè 。yīn wèi wǔ yuē :「dān yú wén líng yǔ zǐ qīng sù hòu ,gù shǐ líng lái shuō zú xià ,xū xīn yù xiàng dài 。zhōng bú dé guī hàn ,kōng zì kǔ wáng rén zhī dì ,xìn yì ān suǒ jiàn hū ?qián zhǎng jun1 wéi fèng chē ,cóng zhì yōng yù yáng gōng ,fú niǎn xià chú ,chù zhù ,shé yuán ,hé dà bú jìng ,fú jiàn zì wěn ,cì qián èr bǎi wàn yǐ zàng 。rú qīng cóng cí hé dōng hòu tǔ ,huàn qí yǔ huáng mén fù mǎ zhēng chuán ,tuī duò fù mǎ hé zhōng ,nì sǐ ,huàn qí wáng 。zhào shǐ rú qīng zhú bǔ 。bú dé ,huáng kǒng yǐn yào ér sǐ 。lái shí tài fū rén yǐ bú xìng ,líng sòng zàng zhì yáng líng 。zǐ qīng fù nián shǎo ,wén yǐ gèng jià yǐ 。dú yǒu nǚ dì èr rén ,liǎng nǚ yī nán ,jīn fù shí yú nián ,cún wáng bú kě zhī 。rén shēng rú cháo lù ,hé jiǔ zì kǔ rú cǐ ?líng shǐ jiàng shí ,hū hū rú kuáng ,zì tòng fù hàn ;jiā yǐ lǎo mǔ xì bǎo gōng 。zǐ qīng bú yù jiàng ,hé yǐ guò líng ?qiě bì xià chūn qiū gāo ,fǎ lìng wáng cháng ,dà chén wáng zuì yí miè zhě shù shí jiā ,ān wēi bú kě zhī 。zǐ qīng shàng fù shuí wéi hū ?yuàn tīng líng jì ,wù fù yǒu yún !」
    wǔ yuē :「wǔ fù zǐ wáng gōng dé ,jiē wéi bì xià suǒ chéng jiù ,wèi liè jiāng ,jué tōng hóu ,xiōng dì qīn jìn ,cháng yuàn gān nǎo tú dì 。jīn dé shā shēn zì xiào ,suī méng fǔ yuè tāng huò ,chéng gān lè zhī 。chén shì jun1 ,yóu zǐ shì fù yě 。zǐ wéi fù sǐ ,wáng suǒ hèn ,yuàn wú fù zài yán 。」líng yǔ wǔ yǐn shù rì ,fù yuē :「zǐ qīng ,yī tīng líng yán 。」wǔ yuē :「zì fèn yǐ sǐ jiǔ yǐ !wáng bì yù jiàng wǔ ,qǐng bì jīn rì zhī huān ,xiào sǐ yú qián !」líng jiàn qí zhì chéng ,kuì rán tàn yuē :「jiē hū !yì shì !líng yǔ wèi lǜ zhī zuì shàng tōng yú tiān !」yīn qì xià zhān jīn ,yǔ wǔ jué qù 。
    líng è zì cì wǔ ,shǐ qí qī cì wǔ niú yáng shù shí tóu 。hòu líng fù zhì běi hǎi shàng ,yǔ wǔ :「qū tuō bǔ dé yún zhōng shēng kǒu ,yán tài shǒu yǐ xià lì mín jiē bái fú ,yuē :『shàng bēng 。』」wǔ wén zhī ,nán xiāng hào kū ,ōu xuè ,dàn xī lín 。shù yuè ,zhāo dì jí wèi 。shù nián ,xiōng nú yǔ hàn hé qīn 。hàn qiú wǔ děng 。xiōng nú guǐ yán wǔ sǐ 。hòu hàn shǐ fù zhì xiōng nú 。cháng huì qǐng qí shǒu zhě yǔ jù ,dé yè jiàn hàn shǐ ,jù zì chén dào 。jiāo shǐ zhě wèi dān yú yán :「tiān zǐ shè shàng lín zhōng ,dé yàn zú yǒu xì bó shū ,yán wǔ děng zài mǒu zé zhōng 。」shǐ zhě dà xǐ ,rú huì yǔ yǐ ràng dān yú 。dān yú shì zuǒ yòu ér jīng ,xiè hàn shǐ yuē :「wǔ děng shí zài 。」yú shì lǐ líng zhì jiǔ hè wǔ yuē :「jīn zú xià hái guī ,yáng míng yú xiōng nú ,gōng xiǎn yú hàn shì ,suī gǔ zhú bó suǒ zǎi ,dān qīng suǒ huà ,hé yǐ guò zǐ qīng !líng suī nú qiè ,lìng hàn qiě shì líng zuì ,quán qí lǎo mǔ ,shǐ dé fèn dà rǔ zhī jī zhì ,shù jǐ hū cáo kē zhī méng 。cǐ líng xiǔ xī zhī suǒ bú wàng yě !shōu zú líng jiā ,wéi shì dà lù ,líng shàng fù hé gù hū ?yǐ yǐ !lìng zǐ qīng zhī wú xīn ěr !yì yù zhī rén ,yī bié zhǎng jué !」líng qǐ wǔ ,gē yuē :「jìng wàn lǐ xī dù shā mù ,wéi jun1 jiāng xī fèn xiōng nú 。lù qióng jué xī shǐ rèn cuī ,shì zhòng miè xī míng yǐ tuí ,lǎo mǔ yǐ sǐ ,suī yù bào ēn jiāng ān guī ?」
    líng qì xià shù háng ,yīn yǔ wǔ jué 。dān yú zhào huì wǔ guān shǔ ,qián yǐ jiàng jí wù gù ,fán suí wǔ hái zhě jiǔ rén 。wǔ yǐ shǐ yuán liù nián chūn zhì jīng shī ,zhào wǔ fèng yī tài láo yè wǔ dì yuán miào ,bài wéi diǎn shǔ guó ,zhì zhōng èr qiān shí ,cì qián èr bǎi wàn ,gōng tián èr qǐng ,zhái yī qū 。cháng huì xú shèng zhào zhōng gēn jiē bài wéi zhōng láng ,cì bó gè èr bǎi pǐ 。qí yú liù rén ,lǎo guī jiā ,cì qián rén shí wàn ,fù zhōng shēn 。cháng huì hòu zhì yòu jiāng jun1 ,fēng liè hóu ,zì yǒu chuán 。wǔ liú xiōng nú fán shí jiǔ suì ,shǐ yǐ qiáng zhuàng chū ,jí hái ,xū fā jìn bái 。

    高中文言文
  • 作者:佚名 朝代:先秦

      厉王虐,国人谤王。召公告曰:“民不堪命矣!”王怒,得卫巫,使监谤者。以告,则杀之。国人莫敢言,道路以目。
    王喜,告召公曰:“吾能弭谤矣,乃不敢言。”召公曰:“是鄣之也。防民之口,甚于防川;川雍而溃,伤人必多。民亦如之。是故为川者,决之使导;为民者,宣之使言。故天子听政,使公卿至于列士献诗,瞽献曲,史献书,师箴,瞍赋,朦诵,百工谏,庶人传语,近臣尽规,亲戚补察,瞽、史教诲,耆艾修之,而后王斟酌焉。是以事行而不悖。民之有口也,犹土之有山川也,财用于是乎出;犹其有原隰衍沃也,衣食于是乎生。口之宣言也,善败于是乎兴。行善而备败,所以阜财用衣食者也。夫民虑之于心,而宣之于口,成而行之,胡可壅也?若壅其口,其与能几何?”
    王弗听,于是国人莫敢出言。三年,乃流王于彘。

      lì wáng nuè ,guó rén bàng wáng 。zhào gōng gào yuē :“mín bú kān mìng yǐ !”wáng nù ,dé wèi wū ,shǐ jiān bàng zhě 。yǐ gào ,zé shā zhī 。guó rén mò gǎn yán ,dào lù yǐ mù 。
    wáng xǐ ,gào zhào gōng yuē :“wú néng mǐ bàng yǐ ,nǎi bú gǎn yán 。”zhào gōng yuē :“shì zhāng zhī yě 。fáng mín zhī kǒu ,shèn yú fáng chuān ;chuān yōng ér kuì ,shāng rén bì duō 。mín yì rú zhī 。shì gù wéi chuān zhě ,jué zhī shǐ dǎo ;wéi mín zhě ,xuān zhī shǐ yán 。gù tiān zǐ tīng zhèng ,shǐ gōng qīng zhì yú liè shì xiàn shī ,gǔ xiàn qǔ ,shǐ xiàn shū ,shī zhēn ,sǒu fù ,méng sòng ,bǎi gōng jiàn ,shù rén chuán yǔ ,jìn chén jìn guī ,qīn qī bǔ chá ,gǔ 、shǐ jiāo huì ,qí ài xiū zhī ,ér hòu wáng zhēn zhuó yān 。shì yǐ shì háng ér bú bèi 。mín zhī yǒu kǒu yě ,yóu tǔ zhī yǒu shān chuān yě ,cái yòng yú shì hū chū ;yóu qí yǒu yuán xí yǎn wò yě ,yī shí yú shì hū shēng 。kǒu zhī xuān yán yě ,shàn bài yú shì hū xìng 。háng shàn ér bèi bài ,suǒ yǐ fù cái yòng yī shí zhě yě 。fū mín lǜ zhī yú xīn ,ér xuān zhī yú kǒu ,chéng ér háng zhī ,hú kě yōng yě ?ruò yōng qí kǒu ,qí yǔ néng jǐ hé ?”
    wáng fú tīng ,yú shì guó rén mò gǎn chū yán 。sān nián ,nǎi liú wáng yú zhì 。

    高中文言文
  • 作者:司马迁 朝代:汉代

      廉颇者,赵之良将也。赵惠文王十六年,廉颇为赵将,伐齐,大破之,取阳晋,拜为上卿,以勇气闻于诸侯。
    蔺相如者,赵人也。为赵宦者令缪贤舍人。
    赵惠文王时,得楚和氏璧。秦昭王闻之,使人遗赵王书,愿以十五城请易璧。赵王与大将军廉颇诸大臣谋:欲予秦,秦城城恐不可得,徒见欺;欲勿予,即患秦兵之来。计未定,求人可使报秦者,未得。
    宦者令缪贤曰:“臣舍人蔺相如可使。”王问:“何以知之?”对曰:“臣尝有罪,窃计欲亡走燕。臣舍人相如目臣曰:‘君何以知燕王?’臣语曰,臣尝从大王与燕王会境上,燕王私握臣手曰,‘愿结友’,以此知之,故欲往。相如谓臣曰:‘夫赵强而燕弱,而君幸于赵王,故燕王欲结于君。今君乃亡赵走燕,燕畏赵,其势必不敢留君,而束君归赵矣。君不如肉袒伏斧质请罪,则幸得脱矣。’臣从其计,大王亦幸赦臣。臣窃以为其人勇士,有智谋,宜可使。”
    于是王召见,问蔺相如曰:“秦王以十五城请易寡人之璧,可予不?”相如曰:“秦强而赵弱,不可不许。”王曰:“取吾璧,不予我城,奈何?”相如曰:“秦以城求璧而赵不许,曲在赵;赵予璧而秦不予赵城,曲在秦。均之二策,宁许以负秦曲。”王曰:“谁可使者?”相如曰:“王必无人,臣愿奉璧往使。城入赵而璧留秦;城不入,臣请完璧归赵。”赵王于是遂遣相如奉璧西入秦。
    秦王坐章台见相如。相如奉璧奏秦王。秦王大喜,传以示美人及左右,左右皆呼万岁。相如视秦王无意偿赵城,乃前曰:“璧有瑕,请指示王。”王授璧。相如因持譬却立,倚柱,怒发上冲冠,谓秦王曰:“大王欲得璧,使人发书至赵王,赵王悉召群臣议,皆曰:‘秦贪,负其强,以空言求璧,偿城恐不可得。’议不欲予秦璧,臣以为布衣之交尚不相欺,况大国乎?且以一璧之故逆强秦之欢,不可。于是赵王乃斋戒五日,使臣奉璧,拜送书于庭。何者?严大国之威以修敬也。今臣至,大王见臣列观,礼节甚据,得璧,传之美人,以戏弄臣。臣观大王无意偿赵王城邑,故臣复取璧。大王必欲急臣,臣头今与璧俱碎于柱矣!”
    相如持其璧睨柱,欲以击柱。秦王恐其破璧,乃辞谢,固请,召有司案图,指从此以往十五都予赵。
    相如度秦王特以诈佯为予赵城,实不可得,乃谓秦王曰:“和氏璧,天下所共传宝也,赵王恐,不敢不献。赵王送璧时斋戒五日。今大王亦宜斋戒五日,设九宾于廷,臣乃敢上璧。秦王度之,终不可强夺,遂许斋王日,舍相如广成传舍。
    相如度秦王虽斋,决负约不偿城,乃使其从者衣褐,怀其璧,从径道亡,归璧于赵。
    秦王斋五日后,乃设九宾礼于廷,引赵使者蔺相如。相如至,谓秦王曰:”秦自缪公以来二十余君,未尝有坚明约束者也。臣诚恐见欺于王而负赵,故令人持璧归,间至赵矣。且秦强而赵弱,大王遣一介之使至赵,赵立奉璧来。今以秦之强而先割十五都予赵,赵岂敢留璧而得罪于大王乎?臣知欺大王之罪当诛,臣请就汤镬。唯大王与群臣孰计议之。”
    秦王与群臣相视而嘻。左右或欲引相如去,秦王因曰:“今杀相如,终不能得璧也,而绝秦赵之欢。不如因而厚遇之,使归赵。赵王岂以一璧之故欺秦邪?”卒廷见相如,毕礼而归之。
    相如既归,赵王以为贤大夫,使不辱于诸侯,拜相如为上大夫。
    秦亦不以城予赵,赵亦终不予秦璧。
    其后秦伐赵,拔石城。明年复攻赵,杀二万人。秦王使使者告赵王,欲与王为好,会于西河外渑池。赵王畏秦,欲毋行。廉颇蔺相如计曰:“王不行,示赵弱且怯也。”赵王遂行。相如从。廉颇送至境,与王决曰:“王行,度道里会遇之礼毕,还,不过三十日。三十日不还,则请立太子为王,以绝秦望。”王许之。遂与秦王会渑池。
    秦王饮酒酣,曰:“寡人窃闻赵王好音,请秦瑟。”赵王鼓瑟。秦御史前书曰:“某年月日,秦王与赵王会饮,令赵王鼓瑟。”蔺相如前曰:“赵王窃闻秦王善为秦声,请奉盆缻秦王,以相娱乐。”秦王怒,不许。于是相如前进缻,因跪请秦王。秦王不肯击缻。相如曰:“五步之内,相如请得以颈血溅大王矣!”左右欲刃相如,相如张目叱之,左右皆靡。于是秦王不怿,为一击缻。相如顾召赵御史书曰:“某年月日,秦王为赵王击缻。”秦之群臣曰:“请以赵十五城为秦王寿。”蔺相如亦曰:“请以秦之咸阳为赵王寿。”
    秦王竟酒,终不能加胜于赵。赵亦盛设兵以待秦,秦不敢动。
    既罢,归国,以相如功大,拜为上卿,位在廉颇之右。
    廉颇曰:“我为赵将,有攻城野战之大功,而蔺相如徒以口舌为劳,而位居我上。且相如素贱人,吾羞,不忍为之下!”宣言曰:“我见相如,必辱之。”相如闻,不肯与会。相如每朝时,常称病,不欲与廉颇争列。已而相如出,望见廉颇,相如引车避匿。
    于是舍人相与谏曰:“臣所以去亲戚而事君者,徒慕君之高义也。今君与廉颇同列,廉君宣恶言,而君畏匿之,恐惧殊甚。且庸人尚羞之,况于将相乎!臣等不肖,请辞去。”蔺相如固止之,曰:“公之视廉将军孰与秦王?”曰:“不若也。”相如曰:“夫以秦王之威,而相如廷叱之,辱其群臣。相如虽驽,独畏廉将军哉?顾吾念之,强秦之所以不敢加兵于赵者,徒以吾两人在也。今两虎共斗,其势不俱生。吾所以为此者,以先国家之急而后私仇也。”
    廉颇闻之,肉袒负荆,因宾客至蔺相如门谢罪,曰:“鄙贱之人,不知将军宽之至此也!”
    卒相与欢,为刎颈之交。

      lián pō zhě ,zhào zhī liáng jiāng yě 。zhào huì wén wáng shí liù nián ,lián pō wéi zhào jiāng ,fá qí ,dà pò zhī ,qǔ yáng jìn ,bài wéi shàng qīng ,yǐ yǒng qì wén yú zhū hóu 。
    lìn xiàng rú zhě ,zhào rén yě 。wéi zhào huàn zhě lìng miù xián shě rén 。
    zhào huì wén wáng shí ,dé chǔ hé shì bì 。qín zhāo wáng wén zhī ,shǐ rén yí zhào wáng shū ,yuàn yǐ shí wǔ chéng qǐng yì bì 。zhào wáng yǔ dà jiāng jun1 lián pō zhū dà chén móu :yù yǔ qín ,qín chéng chéng kǒng bú kě dé ,tú jiàn qī ;yù wù yǔ ,jí huàn qín bīng zhī lái 。jì wèi dìng ,qiú rén kě shǐ bào qín zhě ,wèi dé 。
    huàn zhě lìng miù xián yuē :“chén shě rén lìn xiàng rú kě shǐ 。”wáng wèn :“hé yǐ zhī zhī ?”duì yuē :“chén cháng yǒu zuì ,qiè jì yù wáng zǒu yàn 。chén shě rén xiàng rú mù chén yuē :‘jun1 hé yǐ zhī yàn wáng ?’chén yǔ yuē ,chén cháng cóng dà wáng yǔ yàn wáng huì jìng shàng ,yàn wáng sī wò chén shǒu yuē ,‘yuàn jié yǒu ’,yǐ cǐ zhī zhī ,gù yù wǎng 。xiàng rú wèi chén yuē :‘fū zhào qiáng ér yàn ruò ,ér jun1 xìng yú zhào wáng ,gù yàn wáng yù jié yú jun1 。jīn jun1 nǎi wáng zhào zǒu yàn ,yàn wèi zhào ,qí shì bì bú gǎn liú jun1 ,ér shù jun1 guī zhào yǐ 。jun1 bú rú ròu tǎn fú fǔ zhì qǐng zuì ,zé xìng dé tuō yǐ 。’chén cóng qí jì ,dà wáng yì xìng shè chén 。chén qiè yǐ wéi qí rén yǒng shì ,yǒu zhì móu ,yí kě shǐ 。”
    yú shì wáng zhào jiàn ,wèn lìn xiàng rú yuē :“qín wáng yǐ shí wǔ chéng qǐng yì guǎ rén zhī bì ,kě yǔ bú ?”xiàng rú yuē :“qín qiáng ér zhào ruò ,bú kě bú xǔ 。”wáng yuē :“qǔ wú bì ,bú yǔ wǒ chéng ,nài hé ?”xiàng rú yuē :“qín yǐ chéng qiú bì ér zhào bú xǔ ,qǔ zài zhào ;zhào yǔ bì ér qín bú yǔ zhào chéng ,qǔ zài qín 。jun1 zhī èr cè ,níng xǔ yǐ fù qín qǔ 。”wáng yuē :“shuí kě shǐ zhě ?”xiàng rú yuē :“wáng bì wú rén ,chén yuàn fèng bì wǎng shǐ 。chéng rù zhào ér bì liú qín ;chéng bú rù ,chén qǐng wán bì guī zhào 。”zhào wáng yú shì suí qiǎn xiàng rú fèng bì xī rù qín 。
    qín wáng zuò zhāng tái jiàn xiàng rú 。xiàng rú fèng bì zòu qín wáng 。qín wáng dà xǐ ,chuán yǐ shì měi rén jí zuǒ yòu ,zuǒ yòu jiē hū wàn suì 。xiàng rú shì qín wáng wú yì cháng zhào chéng ,nǎi qián yuē :“bì yǒu xiá ,qǐng zhǐ shì wáng 。”wáng shòu bì 。xiàng rú yīn chí pì què lì ,yǐ zhù ,nù fā shàng chōng guàn ,wèi qín wáng yuē :“dà wáng yù dé bì ,shǐ rén fā shū zhì zhào wáng ,zhào wáng xī zhào qún chén yì ,jiē yuē :‘qín tān ,fù qí qiáng ,yǐ kōng yán qiú bì ,cháng chéng kǒng bú kě dé 。’yì bú yù yǔ qín bì ,chén yǐ wéi bù yī zhī jiāo shàng bú xiàng qī ,kuàng dà guó hū ?qiě yǐ yī bì zhī gù nì qiáng qín zhī huān ,bú kě 。yú shì zhào wáng nǎi zhāi jiè wǔ rì ,shǐ chén fèng bì ,bài sòng shū yú tíng 。hé zhě ?yán dà guó zhī wēi yǐ xiū jìng yě 。jīn chén zhì ,dà wáng jiàn chén liè guān ,lǐ jiē shèn jù ,dé bì ,chuán zhī měi rén ,yǐ xì nòng chén 。chén guān dà wáng wú yì cháng zhào wáng chéng yì ,gù chén fù qǔ bì 。dà wáng bì yù jí chén ,chén tóu jīn yǔ bì jù suì yú zhù yǐ !”
    xiàng rú chí qí bì nì zhù ,yù yǐ jī zhù 。qín wáng kǒng qí pò bì ,nǎi cí xiè ,gù qǐng ,zhào yǒu sī àn tú ,zhǐ cóng cǐ yǐ wǎng shí wǔ dōu yǔ zhào 。
    xiàng rú dù qín wáng tè yǐ zhà yáng wéi yǔ zhào chéng ,shí bú kě dé ,nǎi wèi qín wáng yuē :“hé shì bì ,tiān xià suǒ gòng chuán bǎo yě ,zhào wáng kǒng ,bú gǎn bú xiàn 。zhào wáng sòng bì shí zhāi jiè wǔ rì 。jīn dà wáng yì yí zhāi jiè wǔ rì ,shè jiǔ bīn yú tíng ,chén nǎi gǎn shàng bì 。qín wáng dù zhī ,zhōng bú kě qiáng duó ,suí xǔ zhāi wáng rì ,shě xiàng rú guǎng chéng chuán shě 。
    xiàng rú dù qín wáng suī zhāi ,jué fù yuē bú cháng chéng ,nǎi shǐ qí cóng zhě yī hè ,huái qí bì ,cóng jìng dào wáng ,guī bì yú zhào 。
    qín wáng zhāi wǔ rì hòu ,nǎi shè jiǔ bīn lǐ yú tíng ,yǐn zhào shǐ zhě lìn xiàng rú 。xiàng rú zhì ,wèi qín wáng yuē :”qín zì miù gōng yǐ lái èr shí yú jun1 ,wèi cháng yǒu jiān míng yuē shù zhě yě 。chén chéng kǒng jiàn qī yú wáng ér fù zhào ,gù lìng rén chí bì guī ,jiān zhì zhào yǐ 。qiě qín qiáng ér zhào ruò ,dà wáng qiǎn yī jiè zhī shǐ zhì zhào ,zhào lì fèng bì lái 。jīn yǐ qín zhī qiáng ér xiān gē shí wǔ dōu yǔ zhào ,zhào qǐ gǎn liú bì ér dé zuì yú dà wáng hū ?chén zhī qī dà wáng zhī zuì dāng zhū ,chén qǐng jiù tāng huò 。wéi dà wáng yǔ qún chén shú jì yì zhī 。”
    qín wáng yǔ qún chén xiàng shì ér xī 。zuǒ yòu huò yù yǐn xiàng rú qù ,qín wáng yīn yuē :“jīn shā xiàng rú ,zhōng bú néng dé bì yě ,ér jué qín zhào zhī huān 。bú rú yīn ér hòu yù zhī ,shǐ guī zhào 。zhào wáng qǐ yǐ yī bì zhī gù qī qín xié ?”zú tíng jiàn xiàng rú ,bì lǐ ér guī zhī 。
    xiàng rú jì guī ,zhào wáng yǐ wéi xián dà fū ,shǐ bú rǔ yú zhū hóu ,bài xiàng rú wéi shàng dà fū 。
    qín yì bú yǐ chéng yǔ zhào ,zhào yì zhōng bú yǔ qín bì 。
    qí hòu qín fá zhào ,bá shí chéng 。míng nián fù gōng zhào ,shā èr wàn rén 。qín wáng shǐ shǐ zhě gào zhào wáng ,yù yǔ wáng wéi hǎo ,huì yú xī hé wài miǎn chí 。zhào wáng wèi qín ,yù wú háng 。lián pō lìn xiàng rú jì yuē :“wáng bú háng ,shì zhào ruò qiě qiè yě 。”zhào wáng suí háng 。xiàng rú cóng 。lián pō sòng zhì jìng ,yǔ wáng jué yuē :“wáng háng ,dù dào lǐ huì yù zhī lǐ bì ,hái ,bú guò sān shí rì 。sān shí rì bú hái ,zé qǐng lì tài zǐ wéi wáng ,yǐ jué qín wàng 。”wáng xǔ zhī 。suí yǔ qín wáng huì miǎn chí 。
    qín wáng yǐn jiǔ hān ,yuē :“guǎ rén qiè wén zhào wáng hǎo yīn ,qǐng qín sè 。”zhào wáng gǔ sè 。qín yù shǐ qián shū yuē :“mǒu nián yuè rì ,qín wáng yǔ zhào wáng huì yǐn ,lìng zhào wáng gǔ sè 。”lìn xiàng rú qián yuē :“zhào wáng qiè wén qín wáng shàn wéi qín shēng ,qǐng fèng pén fǒu qín wáng ,yǐ xiàng yú lè 。”qín wáng nù ,bú xǔ 。yú shì xiàng rú qián jìn fǒu ,yīn guì qǐng qín wáng 。qín wáng bú kěn jī fǒu 。xiàng rú yuē :“wǔ bù zhī nèi ,xiàng rú qǐng dé yǐ jǐng xuè jiàn dà wáng yǐ !”zuǒ yòu yù rèn xiàng rú ,xiàng rú zhāng mù chì zhī ,zuǒ yòu jiē mí 。yú shì qín wáng bú yì ,wéi yī jī fǒu 。xiàng rú gù zhào zhào yù shǐ shū yuē :“mǒu nián yuè rì ,qín wáng wéi zhào wáng jī fǒu 。”qín zhī qún chén yuē :“qǐng yǐ zhào shí wǔ chéng wéi qín wáng shòu 。”lìn xiàng rú yì yuē :“qǐng yǐ qín zhī xián yáng wéi zhào wáng shòu 。”
    qín wáng jìng jiǔ ,zhōng bú néng jiā shèng yú zhào 。zhào yì shèng shè bīng yǐ dài qín ,qín bú gǎn dòng 。
    jì bà ,guī guó ,yǐ xiàng rú gōng dà ,bài wéi shàng qīng ,wèi zài lián pō zhī yòu 。
    lián pō yuē :“wǒ wéi zhào jiāng ,yǒu gōng chéng yě zhàn zhī dà gōng ,ér lìn xiàng rú tú yǐ kǒu shé wéi láo ,ér wèi jū wǒ shàng 。qiě xiàng rú sù jiàn rén ,wú xiū ,bú rěn wéi zhī xià !”xuān yán yuē :“wǒ jiàn xiàng rú ,bì rǔ zhī 。”xiàng rú wén ,bú kěn yǔ huì 。xiàng rú měi cháo shí ,cháng chēng bìng ,bú yù yǔ lián pō zhēng liè 。yǐ ér xiàng rú chū ,wàng jiàn lián pō ,xiàng rú yǐn chē bì nì 。
    yú shì shě rén xiàng yǔ jiàn yuē :“chén suǒ yǐ qù qīn qī ér shì jun1 zhě ,tú mù jun1 zhī gāo yì yě 。jīn jun1 yǔ lián pō tóng liè ,lián jun1 xuān è yán ,ér jun1 wèi nì zhī ,kǒng jù shū shèn 。qiě yōng rén shàng xiū zhī ,kuàng yú jiāng xiàng hū !chén děng bú xiāo ,qǐng cí qù 。”lìn xiàng rú gù zhǐ zhī ,yuē :“gōng zhī shì lián jiāng jun1 shú yǔ qín wáng ?”yuē :“bú ruò yě 。”xiàng rú yuē :“fū yǐ qín wáng zhī wēi ,ér xiàng rú tíng chì zhī ,rǔ qí qún chén 。xiàng rú suī nú ,dú wèi lián jiāng jun1 zāi ?gù wú niàn zhī ,qiáng qín zhī suǒ yǐ bú gǎn jiā bīng yú zhào zhě ,tú yǐ wú liǎng rén zài yě 。jīn liǎng hǔ gòng dòu ,qí shì bú jù shēng 。wú suǒ yǐ wéi cǐ zhě ,yǐ xiān guó jiā zhī jí ér hòu sī chóu yě 。”
    lián pō wén zhī ,ròu tǎn fù jīng ,yīn bīn kè zhì lìn xiàng rú mén xiè zuì ,yuē :“bǐ jiàn zhī rén ,bú zhī jiāng jun1 kuān zhī zhì cǐ yě !”
    zú xiàng yǔ huān ,wéi wěn jǐng zhī jiāo 。

    高中文言文
  • 作者:司马迁 朝代:汉代

      沛公军霸上,未得与项羽相见。沛公左司马曹无伤使人言于项羽曰:“沛公欲王关中,使子婴为相,珍宝尽有之。”项羽大怒曰:“旦日飨士卒,为击破沛公军!”当是时,项羽兵四十万,在新丰鸿门;沛公兵十万,在霸上。范增说项羽曰:“沛公居山东时,贪于财货,好美姬。今入关,财物无所取,妇女无所幸,此其志不在小。吾令人望其气,皆为龙虎,成五彩,此天子气也。急击勿失!”
    楚左尹项伯者,项羽季父也,素善留侯张良。张良是时从沛公,项伯乃夜驰之沛公军,私见张良,具告以事,欲呼张良与俱去,曰:“毋从俱死也。”张良曰:“臣为韩王送沛公,沛公今事有急,亡去不义,不可不语。”
    良乃入,具告沛公。沛公大惊,曰:“为之奈何?”张良曰:“谁为大王此计者?”曰:“鲰生说我曰:‘距关,毋内诸侯,秦地可尽王也。’故听之。”良曰:“料大王士卒足以当项王乎?”沛公默然,曰:“固不如也。且为之奈何?”张良曰:“请往谓项伯,言沛公不敢背项王也。”沛公曰:“君安与项伯有故?”张良曰:“秦时与臣游,项伯杀人,臣活之;今事有急,故幸来告良。”沛公曰:“孰与君少长?”良曰:“长于臣。”沛公曰:“君为我呼入,吾得兄事之。”张良出,要项伯。项伯即入见沛公。沛公奉卮酒为寿,约为婚姻,曰:“吾入关,秋毫不敢有所近,籍吏民封府库,而待将军。所以遣将守关者,备他盗之出入与非常也。日夜望将军至,岂敢反乎!愿伯具言臣之不敢倍德也。”项伯许诺,谓沛公曰:“旦日不可不蚤自来谢项王。”沛公曰:“诺。”于是项伯復夜去,至军中,具以沛公言报项王,因言曰:“沛公不先破关中,公岂敢入乎?今人有大功而击之,不义也。不如因善遇之。”项王许诺。
    沛公旦日从百余骑来见项王,至鸿门,谢曰:“臣与将军戮力而攻秦,将军战河北,臣战河南,然不自意能先入关破秦,得復见将军于此。今者有小人之言,令将军与臣有郤……”项王曰:“此沛公左司马曹无伤言之;不然,籍何以至此。”项王即日因留沛公与饮。项王、项伯东向坐,亚父南向坐。亚父者,范增也。沛公北向坐,张良西向侍。范增数目项王,举所佩玉玦以示之者三,项王默然不应。范增起,出召项庄,谓曰:“君王为人不忍。若入前为寿,寿毕,请以剑舞,因击沛公于坐,杀之。不者,若属皆且为所虏。”庄则入为寿。寿毕,曰:“君王与沛公饮,军中无以为乐,请以剑舞。”项王曰:“诺。”项庄拔剑起舞,项伯亦拔剑起舞,常以身翼蔽沛公,庄不得击。
    于是张良至军门见樊哙。樊哙曰:“今日之事何如?”良曰:“甚急!今者项庄拔剑舞,其意常在沛公也。”哙曰:“此迫矣!臣请入,与之同命。”哙即带剑拥盾入军门。交戟之卫士欲止不内,樊哙侧其盾以撞,卫士仆地,哙遂入,披帷西向立,瞋目视项王,头发上指,目眦尽裂。项王按剑而跽曰:“客何为者?”张良曰:“沛公之参乘樊哙者也。”项王曰:“壮士,赐之卮酒。”则与斗卮酒。哙拜谢,起,立而饮之。项王曰:“赐之彘肩。”则与一生彘肩。樊哙覆其盾于地,加彘肩上,拔剑切而啖之。项王曰:“壮士!能復饮乎?”樊哙曰:“臣死且不避,卮酒安足辞!夫秦王有虎狼之心,杀人如不能举,刑人如恐不胜,天下皆叛之。怀王与诸将约曰:‘先破秦入咸阳者王之。’今沛公先破秦入咸阳,毫毛不敢有所近,封闭官室,还军霸上,以待大王来。故遣将守关者,备他盗出入与非常也。劳苦而功高如此,未有封侯之赏,而听细说,欲诛有功之人。此亡秦之续耳,窃为大王不取也!”项王未有以应,曰:“坐。”樊哙从良坐。
    坐须臾,沛公起如厕,因招樊哙出。沛公已出,项王使都尉陈平召沛公。沛公曰:“今者出,未辞也,为之奈何?”樊哙曰:“大行不顾细谨,大礼不辞小让。如今人方为刀俎,我为鱼肉,何辞为?”于是遂去。乃令张良留谢。良问曰:“大王来何操?”曰:“我持白璧一双,欲献项王,玉斗一双,欲与亚父。会其怒,不敢献。公为我献之。”张良曰:“谨诺。”当是时,项王军在鸿门下,沛公军在霸上,相去四十里。沛公则置车骑,脱身独骑,与樊哙、夏侯婴、靳强、纪信等四人持剑盾步走,从郦山下,道芷阳间行。沛公谓张良曰:“从此道至吾军,不过二十里耳。度我至军中,公乃入。”
    沛公已去,间至军中。张良入谢,曰:“沛公不胜桮杓,不能辞。谨使臣良奉白璧一双,再拜献大王足下,玉斗一双,再拜奉大将军足下。”项王曰:“沛公安在?”良曰:“闻大王有意督过之,脱身独去,已至军矣。”项王则受璧,置之坐上。亚父受玉斗,置之地,拔剑撞而破之,曰:“唉!竖子不足与谋。夺项王天下者,必沛公也。吾属今为之虏矣!”
    沛公至军,立诛杀曹无伤。

      pèi gōng jun1 bà shàng ,wèi dé yǔ xiàng yǔ xiàng jiàn 。pèi gōng zuǒ sī mǎ cáo wú shāng shǐ rén yán yú xiàng yǔ yuē :“pèi gōng yù wáng guān zhōng ,shǐ zǐ yīng wéi xiàng ,zhēn bǎo jìn yǒu zhī 。”xiàng yǔ dà nù yuē :“dàn rì xiǎng shì zú ,wéi jī pò pèi gōng jun1 !”dāng shì shí ,xiàng yǔ bīng sì shí wàn ,zài xīn fēng hóng mén ;pèi gōng bīng shí wàn ,zài bà shàng 。fàn zēng shuō xiàng yǔ yuē :“pèi gōng jū shān dōng shí ,tān yú cái huò ,hǎo měi jī 。jīn rù guān ,cái wù wú suǒ qǔ ,fù nǚ wú suǒ xìng ,cǐ qí zhì bú zài xiǎo 。wú lìng rén wàng qí qì ,jiē wéi lóng hǔ ,chéng wǔ cǎi ,cǐ tiān zǐ qì yě 。jí jī wù shī !”
    chǔ zuǒ yǐn xiàng bó zhě ,xiàng yǔ jì fù yě ,sù shàn liú hóu zhāng liáng 。zhāng liáng shì shí cóng pèi gōng ,xiàng bó nǎi yè chí zhī pèi gōng jun1 ,sī jiàn zhāng liáng ,jù gào yǐ shì ,yù hū zhāng liáng yǔ jù qù ,yuē :“wú cóng jù sǐ yě 。”zhāng liáng yuē :“chén wéi hán wáng sòng pèi gōng ,pèi gōng jīn shì yǒu jí ,wáng qù bú yì ,bú kě bú yǔ 。”
    liáng nǎi rù ,jù gào pèi gōng 。pèi gōng dà jīng ,yuē :“wéi zhī nài hé ?”zhāng liáng yuē :“shuí wéi dà wáng cǐ jì zhě ?”yuē :“zōu shēng shuō wǒ yuē :‘jù guān ,wú nèi zhū hóu ,qín dì kě jìn wáng yě 。’gù tīng zhī 。”liáng yuē :“liào dà wáng shì zú zú yǐ dāng xiàng wáng hū ?”pèi gōng mò rán ,yuē :“gù bú rú yě 。qiě wéi zhī nài hé ?”zhāng liáng yuē :“qǐng wǎng wèi xiàng bó ,yán pèi gōng bú gǎn bèi xiàng wáng yě 。”pèi gōng yuē :“jun1 ān yǔ xiàng bó yǒu gù ?”zhāng liáng yuē :“qín shí yǔ chén yóu ,xiàng bó shā rén ,chén huó zhī ;jīn shì yǒu jí ,gù xìng lái gào liáng 。”pèi gōng yuē :“shú yǔ jun1 shǎo zhǎng ?”liáng yuē :“zhǎng yú chén 。”pèi gōng yuē :“jun1 wéi wǒ hū rù ,wú dé xiōng shì zhī 。”zhāng liáng chū ,yào xiàng bó 。xiàng bó jí rù jiàn pèi gōng 。pèi gōng fèng zhī jiǔ wéi shòu ,yuē wéi hūn yīn ,yuē :“wú rù guān ,qiū háo bú gǎn yǒu suǒ jìn ,jí lì mín fēng fǔ kù ,ér dài jiāng jun1 。suǒ yǐ qiǎn jiāng shǒu guān zhě ,bèi tā dào zhī chū rù yǔ fēi cháng yě 。rì yè wàng jiāng jun1 zhì ,qǐ gǎn fǎn hū !yuàn bó jù yán chén zhī bú gǎn bèi dé yě 。”xiàng bó xǔ nuò ,wèi pèi gōng yuē :“dàn rì bú kě bú zǎo zì lái xiè xiàng wáng 。”pèi gōng yuē :“nuò 。”yú shì xiàng bó fù yè qù ,zhì jun1 zhōng ,jù yǐ pèi gōng yán bào xiàng wáng ,yīn yán yuē :“pèi gōng bú xiān pò guān zhōng ,gōng qǐ gǎn rù hū ?jīn rén yǒu dà gōng ér jī zhī ,bú yì yě 。bú rú yīn shàn yù zhī 。”xiàng wáng xǔ nuò 。
    pèi gōng dàn rì cóng bǎi yú qí lái jiàn xiàng wáng ,zhì hóng mén ,xiè yuē :“chén yǔ jiāng jun1 lù lì ér gōng qín ,jiāng jun1 zhàn hé běi ,chén zhàn hé nán ,rán bú zì yì néng xiān rù guān pò qín ,dé fù jiàn jiāng jun1 yú cǐ 。jīn zhě yǒu xiǎo rén zhī yán ,lìng jiāng jun1 yǔ chén yǒu qiè ……”xiàng wáng yuē :“cǐ pèi gōng zuǒ sī mǎ cáo wú shāng yán zhī ;bú rán ,jí hé yǐ zhì cǐ 。”xiàng wáng jí rì yīn liú pèi gōng yǔ yǐn 。xiàng wáng 、xiàng bó dōng xiàng zuò ,yà fù nán xiàng zuò 。yà fù zhě ,fàn zēng yě 。pèi gōng běi xiàng zuò ,zhāng liáng xī xiàng shì 。fàn zēng shù mù xiàng wáng ,jǔ suǒ pèi yù jué yǐ shì zhī zhě sān ,xiàng wáng mò rán bú yīng 。fàn zēng qǐ ,chū zhào xiàng zhuāng ,wèi yuē :“jun1 wáng wéi rén bú rěn 。ruò rù qián wéi shòu ,shòu bì ,qǐng yǐ jiàn wǔ ,yīn jī pèi gōng yú zuò ,shā zhī 。bú zhě ,ruò shǔ jiē qiě wéi suǒ lǔ 。”zhuāng zé rù wéi shòu 。shòu bì ,yuē :“jun1 wáng yǔ pèi gōng yǐn ,jun1 zhōng wú yǐ wéi lè ,qǐng yǐ jiàn wǔ 。”xiàng wáng yuē :“nuò 。”xiàng zhuāng bá jiàn qǐ wǔ ,xiàng bó yì bá jiàn qǐ wǔ ,cháng yǐ shēn yì bì pèi gōng ,zhuāng bú dé jī 。
    yú shì zhāng liáng zhì jun1 mén jiàn fán kuài 。fán kuài yuē :“jīn rì zhī shì hé rú ?”liáng yuē :“shèn jí !jīn zhě xiàng zhuāng bá jiàn wǔ ,qí yì cháng zài pèi gōng yě 。”kuài yuē :“cǐ pò yǐ !chén qǐng rù ,yǔ zhī tóng mìng 。”kuài jí dài jiàn yōng dùn rù jun1 mén 。jiāo jǐ zhī wèi shì yù zhǐ bú nèi ,fán kuài cè qí dùn yǐ zhuàng ,wèi shì pú dì ,kuài suí rù ,pī wéi xī xiàng lì ,tián mù shì xiàng wáng ,tóu fā shàng zhǐ ,mù zì jìn liè 。xiàng wáng àn jiàn ér jì yuē :“kè hé wéi zhě ?”zhāng liáng yuē :“pèi gōng zhī cān chéng fán kuài zhě yě 。”xiàng wáng yuē :“zhuàng shì ,cì zhī zhī jiǔ 。”zé yǔ dòu zhī jiǔ 。kuài bài xiè ,qǐ ,lì ér yǐn zhī 。xiàng wáng yuē :“cì zhī zhì jiān 。”zé yǔ yī shēng zhì jiān 。fán kuài fù qí dùn yú dì ,jiā zhì jiān shàng ,bá jiàn qiē ér dàn zhī 。xiàng wáng yuē :“zhuàng shì !néng fù yǐn hū ?”fán kuài yuē :“chén sǐ qiě bú bì ,zhī jiǔ ān zú cí !fū qín wáng yǒu hǔ láng zhī xīn ,shā rén rú bú néng jǔ ,xíng rén rú kǒng bú shèng ,tiān xià jiē pàn zhī 。huái wáng yǔ zhū jiāng yuē yuē :‘xiān pò qín rù xián yáng zhě wáng zhī 。’jīn pèi gōng xiān pò qín rù xián yáng ,háo máo bú gǎn yǒu suǒ jìn ,fēng bì guān shì ,hái jun1 bà shàng ,yǐ dài dà wáng lái 。gù qiǎn jiāng shǒu guān zhě ,bèi tā dào chū rù yǔ fēi cháng yě 。láo kǔ ér gōng gāo rú cǐ ,wèi yǒu fēng hóu zhī shǎng ,ér tīng xì shuō ,yù zhū yǒu gōng zhī rén 。cǐ wáng qín zhī xù ěr ,qiè wéi dà wáng bú qǔ yě !”xiàng wáng wèi yǒu yǐ yīng ,yuē :“zuò 。”fán kuài cóng liáng zuò 。
    zuò xū yú ,pèi gōng qǐ rú cè ,yīn zhāo fán kuài chū 。pèi gōng yǐ chū ,xiàng wáng shǐ dōu wèi chén píng zhào pèi gōng 。pèi gōng yuē :“jīn zhě chū ,wèi cí yě ,wéi zhī nài hé ?”fán kuài yuē :“dà háng bú gù xì jǐn ,dà lǐ bú cí xiǎo ràng 。rú jīn rén fāng wéi dāo zǔ ,wǒ wéi yú ròu ,hé cí wéi ?”yú shì suí qù 。nǎi lìng zhāng liáng liú xiè 。liáng wèn yuē :“dà wáng lái hé cāo ?”yuē :“wǒ chí bái bì yī shuāng ,yù xiàn xiàng wáng ,yù dòu yī shuāng ,yù yǔ yà fù 。huì qí nù ,bú gǎn xiàn 。gōng wéi wǒ xiàn zhī 。”zhāng liáng yuē :“jǐn nuò 。”dāng shì shí ,xiàng wáng jun1 zài hóng mén xià ,pèi gōng jun1 zài bà shàng ,xiàng qù sì shí lǐ 。pèi gōng zé zhì chē qí ,tuō shēn dú qí ,yǔ fán kuài 、xià hóu yīng 、jìn qiáng 、jì xìn děng sì rén chí jiàn dùn bù zǒu ,cóng lì shān xià ,dào zhǐ yáng jiān háng 。pèi gōng wèi zhāng liáng yuē :“cóng cǐ dào zhì wú jun1 ,bú guò èr shí lǐ ěr 。dù wǒ zhì jun1 zhōng ,gōng nǎi rù 。”
    pèi gōng yǐ qù ,jiān zhì jun1 zhōng 。zhāng liáng rù xiè ,yuē :“pèi gōng bú shèng bēi sháo ,bú néng cí 。jǐn shǐ chén liáng fèng bái bì yī shuāng ,zài bài xiàn dà wáng zú xià ,yù dòu yī shuāng ,zài bài fèng dà jiāng jun1 zú xià 。”xiàng wáng yuē :“pèi gōng ān zài ?”liáng yuē :“wén dà wáng yǒu yì dū guò zhī ,tuō shēn dú qù ,yǐ zhì jun1 yǐ 。”xiàng wáng zé shòu bì ,zhì zhī zuò shàng 。yà fù shòu yù dòu ,zhì zhī dì ,bá jiàn zhuàng ér pò zhī ,yuē :“āi !shù zǐ bú zú yǔ móu 。duó xiàng wáng tiān xià zhě ,bì pèi gōng yě 。wú shǔ jīn wéi zhī lǔ yǐ !”
    pèi gōng zhì jun1 ,lì zhū shā cáo wú shāng 。

    高中文言文
  • 作者:佚名 朝代:汉代

       序曰:汉末建安中,庐江府小吏焦仲卿妻刘氏,为仲卿母所遣,自誓不嫁。其家逼之,乃投水而死。仲卿闻之,亦自缢于庭树。时人伤之,为诗云尔。

    孔雀东南飞,五里一徘徊。
    “十三能织素,十四学裁衣。十五弹箜篌,十六诵诗书。十七为君妇,心中常苦悲。君既为府吏,守节情不移。贱妾留空房,相见常日稀。鸡鸣入机织,夜夜不得息。三日断五匹,大人故嫌迟。非为织作迟,君家妇难为!妾不堪驱使,徒留无所施。便可白公姥,及时相遣归。”
    府吏得闻之,堂上启阿母:“儿已薄禄相,幸复得此妇。结发同枕席,黄泉共为友。共事二三年,始尔未为久。女行无偏斜,何意致不厚。”
    阿母谓府吏:“何乃太区区!此妇无礼节,举动自专由。吾意久怀忿,汝岂得自由!东家有贤女,自名秦罗敷。可怜体无比,阿母为汝求。便可速遣之,遣去慎莫留!”
    府吏长跪告:“伏惟启阿母。今若遣此妇,终老不复取!”
    阿母得闻之,槌床便大怒:“小子无所畏,何敢助妇语!吾已失恩义,会不相从许!”
    府吏默无声,再拜还入户。举言谓新妇,哽咽不能语:“我自不驱卿,逼迫有阿母。卿但暂还家,吾今且报府。不久当归还,还必相迎取。以此下心意,慎勿违吾语。”
    新妇谓府吏:“勿复重纷纭。往昔初阳岁,谢家来贵门。奉事循公姥,进止敢自专?昼夜勤作息,伶俜萦苦辛。谓言无罪过,供养卒大恩;仍更被驱遣,何言复来还!妾有绣腰襦,葳蕤自生光;红罗复斗帐,四角垂香囊;箱帘六七十,绿碧青丝绳,物物各自异,种种在其中。人贱物亦鄙,不足迎后人,留待作遗施,于今无会因。时时为安慰,久久莫相忘!”
    鸡鸣外欲曙,新妇起严妆。著我绣夹裙,事事四五通。足下蹑丝履,头上玳瑁光。腰若流纨素,耳著明月珰。指如削葱根,口如含朱丹。纤纤作细步,精妙世无双。
    上堂拜阿母,阿母怒不止。“昔作女儿时,生小出野里。本自无教训,兼愧贵家子。受母钱帛多,不堪母驱使。今日还家去,念母劳家里。”却与小姑别,泪落连珠子。“新妇初来时,小姑始扶床;今日被驱遣,小姑如我长。勤心养公姥,好自相扶将。初七及下九,嬉戏莫相忘。”出门登车去,涕落百余行。
    府吏马在前,新妇车在后。隐隐何甸甸,俱会大道口。下马入车中,低头共耳语:“誓不相隔卿,且暂还家去。吾今且赴府,不久当还归。誓天不相负!”
    新妇谓府吏:“感君区区怀!君既若见录,不久望君来。君当作磐石,妾当作蒲苇。蒲苇纫如丝,磐石无转移。我有亲父兄,性行暴如雷,恐不任我意,逆以煎我怀。”举手长劳劳,二情同依依 。
    入门上家堂,进退无颜仪。阿母大拊掌,不图子自归:“十三教汝织,十四能裁衣,十五弹箜篌,十六知礼仪,十七遣汝嫁,谓言无誓违。汝今何罪过,不迎而自归?”兰芝惭阿母:“儿实无罪过。”阿母大悲摧。
    还家十余日,县令遣媒来。云有第三郎,窈窕世无双。年始十八九,便言多令才。
    阿母谓阿女:“汝可去应之。”
    阿女含泪答:“兰芝初还时,府吏见丁宁,结誓不别离。今日违情义,恐此事非奇。自可断来信,徐徐更谓之。”
    阿母白媒人:“贫贱有此女,始适还家门。不堪吏人妇,岂合令郎君?幸可广问讯,不得便相许。”
    媒人去数日,寻遣丞请还,说有兰家女,承籍有宦官。云有第五郎,娇逸未有婚。遣丞为媒人,主簿通语言。直说太守家,有此令郎君,既欲结大义,故遣来贵门。
    阿母谢媒人:“女子先有誓,老姥岂敢言!”
    阿兄得闻之,怅然心中烦。举言谓阿妹:“作计何不量!先嫁得府吏,后嫁得郎君。否泰如天地,足以荣汝身。不嫁义郎体,其往欲何云?”
    兰芝仰头答:“理实如兄言。谢家事夫婿,中道还兄门。处分适兄意,那得自任专!虽与府吏要,渠会永无缘。登即相许和,便可作婚姻。”
    媒人下床去。诺诺复尔尔。还部白府君:“下官奉使命,言谈大有缘。”府君得闻之,心中大欢喜。视历复开书,便利此月内,六合正相应。良吉三十日,今已二十七,卿可去成婚。交语速装束,络绎如浮云。青雀白鹄舫,四角龙子幡。婀娜随风转,金车玉作轮。踯躅青骢马,流苏金镂鞍。赍钱三百万,皆用青丝穿。杂彩三百匹,交广市鲑珍。从人四五百,郁郁登郡门。
    阿母谓阿女:“适得府君书,明日来迎汝。何不作衣裳?莫令事不举!”
    阿女默无声,手巾掩口啼,泪落便如泻。移我琉璃榻,出置前窗下。左手持刀尺,右手执绫罗。朝成绣夹裙,晚成单罗衫。晻晻日欲暝,愁思出门啼。
    府吏闻此变,因求假暂归。未至二三里,摧藏马悲哀。新妇识马声,蹑履相逢迎。怅然遥相望,知是故人来。举手拍马鞍,嗟叹使心伤:“自君别我后,人事不可量。果不如先愿,又非君所详。我有亲父母,逼迫兼弟兄。以我应他人,君还何所望!”
    府吏谓新妇:“贺卿得高迁!磐石方且厚,可以卒千年;蒲苇一时纫,便作旦夕间。卿当日胜贵,吾独向黄泉!”
    新妇谓府吏:“何意出此言!同是被逼迫,君尔妾亦然。黄泉下相见,勿违今日言!”执手分道去,各各还家门。生人作死别,恨恨那可论?念与世间辞,千万不复全!
    府吏还家去,上堂拜阿母:“今日大风寒,寒风摧树木,严霜结庭兰。儿今日冥冥,令母在后单。故作不良计,勿复怨鬼神!命如南山石,四体康且直!”
    阿母得闻之,零泪应声落:“汝是大家子,仕宦于台阁。慎勿为妇死,贵贱情何薄!东家有贤女,窈窕艳城郭,阿母为汝求,便复在旦夕。”
    府吏再拜还,长叹空房中,作计乃尔立。转头向户里,渐见愁煎迫。
    其日牛马嘶,新妇入青庐。奄奄黄昏后,寂寂人定初。我命绝今日,魂去尸长留!揽裙脱丝履,举身赴清池。
    府吏闻此事,心知长别离。徘徊庭树下,自挂东南枝。
    两家求合葬,合葬华山傍。东西植松柏,左右种梧桐。枝枝相覆盖,叶叶相交通。中有双飞鸟,自名为鸳鸯。仰头相向鸣,夜夜达五更。行人驻足听,寡妇起彷徨。多谢后世人,戒之慎勿忘。

       xù yuē :hàn mò jiàn ān zhōng ,lú jiāng fǔ xiǎo lì jiāo zhòng qīng qī liú shì ,wéi zhòng qīng mǔ suǒ qiǎn ,zì shì bú jià 。qí jiā bī zhī ,nǎi tóu shuǐ ér sǐ 。zhòng qīng wén zhī ,yì zì yì yú tíng shù 。shí rén shāng zhī ,wéi shī yún ěr 。

    kǒng què dōng nán fēi ,wǔ lǐ yī pái huái 。
    “shí sān néng zhī sù ,shí sì xué cái yī 。shí wǔ dàn kōng hóu ,shí liù sòng shī shū 。shí qī wéi jun1 fù ,xīn zhōng cháng kǔ bēi 。jun1 jì wéi fǔ lì ,shǒu jiē qíng bú yí 。jiàn qiè liú kōng fáng ,xiàng jiàn cháng rì xī 。jī míng rù jī zhī ,yè yè bú dé xī 。sān rì duàn wǔ pǐ ,dà rén gù xián chí 。fēi wéi zhī zuò chí ,jun1 jiā fù nán wéi !qiè bú kān qū shǐ ,tú liú wú suǒ shī 。biàn kě bái gōng lǎo ,jí shí xiàng qiǎn guī 。”
    fǔ lì dé wén zhī ,táng shàng qǐ ā mǔ :“ér yǐ báo lù xiàng ,xìng fù dé cǐ fù 。jié fā tóng zhěn xí ,huáng quán gòng wéi yǒu 。gòng shì èr sān nián ,shǐ ěr wèi wéi jiǔ 。nǚ háng wú piān xié ,hé yì zhì bú hòu 。”
    ā mǔ wèi fǔ lì :“hé nǎi tài qū qū !cǐ fù wú lǐ jiē ,jǔ dòng zì zhuān yóu 。wú yì jiǔ huái fèn ,rǔ qǐ dé zì yóu !dōng jiā yǒu xián nǚ ,zì míng qín luó fū 。kě lián tǐ wú bǐ ,ā mǔ wéi rǔ qiú 。biàn kě sù qiǎn zhī ,qiǎn qù shèn mò liú !”
    fǔ lì zhǎng guì gào :“fú wéi qǐ ā mǔ 。jīn ruò qiǎn cǐ fù ,zhōng lǎo bú fù qǔ !”
    ā mǔ dé wén zhī ,chuí chuáng biàn dà nù :“xiǎo zǐ wú suǒ wèi ,hé gǎn zhù fù yǔ !wú yǐ shī ēn yì ,huì bú xiàng cóng xǔ !”
    fǔ lì mò wú shēng ,zài bài hái rù hù 。jǔ yán wèi xīn fù ,gěng yān bú néng yǔ :“wǒ zì bú qū qīng ,bī pò yǒu ā mǔ 。qīng dàn zàn hái jiā ,wú jīn qiě bào fǔ 。bú jiǔ dāng guī hái ,hái bì xiàng yíng qǔ 。yǐ cǐ xià xīn yì ,shèn wù wéi wú yǔ 。”
    xīn fù wèi fǔ lì :“wù fù zhòng fēn yún 。wǎng xī chū yáng suì ,xiè jiā lái guì mén 。fèng shì xún gōng lǎo ,jìn zhǐ gǎn zì zhuān ?zhòu yè qín zuò xī ,líng pīng yíng kǔ xīn 。wèi yán wú zuì guò ,gòng yǎng zú dà ēn ;réng gèng bèi qū qiǎn ,hé yán fù lái hái !qiè yǒu xiù yāo rú ,wēi ruí zì shēng guāng ;hóng luó fù dòu zhàng ,sì jiǎo chuí xiāng náng ;xiāng lián liù qī shí ,lǜ bì qīng sī shéng ,wù wù gè zì yì ,zhǒng zhǒng zài qí zhōng 。rén jiàn wù yì bǐ ,bú zú yíng hòu rén ,liú dài zuò yí shī ,yú jīn wú huì yīn 。shí shí wéi ān wèi ,jiǔ jiǔ mò xiàng wàng !”
    jī míng wài yù shǔ ,xīn fù qǐ yán zhuāng 。zhe wǒ xiù jiá qún ,shì shì sì wǔ tōng 。zú xià niè sī lǚ ,tóu shàng dài mào guāng 。yāo ruò liú wán sù ,ěr zhe míng yuè dāng 。zhǐ rú xuē cōng gēn ,kǒu rú hán zhū dān 。xiān xiān zuò xì bù ,jīng miào shì wú shuāng 。
    shàng táng bài ā mǔ ,ā mǔ nù bú zhǐ 。“xī zuò nǚ ér shí ,shēng xiǎo chū yě lǐ 。běn zì wú jiāo xùn ,jiān kuì guì jiā zǐ 。shòu mǔ qián bó duō ,bú kān mǔ qū shǐ 。jīn rì hái jiā qù ,niàn mǔ láo jiā lǐ 。”què yǔ xiǎo gū bié ,lèi luò lián zhū zǐ 。“xīn fù chū lái shí ,xiǎo gū shǐ fú chuáng ;jīn rì bèi qū qiǎn ,xiǎo gū rú wǒ zhǎng 。qín xīn yǎng gōng lǎo ,hǎo zì xiàng fú jiāng 。chū qī jí xià jiǔ ,xī xì mò xiàng wàng 。”chū mén dēng chē qù ,tì luò bǎi yú háng 。
    fǔ lì mǎ zài qián ,xīn fù chē zài hòu 。yǐn yǐn hé diàn diàn ,jù huì dà dào kǒu 。xià mǎ rù chē zhōng ,dī tóu gòng ěr yǔ :“shì bú xiàng gé qīng ,qiě zàn hái jiā qù 。wú jīn qiě fù fǔ ,bú jiǔ dāng hái guī 。shì tiān bú xiàng fù !”
    xīn fù wèi fǔ lì :“gǎn jun1 qū qū huái !jun1 jì ruò jiàn lù ,bú jiǔ wàng jun1 lái 。jun1 dāng zuò pán shí ,qiè dāng zuò pú wěi 。pú wěi rèn rú sī ,pán shí wú zhuǎn yí 。wǒ yǒu qīn fù xiōng ,xìng háng bào rú léi ,kǒng bú rèn wǒ yì ,nì yǐ jiān wǒ huái 。”jǔ shǒu zhǎng láo láo ,èr qíng tóng yī yī 。
    rù mén shàng jiā táng ,jìn tuì wú yán yí 。ā mǔ dà fǔ zhǎng ,bú tú zǐ zì guī :“shí sān jiāo rǔ zhī ,shí sì néng cái yī ,shí wǔ dàn kōng hóu ,shí liù zhī lǐ yí ,shí qī qiǎn rǔ jià ,wèi yán wú shì wéi 。rǔ jīn hé zuì guò ,bú yíng ér zì guī ?”lán zhī cán ā mǔ :“ér shí wú zuì guò 。”ā mǔ dà bēi cuī 。
    hái jiā shí yú rì ,xiàn lìng qiǎn méi lái 。yún yǒu dì sān láng ,yǎo tiǎo shì wú shuāng 。nián shǐ shí bā jiǔ ,biàn yán duō lìng cái 。
    ā mǔ wèi ā nǚ :“rǔ kě qù yīng zhī 。”
    ā nǚ hán lèi dá :“lán zhī chū hái shí ,fǔ lì jiàn dīng níng ,jié shì bú bié lí 。jīn rì wéi qíng yì ,kǒng cǐ shì fēi qí 。zì kě duàn lái xìn ,xú xú gèng wèi zhī 。”
    ā mǔ bái méi rén :“pín jiàn yǒu cǐ nǚ ,shǐ shì hái jiā mén 。bú kān lì rén fù ,qǐ hé lìng láng jun1 ?xìng kě guǎng wèn xùn ,bú dé biàn xiàng xǔ 。”
    méi rén qù shù rì ,xún qiǎn chéng qǐng hái ,shuō yǒu lán jiā nǚ ,chéng jí yǒu huàn guān 。yún yǒu dì wǔ láng ,jiāo yì wèi yǒu hūn 。qiǎn chéng wéi méi rén ,zhǔ bù tōng yǔ yán 。zhí shuō tài shǒu jiā ,yǒu cǐ lìng láng jun1 ,jì yù jié dà yì ,gù qiǎn lái guì mén 。
    ā mǔ xiè méi rén :“nǚ zǐ xiān yǒu shì ,lǎo lǎo qǐ gǎn yán !”
    ā xiōng dé wén zhī ,chàng rán xīn zhōng fán 。jǔ yán wèi ā mèi :“zuò jì hé bú liàng !xiān jià dé fǔ lì ,hòu jià dé láng jun1 。fǒu tài rú tiān dì ,zú yǐ róng rǔ shēn 。bú jià yì láng tǐ ,qí wǎng yù hé yún ?”
    lán zhī yǎng tóu dá :“lǐ shí rú xiōng yán 。xiè jiā shì fū xù ,zhōng dào hái xiōng mén 。chù fèn shì xiōng yì ,nà dé zì rèn zhuān !suī yǔ fǔ lì yào ,qú huì yǒng wú yuán 。dēng jí xiàng xǔ hé ,biàn kě zuò hūn yīn 。”
    méi rén xià chuáng qù 。nuò nuò fù ěr ěr 。hái bù bái fǔ jun1 :“xià guān fèng shǐ mìng ,yán tán dà yǒu yuán 。”fǔ jun1 dé wén zhī ,xīn zhōng dà huān xǐ 。shì lì fù kāi shū ,biàn lì cǐ yuè nèi ,liù hé zhèng xiàng yīng 。liáng jí sān shí rì ,jīn yǐ èr shí qī ,qīng kě qù chéng hūn 。jiāo yǔ sù zhuāng shù ,luò yì rú fú yún 。qīng què bái hú fǎng ,sì jiǎo lóng zǐ fān 。ē nà suí fēng zhuǎn ,jīn chē yù zuò lún 。zhí zhú qīng cōng mǎ ,liú sū jīn lòu ān 。jī qián sān bǎi wàn ,jiē yòng qīng sī chuān 。zá cǎi sān bǎi pǐ ,jiāo guǎng shì guī zhēn 。cóng rén sì wǔ bǎi ,yù yù dēng jun4 mén 。
    ā mǔ wèi ā nǚ :“shì dé fǔ jun1 shū ,míng rì lái yíng rǔ 。hé bú zuò yī shang ?mò lìng shì bú jǔ !”
    ā nǚ mò wú shēng ,shǒu jīn yǎn kǒu tí ,lèi luò biàn rú xiè 。yí wǒ liú lí tà ,chū zhì qián chuāng xià 。zuǒ shǒu chí dāo chǐ ,yòu shǒu zhí líng luó 。cháo chéng xiù jiá qún ,wǎn chéng dān luó shān 。ǎn ǎn rì yù míng ,chóu sī chū mén tí 。
    fǔ lì wén cǐ biàn ,yīn qiú jiǎ zàn guī 。wèi zhì èr sān lǐ ,cuī cáng mǎ bēi āi 。xīn fù shí mǎ shēng ,niè lǚ xiàng féng yíng 。chàng rán yáo xiàng wàng ,zhī shì gù rén lái 。jǔ shǒu pāi mǎ ān ,jiē tàn shǐ xīn shāng :“zì jun1 bié wǒ hòu ,rén shì bú kě liàng 。guǒ bú rú xiān yuàn ,yòu fēi jun1 suǒ xiáng 。wǒ yǒu qīn fù mǔ ,bī pò jiān dì xiōng 。yǐ wǒ yīng tā rén ,jun1 hái hé suǒ wàng !”
    fǔ lì wèi xīn fù :“hè qīng dé gāo qiān !pán shí fāng qiě hòu ,kě yǐ zú qiān nián ;pú wěi yī shí rèn ,biàn zuò dàn xī jiān 。qīng dāng rì shèng guì ,wú dú xiàng huáng quán !”
    xīn fù wèi fǔ lì :“hé yì chū cǐ yán !tóng shì bèi bī pò ,jun1 ěr qiè yì rán 。huáng quán xià xiàng jiàn ,wù wéi jīn rì yán !”zhí shǒu fèn dào qù ,gè gè hái jiā mén 。shēng rén zuò sǐ bié ,hèn hèn nà kě lùn ?niàn yǔ shì jiān cí ,qiān wàn bú fù quán !
    fǔ lì hái jiā qù ,shàng táng bài ā mǔ :“jīn rì dà fēng hán ,hán fēng cuī shù mù ,yán shuāng jié tíng lán 。ér jīn rì míng míng ,lìng mǔ zài hòu dān 。gù zuò bú liáng jì ,wù fù yuàn guǐ shén !mìng rú nán shān shí ,sì tǐ kāng qiě zhí !”
    ā mǔ dé wén zhī ,líng lèi yīng shēng luò :“rǔ shì dà jiā zǐ ,shì huàn yú tái gé 。shèn wù wéi fù sǐ ,guì jiàn qíng hé báo !dōng jiā yǒu xián nǚ ,yǎo tiǎo yàn chéng guō ,ā mǔ wéi rǔ qiú ,biàn fù zài dàn xī 。”
    fǔ lì zài bài hái ,zhǎng tàn kōng fáng zhōng ,zuò jì nǎi ěr lì 。zhuǎn tóu xiàng hù lǐ ,jiàn jiàn chóu jiān pò 。
    qí rì niú mǎ sī ,xīn fù rù qīng lú 。yǎn yǎn huáng hūn hòu ,jì jì rén dìng chū 。wǒ mìng jué jīn rì ,hún qù shī zhǎng liú !lǎn qún tuō sī lǚ ,jǔ shēn fù qīng chí 。
    fǔ lì wén cǐ shì ,xīn zhī zhǎng bié lí 。pái huái tíng shù xià ,zì guà dōng nán zhī 。
    liǎng jiā qiú hé zàng ,hé zàng huá shān bàng 。dōng xī zhí sōng bǎi ,zuǒ yòu zhǒng wú tóng 。zhī zhī xiàng fù gài ,yè yè xiàng jiāo tōng 。zhōng yǒu shuāng fēi niǎo ,zì míng wéi yuān yāng 。yǎng tóu xiàng xiàng míng ,yè yè dá wǔ gèng 。háng rén zhù zú tīng ,guǎ fù qǐ páng huáng 。duō xiè hòu shì rén ,jiè zhī shèn wù wàng 。

    民谣高中文言文乐府
  • 作者:韩愈 朝代:唐代

    古之学者必有师。师者,所以传道受业解惑也。人非生而知之者,孰能无惑?惑而不从师,其为惑也,终不解矣。生乎吾前,其闻道也固先乎吾,吾从而师之;生乎吾后,其闻道也亦先乎吾,吾从而师之。吾师道也,夫庸知其年之先后生于吾乎?是故无贵无贱,无长无少,道之所存,师之所存也。

    嗟乎!师道之不传也久矣!欲人之无惑也难矣!古之圣人,其出人也远矣,犹且从师而问焉;今之众人,其下圣人也亦远矣,而耻学于师。是故圣益圣,愚益愚。圣人之所以为圣,愚人之所以为愚,其皆出于此乎?爱其子,择师而教之;于其身也,则耻师焉,惑矣。彼童子之师,授之书而习其句读者,非吾所谓传其道解其惑者也。句读之不知,惑之不解,或师焉,或不焉,小学而大遗,吾未见其明也。巫医乐师百工之人,不耻相师。士大夫之族,曰师曰弟子云者,则群聚而笑之。问之,则曰:“彼与彼年相若也,道相似也。位卑则足羞,官盛则近谀。”呜呼!师道之不复可知矣。巫医乐师百工之人,君子不齿,今其智乃反不能及,其可怪也欤!

    圣人无常师。孔子师郯子、苌弘、师襄、老聃。郯子之徒,其贤不及孔子。孔子曰:三人行,则必有我师。是故弟子不必不如师,师不必贤于弟子,闻道有先后,术业有专攻,如是而已。

    李氏子蟠,年十七,好古文,六艺经传皆通习之,不拘于时,学于余。余嘉其能行古道,作师说以贻之。

    gǔ zhī xué zhě bì yǒu shī 。shī zhě ,suǒ yǐ chuán dào shòu yè jiě huò yě 。rén fēi shēng ér zhī zhī zhě ,shú néng wú huò ?huò ér bú cóng shī ,qí wéi huò yě ,zhōng bú jiě yǐ 。shēng hū wú qián ,qí wén dào yě gù xiān hū wú ,wú cóng ér shī zhī ;shēng hū wú hòu ,qí wén dào yě yì xiān hū wú ,wú cóng ér shī zhī 。wú shī dào yě ,fū yōng zhī qí nián zhī xiān hòu shēng yú wú hū ?shì gù wú guì wú jiàn ,wú zhǎng wú shǎo ,dào zhī suǒ cún ,shī zhī suǒ cún yě 。

    jiē hū !shī dào zhī bú chuán yě jiǔ yǐ !yù rén zhī wú huò yě nán yǐ !gǔ zhī shèng rén ,qí chū rén yě yuǎn yǐ ,yóu qiě cóng shī ér wèn yān ;jīn zhī zhòng rén ,qí xià shèng rén yě yì yuǎn yǐ ,ér chǐ xué yú shī 。shì gù shèng yì shèng ,yú yì yú 。shèng rén zhī suǒ yǐ wéi shèng ,yú rén zhī suǒ yǐ wéi yú ,qí jiē chū yú cǐ hū ?ài qí zǐ ,zé shī ér jiāo zhī ;yú qí shēn yě ,zé chǐ shī yān ,huò yǐ 。bǐ tóng zǐ zhī shī ,shòu zhī shū ér xí qí jù dú zhě ,fēi wú suǒ wèi chuán qí dào jiě qí huò zhě yě 。jù dú zhī bú zhī ,huò zhī bú jiě ,huò shī yān ,huò bú yān ,xiǎo xué ér dà yí ,wú wèi jiàn qí míng yě 。wū yī lè shī bǎi gōng zhī rén ,bú chǐ xiàng shī 。shì dà fū zhī zú ,yuē shī yuē dì zǐ yún zhě ,zé qún jù ér xiào zhī 。wèn zhī ,zé yuē :“bǐ yǔ bǐ nián xiàng ruò yě ,dào xiàng sì yě 。wèi bēi zé zú xiū ,guān shèng zé jìn yú 。”wū hū !shī dào zhī bú fù kě zhī yǐ 。wū yī lè shī bǎi gōng zhī rén ,jun1 zǐ bú chǐ ,jīn qí zhì nǎi fǎn bú néng jí ,qí kě guài yě yú !

    shèng rén wú cháng shī 。kǒng zǐ shī tán zǐ 、cháng hóng 、shī xiāng 、lǎo dān 。tán zǐ zhī tú ,qí xián bú jí kǒng zǐ 。kǒng zǐ yuē :sān rén háng ,zé bì yǒu wǒ shī 。shì gù dì zǐ bú bì bú rú shī ,shī bú bì xián yú dì zǐ ,wén dào yǒu xiān hòu ,shù yè yǒu zhuān gōng ,rú shì ér yǐ 。

    lǐ shì zǐ pán ,nián shí qī ,hǎo gǔ wén ,liù yì jīng chuán jiē tōng xí zhī ,bú jū yú shí ,xué yú yú 。yú jiā qí néng háng gǔ dào ,zuò shī shuō yǐ yí zhī 。

    高中文言文古文观止
  • 作者:屈原 朝代:先秦

    帝高阳之苗裔兮,朕皇考曰伯庸。
    摄提贞于孟陬兮,惟庚寅吾以降。
    皇览揆余初度兮,肇锡余以嘉名:
    名余曰正则兮,字余曰灵均。
    纷吾既有此内美兮,又重之以修能。
    扈江离与辟芷兮,纫秋兰以为佩。
    汨余若将不及兮,恐年岁之不吾与。
    朝搴阰之木兰兮,夕揽洲之宿莽。
    日月忽其不淹兮,春与秋其代序。
    唯草木之零落兮,恐美人之迟暮。(唯 通:惟)
    不抚壮而弃秽兮,何不改乎此度?
    乘骐骥以驰骋兮,来吾道夫先路!

    昔三后之纯粹兮,固众芳之所在。
    杂申椒与菌桂兮,岂惟纫夫蕙茞!
    彼尧、舜之耿介兮,既遵道而得路。
    何桀纣之猖披兮,夫惟捷径以窘步。
    惟夫党人之偷乐兮,路幽昧以险隘。
    岂余身之殚殃兮,恐皇舆之败绩!
    忽奔走以先后兮,及前王之踵武。
    荃不查余之中情兮,反信谗而齌怒。
    余固知謇謇之为患兮,忍而不能舍也。
    指九天以为正兮,夫惟灵修之故也。
    曰黄昏以为期兮,羌中道而改路!
    初既与余成言兮,后悔遁而有他。

    余既不难夫离别兮,伤灵修之数化。
    余既滋兰之九畹兮,又树蕙之百亩。
    畦留夷与揭车兮,杂杜衡与芳芷。
    冀枝叶之峻茂兮,愿俟时乎吾将刈。
    虽萎绝其亦何伤兮,哀众芳之芜秽。
    众皆竞进以贪婪兮,凭不厌乎求索。
    羌内恕己以量人兮,各兴心而嫉妒。
    忽驰骛以追逐兮,非余心之所急。
    老冉冉其将至兮,恐修名之不立。
    朝饮木兰之坠露兮,夕餐秋菊之落英。
    苟余情其信姱以练要兮,长顑颔亦何伤。
    掔木根以结茞兮,贯薜荔之落蕊。

    矫菌桂以纫蕙兮,索胡绳之纚纚。
    謇吾法夫前修兮,非世俗之所服。
    虽不周于今之人兮,愿依彭咸之遗则。
    长太息以掩涕兮,哀民生之多艰。
    余虽好修姱以鞿羁兮,謇朝谇而夕替。
    既替余以蕙纕兮,又申之以揽茝。
    亦余心之所善兮,虽九死其犹未悔。
    怨灵修之浩荡兮,终不察夫民心。
    众女嫉余之蛾眉兮,谣诼谓余以善淫。
    固时俗之工巧兮,偭规矩而改错。
    背绳墨以追曲兮,竞周容以为度。
    忳郁邑余侘傺兮,吾独穷困乎此时也。

    宁溘死以流亡兮,余不忍为此态也。
    鸷鸟之不群兮,自前世而固然。
    何方圜之能周兮,夫孰异道而相安?
    屈心而抑志兮,忍尤而攘诟。
    伏清白以死直兮,固前圣之所厚。
    悔相道之不察兮,延伫乎吾将反。
    回朕车以复路兮,及行迷之未远。
    步余马于兰皋兮,驰椒丘且焉止息。
    进不入以离尤兮,退将复修吾初服。
    制芰荷以为衣兮,集芙蓉以为裳。
    不吾知其亦已兮,苟余情其信芳。
    高余冠之岌岌兮,长余佩之陆离。

    芳与泽其杂糅兮,唯昭质其犹未亏。
    忽反顾以游目兮,将往观乎四荒。
    佩缤纷其繁饰兮,芳菲菲其弥章。
    民生各有所乐兮,余独好修以为常。
    虽体解吾犹未变兮,岂余心之可惩。
    女嬃之婵媛兮,申申其詈予,曰:
    「鲧婞直以亡身兮,终然夭乎羽之野。
    汝何博謇而好修兮,纷独有此姱节?
    薋菉葹以盈室兮,判独离而不服。」
    众不可户说兮,孰云察余之中情?
    世并举而好朋兮,夫何茕独而不予听?
    依前圣以节中兮,喟凭心而历兹。

    济沅、湘以南征兮,就重华而敶词:
    启《九辩》与《九歌》兮,夏康娱以自纵。
    不顾难以图后兮,五子用失乎家衖。
    羿淫游以佚畋兮,又好射夫封狐。
    固乱流其鲜终兮,浞又贪夫厥家。
    浇身被服强圉兮,纵欲而不忍。
    日康娱而自忘兮,厥首用夫颠陨。
    夏桀之常违兮,乃遂焉而逢殃。
    后辛之菹醢兮,殷宗用而不长。
    汤、禹俨而祗敬兮,周论道而莫差。
    举贤才而授能兮,循绳墨而不颇。
    皇天无私阿兮,览民德焉错辅。

    夫维圣哲以茂行兮,苟得用此下土。
    瞻前而顾后兮,相观民之计极。
    夫孰非义而可用兮?孰非善而可服?
    阽余身而危死兮,览余初其犹未悔。
    不量凿而正枘兮,固前修以菹醢。
    曾歔欷余郁邑兮,哀朕时之不当。
    揽茹蕙以掩涕兮,沾余襟之浪浪。
    跪敷衽以陈辞兮,耿吾既得此中正。
    驷玉虬以桀鹥兮,溘埃风余上征。
    朝发轫于苍梧兮,夕余至乎县圃。
    欲少留此灵琐兮,日忽忽其将暮。

    吾令羲和弭节兮,望崦嵫而勿迫。
    路漫漫其修远兮,吾将上下而求索。
    饮余马于咸池兮,总余辔乎扶桑。
    折若木以拂日兮,聊逍遥以相羊。
    前望舒使先驱兮,后飞廉使奔属。
    鸾皇为余先戒兮,雷师告余以未具。
    吾令凤鸟飞腾兮,继之以日夜。
    飘风屯其相离兮,帅云霓而来御。
    纷总总其离合兮,斑陆离其上下。
    吾令帝阍开关兮,倚阊阖而望予。
    时暧暧其将罢兮,结幽兰而延伫。
    世溷浊而不分兮,好蔽美而嫉妒。

    朝吾将济于白水兮,登阆风而绁马。
    忽反顾以流涕兮,哀高丘之无女。
    溘吾游此春宫兮,折琼枝以继佩。
    及荣华之未落兮,相下女之可诒。
    吾令丰隆乘云兮,求宓妃之所在。
    解佩纕以结言兮,吾令謇修以为理。
    纷总总其离合兮,忽纬繣其难迁。
    夕归次于穷石兮,朝濯发乎洧盘。
    保厥美以骄傲兮,日康娱以淫游。
    虽信美而无礼兮,来违弃而改求。

    览相观于四极兮,周流乎天余乃下。
    望瑶台之偃蹇兮,见有娀之佚女。
    吾令鸩为媒兮,鸩告余以不好。
    雄鸠之鸣逝兮,余犹恶其佻巧。
    心犹豫而狐疑兮,欲自适而不可。
    凤皇既受诒兮,恐高辛之先我。
    欲远集而无所止兮,聊浮游以逍遥。
    及少康之未家兮,留有虞之二姚。
    理弱而媒拙兮,恐导言之不固。
    世溷浊而嫉贤兮,好蔽美而称恶。
    闺中既以邃远兮,哲王又不寤。
    怀朕情而不发兮,余焉能忍而与此终古?
    索琼茅以筳篿兮,命灵氛为余占之。

    曰:「两美其必合兮,孰信修而慕之?
    思九州之博大兮,岂惟是其有女?」
    曰:「勉远逝而无狐疑兮,孰求美而释女?
    何所独无芳草兮,尔何怀乎故宇?」
    世幽昧以昡曜兮,孰云察余之善恶?
    民好恶其不同兮,惟此党人其独异!
    户服艾以盈要兮,谓幽兰其不可佩。
    览察草木其犹未得兮,岂珵美之能当?
    苏粪壤以充祎兮,谓申椒其不芳。
    欲从灵氛之吉占兮,心犹豫而狐疑。
    巫咸将夕降兮,怀椒糈而要之。
    百神翳其备降兮,九疑缤其并迎。
    皇剡剡其扬灵兮,告余以吉故。

    曰:「勉升降以上下兮,求矩矱之所同。
    汤、禹俨而求合兮,挚、咎繇而能调。
    苟中情其好修兮,又何必用夫行媒?
    说操筑于傅岩兮,武丁用而不疑。
    吕望之鼓刀兮,遭周文而得举。
    宁戚之讴歌兮,齐桓闻以该辅。
    及年岁之未晏兮,时亦犹其未央。
    恐鹈鴃之先鸣兮,使夫百草为之不芳。」
    何琼佩之偃蹇兮,众薆然而蔽之。
    惟此党人之不谅兮,恐嫉妒而折之。
    时缤纷其变易兮,又何可以淹留?
    兰芷变而不芳兮,荃蕙化而为茅。

    何昔日之芳草兮,今直为此萧艾也?
    岂其有他故兮,莫好修之害也!
    余以兰为可恃兮,羌无实而容长。
    委厥美以从俗兮,苟得列乎众芳。
    椒专佞以慢慆兮,樧又欲充夫佩帏。
    既干进而务入兮,又何芳之能祗?
    固时俗之流从兮,又孰能无变化?
    览椒兰其若兹兮,又况揭车与江离?
    惟兹佩之可贵兮,委厥美而历兹。
    芳菲菲而难亏兮,芬至今犹未沬。
    和调度以自娱兮,聊浮游而求女。
    及余饰之方壮兮,周流观乎上下。

    灵氛既告余以吉占兮,历吉日乎吾将行。
    折琼枝以为羞兮,精琼爢以为粻。
    为余驾飞龙兮,杂瑶象以为车。
    何离心之可同兮?吾将远逝以自疏。
    邅吾道夫昆仑兮,路修远以周流。
    扬云霓之晻蔼兮,鸣玉鸾之啾啾。
    朝发轫于天津兮,夕余至乎西极。
    凤皇翼其承旗兮,高翱翔之翼翼。
    忽吾行此流沙兮,遵赤水而容与。
    麾蛟龙使梁津兮,诏西皇使涉予。
    路修远以多艰兮,腾众车使径待。
    路不周以左转兮,指西海以为期。

    屯余车其千乘兮,齐玉轪而并驰。
    驾八龙之婉婉兮,载云旗之委蛇。
    抑志而弭节兮,神高驰之邈邈。
    奏《九歌》而舞《韶》兮,聊假日以偷乐。
    陟升皇之赫戏兮,忽临睨夫旧乡。
    仆夫悲余马怀兮,蜷局顾而不行。
    乱曰:已矣哉!
    国无人莫我知兮,又何怀乎故都!
    既莫足与为美政兮,吾将从彭咸之所居! 

    dì gāo yáng zhī miáo yì xī ,zhèn huáng kǎo yuē bó yōng 。
    shè tí zhēn yú mèng zōu xī ,wéi gēng yín wú yǐ jiàng 。
    huáng lǎn kuí yú chū dù xī ,zhào xī yú yǐ jiā míng :
    míng yú yuē zhèng zé xī ,zì yú yuē líng jun1 。
    fēn wú jì yǒu cǐ nèi měi xī ,yòu zhòng zhī yǐ xiū néng 。
    hù jiāng lí yǔ pì zhǐ xī ,rèn qiū lán yǐ wéi pèi 。
    mì yú ruò jiāng bú jí xī ,kǒng nián suì zhī bú wú yǔ 。
    cháo qiān pí zhī mù lán xī ,xī lǎn zhōu zhī xiǔ mǎng 。
    rì yuè hū qí bú yān xī ,chūn yǔ qiū qí dài xù 。
    wéi cǎo mù zhī líng luò xī ,kǒng měi rén zhī chí mù 。(wéi tōng :wéi )
    bú fǔ zhuàng ér qì huì xī ,hé bú gǎi hū cǐ dù ?
    chéng qí jì yǐ chí chěng xī ,lái wú dào fū xiān lù !

    xī sān hòu zhī chún cuì xī ,gù zhòng fāng zhī suǒ zài 。
    zá shēn jiāo yǔ jun1 guì xī ,qǐ wéi rèn fū huì chén !
    bǐ yáo 、shùn zhī gěng jiè xī ,jì zūn dào ér dé lù 。
    hé jié zhòu zhī chāng pī xī ,fū wéi jié jìng yǐ jiǒng bù 。
    wéi fū dǎng rén zhī tōu lè xī ,lù yōu mèi yǐ xiǎn ài 。
    qǐ yú shēn zhī dān yāng xī ,kǒng huáng yú zhī bài jì !
    hū bēn zǒu yǐ xiān hòu xī ,jí qián wáng zhī zhǒng wǔ 。
    quán bú chá yú zhī zhōng qíng xī ,fǎn xìn chán ér jì nù 。
    yú gù zhī jiǎn jiǎn zhī wéi huàn xī ,rěn ér bú néng shě yě 。
    zhǐ jiǔ tiān yǐ wéi zhèng xī ,fū wéi líng xiū zhī gù yě 。
    yuē huáng hūn yǐ wéi qī xī ,qiāng zhōng dào ér gǎi lù !
    chū jì yǔ yú chéng yán xī ,hòu huǐ dùn ér yǒu tā 。

    yú jì bú nán fū lí bié xī ,shāng líng xiū zhī shù huà 。
    yú jì zī lán zhī jiǔ wǎn xī ,yòu shù huì zhī bǎi mǔ 。
    qí liú yí yǔ jiē chē xī ,zá dù héng yǔ fāng zhǐ 。
    jì zhī yè zhī jun4 mào xī ,yuàn sì shí hū wú jiāng yì 。
    suī wěi jué qí yì hé shāng xī ,āi zhòng fāng zhī wú huì 。
    zhòng jiē jìng jìn yǐ tān lán xī ,píng bú yàn hū qiú suǒ 。
    qiāng nèi shù jǐ yǐ liàng rén xī ,gè xìng xīn ér jí dù 。
    hū chí wù yǐ zhuī zhú xī ,fēi yú xīn zhī suǒ jí 。
    lǎo rǎn rǎn qí jiāng zhì xī ,kǒng xiū míng zhī bú lì 。
    cháo yǐn mù lán zhī zhuì lù xī ,xī cān qiū jú zhī luò yīng 。
    gǒu yú qíng qí xìn kuā yǐ liàn yào xī ,zhǎng yàn hàn yì hé shāng 。
    wàn mù gēn yǐ jié chén xī ,guàn bì lì zhī luò ruǐ 。

    jiǎo jun1 guì yǐ rèn huì xī ,suǒ hú shéng zhī lí lí 。
    jiǎn wú fǎ fū qián xiū xī ,fēi shì sú zhī suǒ fú 。
    suī bú zhōu yú jīn zhī rén xī ,yuàn yī péng xián zhī yí zé 。
    zhǎng tài xī yǐ yǎn tì xī ,āi mín shēng zhī duō jiān 。
    yú suī hǎo xiū kuā yǐ jī jī xī ,jiǎn cháo suì ér xī tì 。
    jì tì yú yǐ huì xiāng xī ,yòu shēn zhī yǐ lǎn zhǐ 。
    yì yú xīn zhī suǒ shàn xī ,suī jiǔ sǐ qí yóu wèi huǐ 。
    yuàn líng xiū zhī hào dàng xī ,zhōng bú chá fū mín xīn 。
    zhòng nǚ jí yú zhī é méi xī ,yáo zhuó wèi yú yǐ shàn yín 。
    gù shí sú zhī gōng qiǎo xī ,miǎn guī jǔ ér gǎi cuò 。
    bèi shéng mò yǐ zhuī qǔ xī ,jìng zhōu róng yǐ wéi dù 。
    tún yù yì yú chà chì xī ,wú dú qióng kùn hū cǐ shí yě 。

    níng kè sǐ yǐ liú wáng xī ,yú bú rěn wéi cǐ tài yě 。
    zhì niǎo zhī bú qún xī ,zì qián shì ér gù rán 。
    hé fāng huán zhī néng zhōu xī ,fū shú yì dào ér xiàng ān ?
    qū xīn ér yì zhì xī ,rěn yóu ér rǎng gòu 。
    fú qīng bái yǐ sǐ zhí xī ,gù qián shèng zhī suǒ hòu 。
    huǐ xiàng dào zhī bú chá xī ,yán zhù hū wú jiāng fǎn 。
    huí zhèn chē yǐ fù lù xī ,jí háng mí zhī wèi yuǎn 。
    bù yú mǎ yú lán gāo xī ,chí jiāo qiū qiě yān zhǐ xī 。
    jìn bú rù yǐ lí yóu xī ,tuì jiāng fù xiū wú chū fú 。
    zhì jì hé yǐ wéi yī xī ,jí fú róng yǐ wéi shang 。
    bú wú zhī qí yì yǐ xī ,gǒu yú qíng qí xìn fāng 。
    gāo yú guàn zhī jí jí xī ,zhǎng yú pèi zhī lù lí 。

    fāng yǔ zé qí zá róu xī ,wéi zhāo zhì qí yóu wèi kuī 。
    hū fǎn gù yǐ yóu mù xī ,jiāng wǎng guān hū sì huāng 。
    pèi bīn fēn qí fán shì xī ,fāng fēi fēi qí mí zhāng 。
    mín shēng gè yǒu suǒ lè xī ,yú dú hǎo xiū yǐ wéi cháng 。
    suī tǐ jiě wú yóu wèi biàn xī ,qǐ yú xīn zhī kě chéng 。
    nǚ xū zhī chán yuán xī ,shēn shēn qí lì yǔ ,yuē :
    「gǔn xìng zhí yǐ wáng shēn xī ,zhōng rán yāo hū yǔ zhī yě 。
    rǔ hé bó jiǎn ér hǎo xiū xī ,fēn dú yǒu cǐ kuā jiē ?
    zī lù shī yǐ yíng shì xī ,pàn dú lí ér bú fú 。」
    zhòng bú kě hù shuō xī ,shú yún chá yú zhī zhōng qíng ?
    shì bìng jǔ ér hǎo péng xī ,fū hé qióng dú ér bú yǔ tīng ?
    yī qián shèng yǐ jiē zhōng xī ,kuì píng xīn ér lì zī 。

    jì yuán 、xiāng yǐ nán zhēng xī ,jiù zhòng huá ér zhèn cí :
    qǐ 《jiǔ biàn 》yǔ 《jiǔ gē 》xī ,xià kāng yú yǐ zì zòng 。
    bú gù nán yǐ tú hòu xī ,wǔ zǐ yòng shī hū jiā lòng 。
    yì yín yóu yǐ yì tián xī ,yòu hǎo shè fū fēng hú 。
    gù luàn liú qí xiān zhōng xī ,zhuó yòu tān fū jué jiā 。
    jiāo shēn bèi fú qiáng yǔ xī ,zòng yù ér bú rěn 。
    rì kāng yú ér zì wàng xī ,jué shǒu yòng fū diān yǔn 。
    xià jié zhī cháng wéi xī ,nǎi suí yān ér féng yāng 。
    hòu xīn zhī zū hǎi xī ,yīn zōng yòng ér bú zhǎng 。
    tāng 、yǔ yǎn ér zhī jìng xī ,zhōu lùn dào ér mò chà 。
    jǔ xián cái ér shòu néng xī ,xún shéng mò ér bú pō 。
    huáng tiān wú sī ā xī ,lǎn mín dé yān cuò fǔ 。

    fū wéi shèng zhé yǐ mào háng xī ,gǒu dé yòng cǐ xià tǔ 。
    zhān qián ér gù hòu xī ,xiàng guān mín zhī jì jí 。
    fū shú fēi yì ér kě yòng xī ?shú fēi shàn ér kě fú ?
    yán yú shēn ér wēi sǐ xī ,lǎn yú chū qí yóu wèi huǐ 。
    bú liàng záo ér zhèng ruì xī ,gù qián xiū yǐ zū hǎi 。
    céng xū xī yú yù yì xī ,āi zhèn shí zhī bú dāng 。
    lǎn rú huì yǐ yǎn tì xī ,zhān yú jīn zhī làng làng 。
    guì fū rèn yǐ chén cí xī ,gěng wú jì dé cǐ zhōng zhèng 。
    sì yù qiú yǐ jié yī xī ,kè āi fēng yú shàng zhēng 。
    cháo fā rèn yú cāng wú xī ,xī yú zhì hū xiàn pǔ 。
    yù shǎo liú cǐ líng suǒ xī ,rì hū hū qí jiāng mù 。

    wú lìng xī hé mǐ jiē xī ,wàng yān zī ér wù pò 。
    lù màn màn qí xiū yuǎn xī ,wú jiāng shàng xià ér qiú suǒ 。
    yǐn yú mǎ yú xián chí xī ,zǒng yú pèi hū fú sāng 。
    shé ruò mù yǐ fú rì xī ,liáo xiāo yáo yǐ xiàng yáng 。
    qián wàng shū shǐ xiān qū xī ,hòu fēi lián shǐ bēn shǔ 。
    luán huáng wéi yú xiān jiè xī ,léi shī gào yú yǐ wèi jù 。
    wú lìng fèng niǎo fēi téng xī ,jì zhī yǐ rì yè 。
    piāo fēng tún qí xiàng lí xī ,shuài yún ní ér lái yù 。
    fēn zǒng zǒng qí lí hé xī ,bān lù lí qí shàng xià 。
    wú lìng dì hūn kāi guān xī ,yǐ chāng hé ér wàng yǔ 。
    shí ài ài qí jiāng bà xī ,jié yōu lán ér yán zhù 。
    shì hùn zhuó ér bú fèn xī ,hǎo bì měi ér jí dù 。

    cháo wú jiāng jì yú bái shuǐ xī ,dēng láng fēng ér xiè mǎ 。
    hū fǎn gù yǐ liú tì xī ,āi gāo qiū zhī wú nǚ 。
    kè wú yóu cǐ chūn gōng xī ,shé qióng zhī yǐ jì pèi 。
    jí róng huá zhī wèi luò xī ,xiàng xià nǚ zhī kě yí 。
    wú lìng fēng lóng chéng yún xī ,qiú mì fēi zhī suǒ zài 。
    jiě pèi xiāng yǐ jié yán xī ,wú lìng jiǎn xiū yǐ wéi lǐ 。
    fēn zǒng zǒng qí lí hé xī ,hū wěi huà qí nán qiān 。
    xī guī cì yú qióng shí xī ,cháo zhuó fā hū wěi pán 。
    bǎo jué měi yǐ jiāo ào xī ,rì kāng yú yǐ yín yóu 。
    suī xìn měi ér wú lǐ xī ,lái wéi qì ér gǎi qiú 。

    lǎn xiàng guān yú sì jí xī ,zhōu liú hū tiān yú nǎi xià 。
    wàng yáo tái zhī yǎn jiǎn xī ,jiàn yǒu sōng zhī yì nǚ 。
    wú lìng zhèn wéi méi xī ,zhèn gào yú yǐ bú hǎo 。
    xióng jiū zhī míng shì xī ,yú yóu è qí tiāo qiǎo 。
    xīn yóu yù ér hú yí xī ,yù zì shì ér bú kě 。
    fèng huáng jì shòu yí xī ,kǒng gāo xīn zhī xiān wǒ 。
    yù yuǎn jí ér wú suǒ zhǐ xī ,liáo fú yóu yǐ xiāo yáo 。
    jí shǎo kāng zhī wèi jiā xī ,liú yǒu yú zhī èr yáo 。
    lǐ ruò ér méi zhuō xī ,kǒng dǎo yán zhī bú gù 。
    shì hùn zhuó ér jí xián xī ,hǎo bì měi ér chēng è 。
    guī zhōng jì yǐ suì yuǎn xī ,zhé wáng yòu bú wù 。
    huái zhèn qíng ér bú fā xī ,yú yān néng rěn ér yǔ cǐ zhōng gǔ ?
    suǒ qióng máo yǐ tíng tuán xī ,mìng líng fēn wéi yú zhàn zhī 。

    yuē :「liǎng měi qí bì hé xī ,shú xìn xiū ér mù zhī ?
    sī jiǔ zhōu zhī bó dà xī ,qǐ wéi shì qí yǒu nǚ ?」
    yuē :「miǎn yuǎn shì ér wú hú yí xī ,shú qiú měi ér shì nǚ ?
    hé suǒ dú wú fāng cǎo xī ,ěr hé huái hū gù yǔ ?」
    shì yōu mèi yǐ xuàn yào xī ,shú yún chá yú zhī shàn è ?
    mín hǎo è qí bú tóng xī ,wéi cǐ dǎng rén qí dú yì !
    hù fú ài yǐ yíng yào xī ,wèi yōu lán qí bú kě pèi 。
    lǎn chá cǎo mù qí yóu wèi dé xī ,qǐ tǐng měi zhī néng dāng ?
    sū fèn rǎng yǐ chōng yī xī ,wèi shēn jiāo qí bú fāng 。
    yù cóng líng fēn zhī jí zhàn xī ,xīn yóu yù ér hú yí 。
    wū xián jiāng xī jiàng xī ,huái jiāo xǔ ér yào zhī 。
    bǎi shén yì qí bèi jiàng xī ,jiǔ yí bīn qí bìng yíng 。
    huáng yǎn yǎn qí yáng líng xī ,gào yú yǐ jí gù 。

    yuē :「miǎn shēng jiàng yǐ shàng xià xī ,qiú jǔ yuē zhī suǒ tóng 。
    tāng 、yǔ yǎn ér qiú hé xī ,zhì 、jiù yáo ér néng diào 。
    gǒu zhōng qíng qí hǎo xiū xī ,yòu hé bì yòng fū háng méi ?
    shuō cāo zhù yú fù yán xī ,wǔ dīng yòng ér bú yí 。
    lǚ wàng zhī gǔ dāo xī ,zāo zhōu wén ér dé jǔ 。
    níng qī zhī ōu gē xī ,qí huán wén yǐ gāi fǔ 。
    jí nián suì zhī wèi yàn xī ,shí yì yóu qí wèi yāng 。
    kǒng tí guī zhī xiān míng xī ,shǐ fū bǎi cǎo wéi zhī bú fāng 。」
    hé qióng pèi zhī yǎn jiǎn xī ,zhòng ài rán ér bì zhī 。
    wéi cǐ dǎng rén zhī bú liàng xī ,kǒng jí dù ér shé zhī 。
    shí bīn fēn qí biàn yì xī ,yòu hé kě yǐ yān liú ?
    lán zhǐ biàn ér bú fāng xī ,quán huì huà ér wéi máo 。

    hé xī rì zhī fāng cǎo xī ,jīn zhí wéi cǐ xiāo ài yě ?
    qǐ qí yǒu tā gù xī ,mò hǎo xiū zhī hài yě !
    yú yǐ lán wéi kě shì xī ,qiāng wú shí ér róng zhǎng 。
    wěi jué měi yǐ cóng sú xī ,gǒu dé liè hū zhòng fāng 。
    jiāo zhuān nìng yǐ màn tāo xī ,shā yòu yù chōng fū pèi wéi 。
    jì gàn jìn ér wù rù xī ,yòu hé fāng zhī néng zhī ?
    gù shí sú zhī liú cóng xī ,yòu shú néng wú biàn huà ?
    lǎn jiāo lán qí ruò zī xī ,yòu kuàng jiē chē yǔ jiāng lí ?
    wéi zī pèi zhī kě guì xī ,wěi jué měi ér lì zī 。
    fāng fēi fēi ér nán kuī xī ,fēn zhì jīn yóu wèi mèi 。
    hé diào dù yǐ zì yú xī ,liáo fú yóu ér qiú nǚ 。
    jí yú shì zhī fāng zhuàng xī ,zhōu liú guān hū shàng xià 。

    líng fēn jì gào yú yǐ jí zhàn xī ,lì jí rì hū wú jiāng háng 。
    shé qióng zhī yǐ wéi xiū xī ,jīng qióng mí yǐ wéi zhāng 。
    wéi yú jià fēi lóng xī ,zá yáo xiàng yǐ wéi chē 。
    hé lí xīn zhī kě tóng xī ?wú jiāng yuǎn shì yǐ zì shū 。
    zhān wú dào fū kūn lún xī ,lù xiū yuǎn yǐ zhōu liú 。
    yáng yún ní zhī ǎn ǎi xī ,míng yù luán zhī jiū jiū 。
    cháo fā rèn yú tiān jīn xī ,xī yú zhì hū xī jí 。
    fèng huáng yì qí chéng qí xī ,gāo áo xiáng zhī yì yì 。
    hū wú háng cǐ liú shā xī ,zūn chì shuǐ ér róng yǔ 。
    huī jiāo lóng shǐ liáng jīn xī ,zhào xī huáng shǐ shè yǔ 。
    lù xiū yuǎn yǐ duō jiān xī ,téng zhòng chē shǐ jìng dài 。
    lù bú zhōu yǐ zuǒ zhuǎn xī ,zhǐ xī hǎi yǐ wéi qī 。

    tún yú chē qí qiān chéng xī ,qí yù dài ér bìng chí 。
    jià bā lóng zhī wǎn wǎn xī ,zǎi yún qí zhī wěi shé 。
    yì zhì ér mǐ jiē xī ,shén gāo chí zhī miǎo miǎo 。
    zòu 《jiǔ gē 》ér wǔ 《sháo 》xī ,liáo jiǎ rì yǐ tōu lè 。
    zhì shēng huáng zhī hè xì xī ,hū lín nì fū jiù xiāng 。
    pú fū bēi yú mǎ huái xī ,quán jú gù ér bú háng 。
    luàn yuē :yǐ yǐ zāi !
    guó wú rén mò wǒ zhī xī ,yòu hé huái hū gù dōu !
    jì mò zú yǔ wéi měi zhèng xī ,wú jiāng cóng péng xián zhī suǒ jū ! 

    爱国励志忧国忧民高中文言文楚辞
  • 作者:贾谊 朝代:明代

    上篇
    秦孝公据崤函之固,拥雍州之地,君臣固守以窥周室,有席卷天下,包举宇内,囊括四海之意,并吞八荒之心。当是时也,商君佐之,内立法度,务耕织,修守战之具;外连衡而斗诸侯。于是秦人拱手而取西河之外。
    孝公既没,惠文、武、昭襄蒙故业,因遗策,南取汉中,西举巴、蜀,东割膏腴之地,北收要害之郡。诸侯恐惧,会盟而谋弱秦,不爱珍器重宝肥饶之地,以致天下之士,合从缔交,相与为一。当此之时,齐有孟尝,赵有平原,楚有春申,魏有信陵。此四君者,皆明智而忠信,宽厚而爱人,尊贤而重士,约从离衡,兼韩、魏、燕、楚、齐、赵、宋、卫、中山之众。于是六国之士,有宁越、徐尚、苏秦、杜赫之属为之谋,齐明、周最、陈轸、召滑、楼缓、翟景、苏厉、乐毅之徒通其意,吴起、孙膑、带佗、倪良、王廖、田忌、廉颇、赵奢之伦制其兵。尝以十倍之地,百万之众,叩关而攻秦。秦人开关延敌,九国之师,逡巡而不敢进。秦无亡矢遗镞之费,而天下诸侯已困矣。于是从散约败,争割地而赂秦。秦有余力而制其弊,追亡逐北,伏尸百万,流血漂橹。因利乘便,宰割天下,分裂山河。强国请服,弱国入朝。延及孝文王、庄襄王,享国之日浅,国家无事。
    及至始皇,奋六世之余烈,振长策而御宇内,吞二周而亡诸侯,履至尊而制六合,执敲扑而鞭笞天下,威振四海。南取百越之地,以为桂林、象郡;百越之君,俯首系颈,委命下吏。乃使蒙恬北筑长城而守藩篱,却匈奴七百余里。胡人不敢南下而牧马,士不敢弯弓而报怨。于是废先王之道,焚百家之言,以愚黔首;隳名城,杀豪杰,收天下之兵,聚之咸阳,销锋镝,铸以为金人十二,以弱天下之民。然后践华为城,因河为池,据亿丈之城,临不测之渊,以为固。良将劲弩守要害之处,信臣精卒陈利兵而谁何。天下已定,始皇之心,自以为关中之固,金城千里,子孙帝王万世之业也。
    始皇既没,余威震于殊俗。然陈涉瓮牖绳枢之子,氓隶之人,而迁徙之徒也;才能不及中人,非有仲尼、墨翟之贤,陶朱、猗顿之富;蹑足行伍之间,而倔起阡陌之中,率疲弊之卒,将数百之众,转而攻秦,斩木为兵,揭竿为旗,天下云集响应,赢粮而景从。山东豪俊遂并起而亡秦族矣。
    且夫天下非小弱也,雍州之地,崤函之固,自若也。陈涉之位,非尊于齐、楚、燕、赵、韩、魏、宋、卫、中山之君也;锄耰棘矜,非铦于钩戟长铩也;谪戍之众,非抗于九国之师也;深谋远虑,行军用兵之道,非及向时之士也。然而成败异变,功业相反,何也?试使山东之国与陈涉度长絜大,比权量力,则不可同年而语矣。然秦以区区之地,致万乘之势,序八州而朝同列,百有余年矣;然后以六合为家,崤函为宫;一夫作难而七庙隳,身死人手,为天下笑者,何也?仁义不施而攻守之势异也。

    中篇
    秦灭周祀,并海内,兼诸侯,南面称帝,以养四海。天下之士,斐然向风。若是,何也?曰:近古之无王者久矣。周室卑微,五霸既灭,令不行于天下。是以诸侯力政,强凌弱,众暴寡,兵革不休,士民罢弊。今秦南面而王天下,是上有天子也。既元元之民冀得安其性命,莫不虚心而仰上。当此之时,专威定功,安危之本,在于此矣。
    秦王怀贪鄙之心,行自奋之智,不信功臣,不亲士民,废王道而立私爱,焚文书而酷刑法,先诈力而后仁义,以暴虐为天下始。夫兼并者高诈力,安危者贵顺权,此言取与守不同术也。秦离战国而王天下,其道不易,其政不改,是其所以取之守之者无异也。孤独而有之,故其亡可立而待也。借使秦王论上世之事,并殷、周之迹,以制御其政,后虽有淫骄之主,犹未有倾危之患也。故三王之建天下,名号显美,功业长久。
    今秦二世立,天下莫不引领而观其政。夫寒者利裋褐,而饥者甘糟糠。天下嚣嚣,新主之资也。此言劳民之易为仁也。向使二世有庸主之行而任忠贤,臣主一心而忧海内之患,缟素而正先帝之过;裂地分民以封功臣之后,建国立君以礼天下;虚囹圄而免刑戮,去收孥污秽之罪,使各反其乡里;发仓廪,散财币,以振孤独穷困之士;轻赋少事,以佐百姓之急;约法省刑,以持其后,使天下之人皆得自新,更节修行,各慎其身;塞万民之望,而以盛德与天下,天下息矣。即四海之内皆欢然各自安乐其处,惟恐有变。虽有狡害之民,无离上之心,则不轨之臣无以饰其智,而暴乱之奸弭矣。
    二世不行此术,而重以无道:坏宗庙与民,更始作阿房之宫;繁刑严诛,吏治刻深;赏罚不当,赋敛无度。天下多事,吏不能纪;百姓困穷,而主不收恤。然后奸伪并起,而上下相遁;蒙罪者众,刑戮相望于道,而天下苦之。自群卿以下至于众庶,人怀自危之心,亲处穷苦之实,咸不安其位,故易动也。是以陈涉不用汤、武之贤,不借公侯之尊,奋臂于大泽,而天下响应者,其民危也。
    故先王者,见终始不变,知存亡之由。是以牧民之道,务在安之而已矣。下虽有逆行之臣,必无响应之助。故曰:“安民可与为义,而危民易与为非”,此之谓也。贵为天子,富有四海,身在于戮者,正之非也。是二世之过也。

    下篇
    秦兼诸侯山东三十余郡,脩津关,据险塞,缮甲兵而守之。然陈涉率散乱之众数百,奋臂大呼,不用弓戟之兵,鉏耰白梃,望屋而食,横行天下。秦人阻险不守,关梁不闭,长戟不刺,强弩不射。楚师深入,战于鸿门,曾无藩篱之难。于是山东诸侯并起,豪俊相立。秦使章邯将而东征,章邯因其三军之众,要市于外,以谋其上。群臣之不相信,可见于此矣。子婴立,遂不悟。借使子婴有庸主之材而仅得中佐,山东虽乱,三秦之地可全而有,宗庙之祀宜未绝也。
    秦地被山带河以为固,四塞之国也。自缪公以来至于秦王二十余君,常为诸侯雄。此岂世贤哉?其势居然也。且天下尝同心并力攻秦矣,然困于险阻而不能进者,岂勇力智慧不足哉?形不利、势不便也。秦虽小邑,伐并大城,得阨塞而守之。诸侯起于匹夫,以利会,非有素王之行也。其交未亲,其民未附,名曰亡秦,其实利之也。彼见秦阻之难犯,必退师。案土息民以待其弊,收弱扶罢以令大国之君,不患不得意于海内。贵为天子,富有四海,而身为禽者,救败非也。
    秦王足己而不问,遂过而不变。二世受之,因而不改,暴虐以重祸。子婴孤立无亲,危弱无辅。三主之惑,终身不悟,亡不亦宜乎?当此时也,也非无深谋远虑知化之士也,然所以不敢尽忠指过者,秦俗多忌讳之禁也,——忠言未卒于口而身糜没矣。故使天下之士倾耳而听,重足而立,阖口而不言。是以三主失道,而忠臣不谏,智士不谋也。天下已乱,奸不上闻,岂不悲哉!先王知壅蔽之伤国也,故置公卿、大夫、士,以饰法设刑而天下治。其强也,禁暴诛乱而天下服;其弱也,王霸征而诸侯从;其削也,内守外附而社稷存。故秦之盛也,繁法严刑而天下震;及其衰也,百姓怨而海内叛矣。故周王序得其道,千余载不绝;秦本末并失,故不能长。由是观之,安危之统相去远矣。
    鄙谚曰:“前事之不忘,后事之师也。”是以君子为国,观之上古,验之当世,参之人事,察盛衰之理,审权势之宜,去就有序,变化因时,故旷日长久而社稷安矣。

    shàng piān
    qín xiào gōng jù xiáo hán zhī gù ,yōng yōng zhōu zhī dì ,jun1 chén gù shǒu yǐ kuī zhōu shì ,yǒu xí juàn tiān xià ,bāo jǔ yǔ nèi ,náng kuò sì hǎi zhī yì ,bìng tūn bā huāng zhī xīn 。dāng shì shí yě ,shāng jun1 zuǒ zhī ,nèi lì fǎ dù ,wù gēng zhī ,xiū shǒu zhàn zhī jù ;wài lián héng ér dòu zhū hóu 。yú shì qín rén gǒng shǒu ér qǔ xī hé zhī wài 。
    xiào gōng jì méi ,huì wén 、wǔ 、zhāo xiāng méng gù yè ,yīn yí cè ,nán qǔ hàn zhōng ,xī jǔ bā 、shǔ ,dōng gē gāo yú zhī dì ,běi shōu yào hài zhī jun4 。zhū hóu kǒng jù ,huì méng ér móu ruò qín ,bú ài zhēn qì zhòng bǎo féi ráo zhī dì ,yǐ zhì tiān xià zhī shì ,hé cóng dì jiāo ,xiàng yǔ wéi yī 。dāng cǐ zhī shí ,qí yǒu mèng cháng ,zhào yǒu píng yuán ,chǔ yǒu chūn shēn ,wèi yǒu xìn líng 。cǐ sì jun1 zhě ,jiē míng zhì ér zhōng xìn ,kuān hòu ér ài rén ,zūn xián ér zhòng shì ,yuē cóng lí héng ,jiān hán 、wèi 、yàn 、chǔ 、qí 、zhào 、sòng 、wèi 、zhōng shān zhī zhòng 。yú shì liù guó zhī shì ,yǒu níng yuè 、xú shàng 、sū qín 、dù hè zhī shǔ wéi zhī móu ,qí míng 、zhōu zuì 、chén zhěn 、zhào huá 、lóu huǎn 、zhái jǐng 、sū lì 、lè yì zhī tú tōng qí yì ,wú qǐ 、sūn bìn 、dài tuó 、ní liáng 、wáng liào 、tián jì 、lián pō 、zhào shē zhī lún zhì qí bīng 。cháng yǐ shí bèi zhī dì ,bǎi wàn zhī zhòng ,kòu guān ér gōng qín 。qín rén kāi guān yán dí ,jiǔ guó zhī shī ,qūn xún ér bú gǎn jìn 。qín wú wáng shǐ yí zú zhī fèi ,ér tiān xià zhū hóu yǐ kùn yǐ 。yú shì cóng sàn yuē bài ,zhēng gē dì ér lù qín 。qín yǒu yú lì ér zhì qí bì ,zhuī wáng zhú běi ,fú shī bǎi wàn ,liú xuè piāo lǔ 。yīn lì chéng biàn ,zǎi gē tiān xià ,fèn liè shān hé 。qiáng guó qǐng fú ,ruò guó rù cháo 。yán jí xiào wén wáng 、zhuāng xiāng wáng ,xiǎng guó zhī rì qiǎn ,guó jiā wú shì 。
    jí zhì shǐ huáng ,fèn liù shì zhī yú liè ,zhèn zhǎng cè ér yù yǔ nèi ,tūn èr zhōu ér wáng zhū hóu ,lǚ zhì zūn ér zhì liù hé ,zhí qiāo pū ér biān chī tiān xià ,wēi zhèn sì hǎi 。nán qǔ bǎi yuè zhī dì ,yǐ wéi guì lín 、xiàng jun4 ;bǎi yuè zhī jun1 ,fǔ shǒu xì jǐng ,wěi mìng xià lì 。nǎi shǐ méng tián běi zhù zhǎng chéng ér shǒu fān lí ,què xiōng nú qī bǎi yú lǐ 。hú rén bú gǎn nán xià ér mù mǎ ,shì bú gǎn wān gōng ér bào yuàn 。yú shì fèi xiān wáng zhī dào ,fén bǎi jiā zhī yán ,yǐ yú qián shǒu ;huī míng chéng ,shā háo jié ,shōu tiān xià zhī bīng ,jù zhī xián yáng ,xiāo fēng dí ,zhù yǐ wéi jīn rén shí èr ,yǐ ruò tiān xià zhī mín 。rán hòu jiàn huá wéi chéng ,yīn hé wéi chí ,jù yì zhàng zhī chéng ,lín bú cè zhī yuān ,yǐ wéi gù 。liáng jiāng jìn nǔ shǒu yào hài zhī chù ,xìn chén jīng zú chén lì bīng ér shuí hé 。tiān xià yǐ dìng ,shǐ huáng zhī xīn ,zì yǐ wéi guān zhōng zhī gù ,jīn chéng qiān lǐ ,zǐ sūn dì wáng wàn shì zhī yè yě 。
    shǐ huáng jì méi ,yú wēi zhèn yú shū sú 。rán chén shè wèng yǒu shéng shū zhī zǐ ,máng lì zhī rén ,ér qiān xǐ zhī tú yě ;cái néng bú jí zhōng rén ,fēi yǒu zhòng ní 、mò zhái zhī xián ,táo zhū 、yī dùn zhī fù ;niè zú háng wǔ zhī jiān ,ér juè qǐ qiān mò zhī zhōng ,lǜ pí bì zhī zú ,jiāng shù bǎi zhī zhòng ,zhuǎn ér gōng qín ,zhǎn mù wéi bīng ,jiē gān wéi qí ,tiān xià yún jí xiǎng yīng ,yíng liáng ér jǐng cóng 。shān dōng háo jun4 suí bìng qǐ ér wáng qín zú yǐ 。
    qiě fū tiān xià fēi xiǎo ruò yě ,yōng zhōu zhī dì ,xiáo hán zhī gù ,zì ruò yě 。chén shè zhī wèi ,fēi zūn yú qí 、chǔ 、yàn 、zhào 、hán 、wèi 、sòng 、wèi 、zhōng shān zhī jun1 yě ;chú yōu jí jīn ,fēi tiǎn yú gōu jǐ zhǎng shā yě ;zhé shù zhī zhòng ,fēi kàng yú jiǔ guó zhī shī yě ;shēn móu yuǎn lǜ ,háng jun1 yòng bīng zhī dào ,fēi jí xiàng shí zhī shì yě 。rán ér chéng bài yì biàn ,gōng yè xiàng fǎn ,hé yě ?shì shǐ shān dōng zhī guó yǔ chén shè dù zhǎng jié dà ,bǐ quán liàng lì ,zé bú kě tóng nián ér yǔ yǐ 。rán qín yǐ qū qū zhī dì ,zhì wàn chéng zhī shì ,xù bā zhōu ér cháo tóng liè ,bǎi yǒu yú nián yǐ ;rán hòu yǐ liù hé wéi jiā ,xiáo hán wéi gōng ;yī fū zuò nán ér qī miào huī ,shēn sǐ rén shǒu ,wéi tiān xià xiào zhě ,hé yě ?rén yì bú shī ér gōng shǒu zhī shì yì yě 。

    zhōng piān
    qín miè zhōu sì ,bìng hǎi nèi ,jiān zhū hóu ,nán miàn chēng dì ,yǐ yǎng sì hǎi 。tiān xià zhī shì ,fěi rán xiàng fēng 。ruò shì ,hé yě ?yuē :jìn gǔ zhī wú wáng zhě jiǔ yǐ 。zhōu shì bēi wēi ,wǔ bà jì miè ,lìng bú háng yú tiān xià 。shì yǐ zhū hóu lì zhèng ,qiáng líng ruò ,zhòng bào guǎ ,bīng gé bú xiū ,shì mín bà bì 。jīn qín nán miàn ér wáng tiān xià ,shì shàng yǒu tiān zǐ yě 。jì yuán yuán zhī mín jì dé ān qí xìng mìng ,mò bú xū xīn ér yǎng shàng 。dāng cǐ zhī shí ,zhuān wēi dìng gōng ,ān wēi zhī běn ,zài yú cǐ yǐ 。
    qín wáng huái tān bǐ zhī xīn ,háng zì fèn zhī zhì ,bú xìn gōng chén ,bú qīn shì mín ,fèi wáng dào ér lì sī ài ,fén wén shū ér kù xíng fǎ ,xiān zhà lì ér hòu rén yì ,yǐ bào nuè wéi tiān xià shǐ 。fū jiān bìng zhě gāo zhà lì ,ān wēi zhě guì shùn quán ,cǐ yán qǔ yǔ shǒu bú tóng shù yě 。qín lí zhàn guó ér wáng tiān xià ,qí dào bú yì ,qí zhèng bú gǎi ,shì qí suǒ yǐ qǔ zhī shǒu zhī zhě wú yì yě 。gū dú ér yǒu zhī ,gù qí wáng kě lì ér dài yě 。jiè shǐ qín wáng lùn shàng shì zhī shì ,bìng yīn 、zhōu zhī jì ,yǐ zhì yù qí zhèng ,hòu suī yǒu yín jiāo zhī zhǔ ,yóu wèi yǒu qīng wēi zhī huàn yě 。gù sān wáng zhī jiàn tiān xià ,míng hào xiǎn měi ,gōng yè zhǎng jiǔ 。
    jīn qín èr shì lì ,tiān xià mò bú yǐn lǐng ér guān qí zhèng 。fū hán zhě lì shù hè ,ér jī zhě gān zāo kāng 。tiān xià xiāo xiāo ,xīn zhǔ zhī zī yě 。cǐ yán láo mín zhī yì wéi rén yě 。xiàng shǐ èr shì yǒu yōng zhǔ zhī háng ér rèn zhōng xián ,chén zhǔ yī xīn ér yōu hǎi nèi zhī huàn ,gǎo sù ér zhèng xiān dì zhī guò ;liè dì fèn mín yǐ fēng gōng chén zhī hòu ,jiàn guó lì jun1 yǐ lǐ tiān xià ;xū líng yǔ ér miǎn xíng lù ,qù shōu nú wū huì zhī zuì ,shǐ gè fǎn qí xiāng lǐ ;fā cāng lǐn ,sàn cái bì ,yǐ zhèn gū dú qióng kùn zhī shì ;qīng fù shǎo shì ,yǐ zuǒ bǎi xìng zhī jí ;yuē fǎ shěng xíng ,yǐ chí qí hòu ,shǐ tiān xià zhī rén jiē dé zì xīn ,gèng jiē xiū háng ,gè shèn qí shēn ;sāi wàn mín zhī wàng ,ér yǐ shèng dé yǔ tiān xià ,tiān xià xī yǐ 。jí sì hǎi zhī nèi jiē huān rán gè zì ān lè qí chù ,wéi kǒng yǒu biàn 。suī yǒu jiǎo hài zhī mín ,wú lí shàng zhī xīn ,zé bú guǐ zhī chén wú yǐ shì qí zhì ,ér bào luàn zhī jiān mǐ yǐ 。
    èr shì bú háng cǐ shù ,ér zhòng yǐ wú dào :huài zōng miào yǔ mín ,gèng shǐ zuò ā fáng zhī gōng ;fán xíng yán zhū ,lì zhì kè shēn ;shǎng fá bú dāng ,fù liǎn wú dù 。tiān xià duō shì ,lì bú néng jì ;bǎi xìng kùn qióng ,ér zhǔ bú shōu xù 。rán hòu jiān wěi bìng qǐ ,ér shàng xià xiàng dùn ;méng zuì zhě zhòng ,xíng lù xiàng wàng yú dào ,ér tiān xià kǔ zhī 。zì qún qīng yǐ xià zhì yú zhòng shù ,rén huái zì wēi zhī xīn ,qīn chù qióng kǔ zhī shí ,xián bú ān qí wèi ,gù yì dòng yě 。shì yǐ chén shè bú yòng tāng 、wǔ zhī xián ,bú jiè gōng hóu zhī zūn ,fèn bì yú dà zé ,ér tiān xià xiǎng yīng zhě ,qí mín wēi yě 。
    gù xiān wáng zhě ,jiàn zhōng shǐ bú biàn ,zhī cún wáng zhī yóu 。shì yǐ mù mín zhī dào ,wù zài ān zhī ér yǐ yǐ 。xià suī yǒu nì háng zhī chén ,bì wú xiǎng yīng zhī zhù 。gù yuē :“ān mín kě yǔ wéi yì ,ér wēi mín yì yǔ wéi fēi ”,cǐ zhī wèi yě 。guì wéi tiān zǐ ,fù yǒu sì hǎi ,shēn zài yú lù zhě ,zhèng zhī fēi yě 。shì èr shì zhī guò yě 。

    xià piān
    qín jiān zhū hóu shān dōng sān shí yú jun4 ,yǒu jīn guān ,jù xiǎn sāi ,shàn jiǎ bīng ér shǒu zhī 。rán chén shè lǜ sàn luàn zhī zhòng shù bǎi ,fèn bì dà hū ,bú yòng gōng jǐ zhī bīng ,chú yōu bái tǐng ,wàng wū ér shí ,héng háng tiān xià 。qín rén zǔ xiǎn bú shǒu ,guān liáng bú bì ,zhǎng jǐ bú cì ,qiáng nǔ bú shè 。chǔ shī shēn rù ,zhàn yú hóng mén ,céng wú fān lí zhī nán 。yú shì shān dōng zhū hóu bìng qǐ ,háo jun4 xiàng lì 。qín shǐ zhāng hán jiāng ér dōng zhēng ,zhāng hán yīn qí sān jun1 zhī zhòng ,yào shì yú wài ,yǐ móu qí shàng 。qún chén zhī bú xiàng xìn ,kě jiàn yú cǐ yǐ 。zǐ yīng lì ,suí bú wù 。jiè shǐ zǐ yīng yǒu yōng zhǔ zhī cái ér jǐn dé zhōng zuǒ ,shān dōng suī luàn ,sān qín zhī dì kě quán ér yǒu ,zōng miào zhī sì yí wèi jué yě 。
    qín dì bèi shān dài hé yǐ wéi gù ,sì sāi zhī guó yě 。zì miù gōng yǐ lái zhì yú qín wáng èr shí yú jun1 ,cháng wéi zhū hóu xióng 。cǐ qǐ shì xián zāi ?qí shì jū rán yě 。qiě tiān xià cháng tóng xīn bìng lì gōng qín yǐ ,rán kùn yú xiǎn zǔ ér bú néng jìn zhě ,qǐ yǒng lì zhì huì bú zú zāi ?xíng bú lì 、shì bú biàn yě 。qín suī xiǎo yì ,fá bìng dà chéng ,dé è sāi ér shǒu zhī 。zhū hóu qǐ yú pǐ fū ,yǐ lì huì ,fēi yǒu sù wáng zhī háng yě 。qí jiāo wèi qīn ,qí mín wèi fù ,míng yuē wáng qín ,qí shí lì zhī yě 。bǐ jiàn qín zǔ zhī nán fàn ,bì tuì shī 。àn tǔ xī mín yǐ dài qí bì ,shōu ruò fú bà yǐ lìng dà guó zhī jun1 ,bú huàn bú dé yì yú hǎi nèi 。guì wéi tiān zǐ ,fù yǒu sì hǎi ,ér shēn wéi qín zhě ,jiù bài fēi yě 。
    qín wáng zú jǐ ér bú wèn ,suí guò ér bú biàn 。èr shì shòu zhī ,yīn ér bú gǎi ,bào nuè yǐ zhòng huò 。zǐ yīng gū lì wú qīn ,wēi ruò wú fǔ 。sān zhǔ zhī huò ,zhōng shēn bú wù ,wáng bú yì yí hū ?dāng cǐ shí yě ,yě fēi wú shēn móu yuǎn lǜ zhī huà zhī shì yě ,rán suǒ yǐ bú gǎn jìn zhōng zhǐ guò zhě ,qín sú duō jì huì zhī jìn yě ,——zhōng yán wèi zú yú kǒu ér shēn mí méi yǐ 。gù shǐ tiān xià zhī shì qīng ěr ér tīng ,zhòng zú ér lì ,hé kǒu ér bú yán 。shì yǐ sān zhǔ shī dào ,ér zhōng chén bú jiàn ,zhì shì bú móu yě 。tiān xià yǐ luàn ,jiān bú shàng wén ,qǐ bú bēi zāi !xiān wáng zhī yōng bì zhī shāng guó yě ,gù zhì gōng qīng 、dà fū 、shì ,yǐ shì fǎ shè xíng ér tiān xià zhì 。qí qiáng yě ,jìn bào zhū luàn ér tiān xià fú ;qí ruò yě ,wáng bà zhēng ér zhū hóu cóng ;qí xuē yě ,nèi shǒu wài fù ér shè jì cún 。gù qín zhī shèng yě ,fán fǎ yán xíng ér tiān xià zhèn ;jí qí shuāi yě ,bǎi xìng yuàn ér hǎi nèi pàn yǐ 。gù zhōu wáng xù dé qí dào ,qiān yú zǎi bú jué ;qín běn mò bìng shī ,gù bú néng zhǎng 。yóu shì guān zhī ,ān wēi zhī tǒng xiàng qù yuǎn yǐ 。
    bǐ yàn yuē :“qián shì zhī bú wàng ,hòu shì zhī shī yě 。”shì yǐ jun1 zǐ wéi guó ,guān zhī shàng gǔ ,yàn zhī dāng shì ,cān zhī rén shì ,chá shèng shuāi zhī lǐ ,shěn quán shì zhī yí ,qù jiù yǒu xù ,biàn huà yīn shí ,gù kuàng rì zhǎng jiǔ ér shè jì ān yǐ 。

    高中文言文古文观止
  • 作者:荀子 朝代:先秦

      君子曰:学不可以已。
    青,取之于蓝,而青于蓝;冰,水为之,而寒于水。木直中绳,輮以为轮,其曲中规。虽有槁暴(pù),不复挺者,輮使之然也。故木受绳则直,金就砺则利,君子博学而日参省乎己,则知明而行无过矣。
    故不登高山,不知天之高也;不临深溪,不知地之厚也;不闻先王之遗言,不知学问之大也。干、越、夷、貉之子,生而同声,长而异俗,教使之然也。诗曰:“嗟尔君子,无恒安息。靖共尔位,好是正直。神之听之,介尔景福。”神莫大于化道,福莫长于无祸。
    吾尝终日而思矣,不如须臾之所学也;吾尝跂而望矣,不如登高之博见也。登高而招,臂非加长也,而见者远;顺风而呼,声非加疾也,而闻者彰。假舆马者,非利足也,而致千里;假舟楫者,非能水也,而绝江河。君子性非异也,善假于物也。(君子性 一作:君子生)
    南方有鸟焉,名曰蒙鸠,以羽为巢,而编之以发,系之苇苕,风至苕折,卵破子死。巢非不完也,所系者然也。西方有木焉,名曰射干,茎长四寸,生于高山之上,而临百仞之渊,木茎非能长也,所立者然也。蓬生麻中,不扶而直;白沙在涅,与之俱黑。兰槐之根是为芷,其渐之滫,君子不近,庶人不服。其质非不美也,所渐者然也。故君子居必择乡,游必就士,所以防邪辟而近中正也。
    物类之起,必有所始。荣辱之来,必象其德。肉腐出虫,鱼枯生蠹。怠慢忘身,祸灾乃作。强自取柱,柔自取束。邪秽在身,怨之所构。施薪若一,火就燥也,平地若一,水就湿也。草木畴生,禽兽群焉,物各从其类也。是故质的张,而弓矢至焉;林木茂,而斧斤至焉;树成荫,而众鸟息焉。醯酸,而蚋聚焉。故言有招祸也,行有招辱也,君子慎其所立乎!
    积土成山,风雨兴焉;积水成渊,蛟龙生焉;积善成德,而神明自得,圣心备焉。故不积跬步,无以至千里;不积小流,无以成江海。骐骥一跃,不能十步;驽马十驾,功在不舍。锲而舍之,朽木不折;锲而不舍,金石可镂。蚓无爪牙之利,筋骨之强,上食埃土,下饮黄泉,用心一也。蟹六跪而二螯,非蛇鳝之穴无可寄托者,用心躁也。
    是故无冥冥之志者,无昭昭之明;无惛惛之事者,无赫赫之功。行衢道者不至,事两君者不容。目不能两视而明,耳不能两听而聪。螣蛇无足而飞,鼫鼠五技而穷。《诗》曰:“尸鸠在桑,其子七兮。淑人君子,其仪一兮。其仪一兮,心如结兮!”故君子结于一也。
    昔者瓠巴鼓瑟,而流鱼出听;伯牙鼓琴,而六马仰秣。故声无小而不闻,行无隐而不形 。玉在山而草润,渊生珠而崖不枯。为善不积邪?安有不闻者乎?
    学恶乎始?恶乎终?曰:其数则始乎诵经,终乎读礼;其义则始乎为士,终乎为圣人, 真积力久则入,学至乎没而后止也。故学数有终,若其义则不可须臾舍也。为之,人也;舍 之,禽兽也。故书者,政事之纪也;诗者,中声之所止也;礼者,法之大分,类之纲纪也。 故学至乎礼而止矣。夫是之谓道德之极。礼之敬文也,乐之中和也,诗书之博也,春秋之微 也,在天地之间者毕矣。 君子之学也,入乎耳,着乎心,布乎四体,形乎动静。端而言,蝡而动,一可以为法则。小人之学也,入乎耳,出乎口;口耳之间,则四寸耳,曷足以美七尺之躯哉!古之学者为己,今之学者为人。君子之学也,以美其身;小人之学也,以为禽犊。故不问而告谓之傲,问一而告二谓之囋。傲、非也,囋、非也;君子如向矣。
    学莫便乎近其人。礼乐法而不说,诗书故而不切,春秋约而不速。方其人之习君子之说,则尊以遍矣,周于世矣。故曰:学莫便乎近其人。
    学之经莫速乎好其人,隆礼次之。上不能好其人,下不能隆礼,安特将学杂识志,顺诗书而已耳。则末世穷年,不免为陋儒而已。将原先王,本仁义,则礼正其经纬蹊径也。若挈裘领,诎五指而顿之,顺者不可胜数也。不道礼宪,以诗书为之,譬之犹以指测河也,以戈舂黍也,以锥餐壶也,不可以得之矣。故隆礼,虽未明,法士也;不隆礼,虽察辩,散儒也。
    问楛者,勿告也;告楛者,勿问也;说楛者,勿听也。有争气者,勿与辩也。故必由其道至,然后接之;非其道则避之。故礼恭,而后可与言道之方;辞顺,而后可与言道之理;色从而后可与言道之致。故未可与言而言,谓之傲;可与言而不言,谓之隐;不观气色而言,谓瞽。故君子不傲、不隐、不瞽,谨顺其身。诗曰:“匪交匪舒,天子所予。”此之谓也。
    百发失一,不足谓善射;千里蹞步不至,不足谓善御;伦类不通,仁义不一,不足谓善学。学也者,固学一之也。一出焉,一入焉,涂巷之人也;其善者少,不善者多,桀纣盗跖也;全之尽之,然后学者也。
    君子知夫不全不粹之不足以为美也,故诵数以贯之,思索以通之,为其人以处之,除其害者以持养之。使目非是无欲见也,使耳非是无欲闻也,使口非是无欲言也,使心非是无欲虑也。及至其致好之也,目好之五色,耳好之五声,口好之五味,心利之有天下。是故权利不能倾也,群众不能移也,天下不能荡也。生乎由是,死乎由是,夫是之谓德操。德操然后能定,能定然后能应。能定能应,夫是之谓成人。天见其明,地见其光,君子贵其全也。

      jun1 zǐ yuē :xué bú kě yǐ yǐ 。
    qīng ,qǔ zhī yú lán ,ér qīng yú lán ;bīng ,shuǐ wéi zhī ,ér hán yú shuǐ 。mù zhí zhōng shéng ,róu yǐ wéi lún ,qí qǔ zhōng guī 。suī yǒu gǎo bào (pù),bú fù tǐng zhě ,róu shǐ zhī rán yě 。gù mù shòu shéng zé zhí ,jīn jiù lì zé lì ,jun1 zǐ bó xué ér rì cān shěng hū jǐ ,zé zhī míng ér háng wú guò yǐ 。
    gù bú dēng gāo shān ,bú zhī tiān zhī gāo yě ;bú lín shēn xī ,bú zhī dì zhī hòu yě ;bú wén xiān wáng zhī yí yán ,bú zhī xué wèn zhī dà yě 。gàn 、yuè 、yí 、mò zhī zǐ ,shēng ér tóng shēng ,zhǎng ér yì sú ,jiāo shǐ zhī rán yě 。shī yuē :“jiē ěr jun1 zǐ ,wú héng ān xī 。jìng gòng ěr wèi ,hǎo shì zhèng zhí 。shén zhī tīng zhī ,jiè ěr jǐng fú 。”shén mò dà yú huà dào ,fú mò zhǎng yú wú huò 。
    wú cháng zhōng rì ér sī yǐ ,bú rú xū yú zhī suǒ xué yě ;wú cháng qí ér wàng yǐ ,bú rú dēng gāo zhī bó jiàn yě 。dēng gāo ér zhāo ,bì fēi jiā zhǎng yě ,ér jiàn zhě yuǎn ;shùn fēng ér hū ,shēng fēi jiā jí yě ,ér wén zhě zhāng 。jiǎ yú mǎ zhě ,fēi lì zú yě ,ér zhì qiān lǐ ;jiǎ zhōu jí zhě ,fēi néng shuǐ yě ,ér jué jiāng hé 。jun1 zǐ xìng fēi yì yě ,shàn jiǎ yú wù yě 。(jun1 zǐ xìng yī zuò :jun1 zǐ shēng )
    nán fāng yǒu niǎo yān ,míng yuē méng jiū ,yǐ yǔ wéi cháo ,ér biān zhī yǐ fā ,xì zhī wěi tiáo ,fēng zhì tiáo shé ,luǎn pò zǐ sǐ 。cháo fēi bú wán yě ,suǒ xì zhě rán yě 。xī fāng yǒu mù yān ,míng yuē shè gàn ,jīng zhǎng sì cùn ,shēng yú gāo shān zhī shàng ,ér lín bǎi rèn zhī yuān ,mù jīng fēi néng zhǎng yě ,suǒ lì zhě rán yě 。péng shēng má zhōng ,bú fú ér zhí ;bái shā zài niè ,yǔ zhī jù hēi 。lán huái zhī gēn shì wéi zhǐ ,qí jiàn zhī xiǔ ,jun1 zǐ bú jìn ,shù rén bú fú 。qí zhì fēi bú měi yě ,suǒ jiàn zhě rán yě 。gù jun1 zǐ jū bì zé xiāng ,yóu bì jiù shì ,suǒ yǐ fáng xié pì ér jìn zhōng zhèng yě 。
    wù lèi zhī qǐ ,bì yǒu suǒ shǐ 。róng rǔ zhī lái ,bì xiàng qí dé 。ròu fǔ chū chóng ,yú kū shēng dù 。dài màn wàng shēn ,huò zāi nǎi zuò 。qiáng zì qǔ zhù ,róu zì qǔ shù 。xié huì zài shēn ,yuàn zhī suǒ gòu 。shī xīn ruò yī ,huǒ jiù zào yě ,píng dì ruò yī ,shuǐ jiù shī yě 。cǎo mù chóu shēng ,qín shòu qún yān ,wù gè cóng qí lèi yě 。shì gù zhì de zhāng ,ér gōng shǐ zhì yān ;lín mù mào ,ér fǔ jīn zhì yān ;shù chéng yīn ,ér zhòng niǎo xī yān 。xī suān ,ér ruì jù yān 。gù yán yǒu zhāo huò yě ,háng yǒu zhāo rǔ yě ,jun1 zǐ shèn qí suǒ lì hū !
    jī tǔ chéng shān ,fēng yǔ xìng yān ;jī shuǐ chéng yuān ,jiāo lóng shēng yān ;jī shàn chéng dé ,ér shén míng zì dé ,shèng xīn bèi yān 。gù bú jī kuǐ bù ,wú yǐ zhì qiān lǐ ;bú jī xiǎo liú ,wú yǐ chéng jiāng hǎi 。qí jì yī yuè ,bú néng shí bù ;nú mǎ shí jià ,gōng zài bú shě 。qiè ér shě zhī ,xiǔ mù bú shé ;qiè ér bú shě ,jīn shí kě lòu 。yǐn wú zhǎo yá zhī lì ,jīn gǔ zhī qiáng ,shàng shí āi tǔ ,xià yǐn huáng quán ,yòng xīn yī yě 。xiè liù guì ér èr áo ,fēi shé shàn zhī xué wú kě jì tuō zhě ,yòng xīn zào yě 。
    shì gù wú míng míng zhī zhì zhě ,wú zhāo zhāo zhī míng ;wú hūn hūn zhī shì zhě ,wú hè hè zhī gōng 。háng qú dào zhě bú zhì ,shì liǎng jun1 zhě bú róng 。mù bú néng liǎng shì ér míng ,ěr bú néng liǎng tīng ér cōng 。tè shé wú zú ér fēi ,shí shǔ wǔ jì ér qióng 。《shī 》yuē :“shī jiū zài sāng ,qí zǐ qī xī 。shū rén jun1 zǐ ,qí yí yī xī 。qí yí yī xī ,xīn rú jié xī !”gù jun1 zǐ jié yú yī yě 。
    xī zhě hù bā gǔ sè ,ér liú yú chū tīng ;bó yá gǔ qín ,ér liù mǎ yǎng mò 。gù shēng wú xiǎo ér bú wén ,háng wú yǐn ér bú xíng 。yù zài shān ér cǎo rùn ,yuān shēng zhū ér yá bú kū 。wéi shàn bú jī xié ?ān yǒu bú wén zhě hū ?
    xué è hū shǐ ?è hū zhōng ?yuē :qí shù zé shǐ hū sòng jīng ,zhōng hū dú lǐ ;qí yì zé shǐ hū wéi shì ,zhōng hū wéi shèng rén , zhēn jī lì jiǔ zé rù ,xué zhì hū méi ér hòu zhǐ yě 。gù xué shù yǒu zhōng ,ruò qí yì zé bú kě xū yú shě yě 。wéi zhī ,rén yě ;shě zhī ,qín shòu yě 。gù shū zhě ,zhèng shì zhī jì yě ;shī zhě ,zhōng shēng zhī suǒ zhǐ yě ;lǐ zhě ,fǎ zhī dà fèn ,lèi zhī gāng jì yě 。 gù xué zhì hū lǐ ér zhǐ yǐ 。fū shì zhī wèi dào dé zhī jí 。lǐ zhī jìng wén yě ,lè zhī zhōng hé yě ,shī shū zhī bó yě ,chūn qiū zhī wēi yě ,zài tiān dì zhī jiān zhě bì yǐ 。 jun1 zǐ zhī xué yě ,rù hū ěr ,zhe hū xīn ,bù hū sì tǐ ,xíng hū dòng jìng 。duān ér yán ,ruǎn ér dòng ,yī kě yǐ wéi fǎ zé 。xiǎo rén zhī xué yě ,rù hū ěr ,chū hū kǒu ;kǒu ěr zhī jiān ,zé sì cùn ěr ,hé zú yǐ měi qī chǐ zhī qū zāi !gǔ zhī xué zhě wéi jǐ ,jīn zhī xué zhě wéi rén 。jun1 zǐ zhī xué yě ,yǐ měi qí shēn ;xiǎo rén zhī xué yě ,yǐ wéi qín dú 。gù bú wèn ér gào wèi zhī ào ,wèn yī ér gào èr wèi zhī zá 。ào 、fēi yě ,zá 、fēi yě ;jun1 zǐ rú xiàng yǐ 。
    xué mò biàn hū jìn qí rén 。lǐ lè fǎ ér bú shuō ,shī shū gù ér bú qiē ,chūn qiū yuē ér bú sù 。fāng qí rén zhī xí jun1 zǐ zhī shuō ,zé zūn yǐ biàn yǐ ,zhōu yú shì yǐ 。gù yuē :xué mò biàn hū jìn qí rén 。
    xué zhī jīng mò sù hū hǎo qí rén ,lóng lǐ cì zhī 。shàng bú néng hǎo qí rén ,xià bú néng lóng lǐ ,ān tè jiāng xué zá shí zhì ,shùn shī shū ér yǐ ěr 。zé mò shì qióng nián ,bú miǎn wéi lòu rú ér yǐ 。jiāng yuán xiān wáng ,běn rén yì ,zé lǐ zhèng qí jīng wěi qī jìng yě 。ruò qiè qiú lǐng ,qū wǔ zhǐ ér dùn zhī ,shùn zhě bú kě shèng shù yě 。bú dào lǐ xiàn ,yǐ shī shū wéi zhī ,pì zhī yóu yǐ zhǐ cè hé yě ,yǐ gē chōng shǔ yě ,yǐ zhuī cān hú yě ,bú kě yǐ dé zhī yǐ 。gù lóng lǐ ,suī wèi míng ,fǎ shì yě ;bú lóng lǐ ,suī chá biàn ,sàn rú yě 。
    wèn kǔ zhě ,wù gào yě ;gào kǔ zhě ,wù wèn yě ;shuō kǔ zhě ,wù tīng yě 。yǒu zhēng qì zhě ,wù yǔ biàn yě 。gù bì yóu qí dào zhì ,rán hòu jiē zhī ;fēi qí dào zé bì zhī 。gù lǐ gōng ,ér hòu kě yǔ yán dào zhī fāng ;cí shùn ,ér hòu kě yǔ yán dào zhī lǐ ;sè cóng ér hòu kě yǔ yán dào zhī zhì 。gù wèi kě yǔ yán ér yán ,wèi zhī ào ;kě yǔ yán ér bú yán ,wèi zhī yǐn ;bú guān qì sè ér yán ,wèi gǔ 。gù jun1 zǐ bú ào 、bú yǐn 、bú gǔ ,jǐn shùn qí shēn 。shī yuē :“fěi jiāo fěi shū ,tiān zǐ suǒ yǔ 。”cǐ zhī wèi yě 。
    bǎi fā shī yī ,bú zú wèi shàn shè ;qiān lǐ kuǐ bù bú zhì ,bú zú wèi shàn yù ;lún lèi bú tōng ,rén yì bú yī ,bú zú wèi shàn xué 。xué yě zhě ,gù xué yī zhī yě 。yī chū yān ,yī rù yān ,tú xiàng zhī rén yě ;qí shàn zhě shǎo ,bú shàn zhě duō ,jié zhòu dào zhí yě ;quán zhī jìn zhī ,rán hòu xué zhě yě 。
    jun1 zǐ zhī fū bú quán bú cuì zhī bú zú yǐ wéi měi yě ,gù sòng shù yǐ guàn zhī ,sī suǒ yǐ tōng zhī ,wéi qí rén yǐ chù zhī ,chú qí hài zhě yǐ chí yǎng zhī 。shǐ mù fēi shì wú yù jiàn yě ,shǐ ěr fēi shì wú yù wén yě ,shǐ kǒu fēi shì wú yù yán yě ,shǐ xīn fēi shì wú yù lǜ yě 。jí zhì qí zhì hǎo zhī yě ,mù hǎo zhī wǔ sè ,ěr hǎo zhī wǔ shēng ,kǒu hǎo zhī wǔ wèi ,xīn lì zhī yǒu tiān xià 。shì gù quán lì bú néng qīng yě ,qún zhòng bú néng yí yě ,tiān xià bú néng dàng yě 。shēng hū yóu shì ,sǐ hū yóu shì ,fū shì zhī wèi dé cāo 。dé cāo rán hòu néng dìng ,néng dìng rán hòu néng yīng 。néng dìng néng yīng ,fū shì zhī wèi chéng rén 。tiān jiàn qí míng ,dì jiàn qí guāng ,jun1 zǐ guì qí quán yě 。

    高中文言文学习
  • 作者:王安石 朝代:宋代

    褒禅山亦谓之华山,唐浮图慧褒始舍于其址,而卒葬之;以故其后名之曰“褒禅”。今所谓慧空禅院者,褒之庐冢也。距其院东五里,所谓华山洞者,以其乃华山之阳名之也。距洞百余步,有碑仆道,其文漫灭,独其为文犹可识曰“花山”。今言“华”如“华实”之“华”者,盖音谬也。

    其下平旷,有泉侧出,而记游者甚众,所谓前洞也。由山以上五六里,有穴窈然,入之甚寒,问其深,则其好游者不能穷也,谓之后洞。余与四人拥火以入,入之愈深,其进愈难,而其见愈奇。有怠而欲出者,曰:“不出,火且尽。”遂与之俱出。盖余所至,比好游者尚不能十一,然视其左右,来而记之者已少。盖其又深,则其至又加少矣。方是时,余之力尚足以入,火尚足以明也。既其出,则或咎其欲出者,而余亦悔其随之,而不得极夫游之乐也。

    于是余有叹焉。古人之观于天地、山川、草木、虫鱼、鸟兽,往往有得,以其求思之深而无不在也。夫夷以近,则游者众;险以远,则至者少。而世之奇伟、瑰怪,非常之观,常在于险远,而人之所罕至焉,故非有志者不能至也。有志矣,不随以止也,然力不足者,亦不能至也。有志与力,而又不随以怠,至于幽暗昏惑而无物以相之,亦不能至也。然力足以至焉,于人为可讥,而在己为有悔;尽吾志也而不能至者,可以无悔矣,其孰能讥之乎?此余之所得也!

    余于仆碑,又以悲夫古书之不存,后世之谬其传而莫能名者,何可胜道也哉!此所以学者不可以不深思而慎取之也。

    四人者:庐陵萧君圭君玉,长乐王回深父,余弟安国平父、安上纯父。

    至和元年七月某日,临川王某记。

    bāo chán shān yì wèi zhī huá shān ,táng fú tú huì bāo shǐ shě yú qí zhǐ ,ér zú zàng zhī ;yǐ gù qí hòu míng zhī yuē “bāo chán ”。jīn suǒ wèi huì kōng chán yuàn zhě ,bāo zhī lú zhǒng yě 。jù qí yuàn dōng wǔ lǐ ,suǒ wèi huá shān dòng zhě ,yǐ qí nǎi huá shān zhī yáng míng zhī yě 。jù dòng bǎi yú bù ,yǒu bēi pú dào ,qí wén màn miè ,dú qí wéi wén yóu kě shí yuē “huā shān ”。jīn yán “huá ”rú “huá shí ”zhī “huá ”zhě ,gài yīn miù yě 。

    qí xià píng kuàng ,yǒu quán cè chū ,ér jì yóu zhě shèn zhòng ,suǒ wèi qián dòng yě 。yóu shān yǐ shàng wǔ liù lǐ ,yǒu xué yǎo rán ,rù zhī shèn hán ,wèn qí shēn ,zé qí hǎo yóu zhě bú néng qióng yě ,wèi zhī hòu dòng 。yú yǔ sì rén yōng huǒ yǐ rù ,rù zhī yù shēn ,qí jìn yù nán ,ér qí jiàn yù qí 。yǒu dài ér yù chū zhě ,yuē :“bú chū ,huǒ qiě jìn 。”suí yǔ zhī jù chū 。gài yú suǒ zhì ,bǐ hǎo yóu zhě shàng bú néng shí yī ,rán shì qí zuǒ yòu ,lái ér jì zhī zhě yǐ shǎo 。gài qí yòu shēn ,zé qí zhì yòu jiā shǎo yǐ 。fāng shì shí ,yú zhī lì shàng zú yǐ rù ,huǒ shàng zú yǐ míng yě 。jì qí chū ,zé huò jiù qí yù chū zhě ,ér yú yì huǐ qí suí zhī ,ér bú dé jí fū yóu zhī lè yě 。

    yú shì yú yǒu tàn yān 。gǔ rén zhī guān yú tiān dì 、shān chuān 、cǎo mù 、chóng yú 、niǎo shòu ,wǎng wǎng yǒu dé ,yǐ qí qiú sī zhī shēn ér wú bú zài yě 。fū yí yǐ jìn ,zé yóu zhě zhòng ;xiǎn yǐ yuǎn ,zé zhì zhě shǎo 。ér shì zhī qí wěi 、guī guài ,fēi cháng zhī guān ,cháng zài yú xiǎn yuǎn ,ér rén zhī suǒ hǎn zhì yān ,gù fēi yǒu zhì zhě bú néng zhì yě 。yǒu zhì yǐ ,bú suí yǐ zhǐ yě ,rán lì bú zú zhě ,yì bú néng zhì yě 。yǒu zhì yǔ lì ,ér yòu bú suí yǐ dài ,zhì yú yōu àn hūn huò ér wú wù yǐ xiàng zhī ,yì bú néng zhì yě 。rán lì zú yǐ zhì yān ,yú rén wéi kě jī ,ér zài jǐ wéi yǒu huǐ ;jìn wú zhì yě ér bú néng zhì zhě ,kě yǐ wú huǐ yǐ ,qí shú néng jī zhī hū ?cǐ yú zhī suǒ dé yě !

    yú yú pú bēi ,yòu yǐ bēi fū gǔ shū zhī bú cún ,hòu shì zhī miù qí chuán ér mò néng míng zhě ,hé kě shèng dào yě zāi !cǐ suǒ yǐ xué zhě bú kě yǐ bú shēn sī ér shèn qǔ zhī yě 。

    sì rén zhě :lú líng xiāo jun1 guī jun1 yù ,zhǎng lè wáng huí shēn fù ,yú dì ān guó píng fù 、ān shàng chún fù 。

    zhì hé yuán nián qī yuè mǒu rì ,lín chuān wáng mǒu jì 。

    高中文言文古文观止
  • 作者:刘向 编 朝代:汉代

    秦将王翦破赵,虏赵王,尽收其地,进兵北略地,至燕南界。

    太子丹恐惧,乃请荆卿曰:“秦兵旦暮渡易水,则虽欲长侍足下,岂可得哉?”荆卿曰:“微太子言,臣愿得谒之。今行而无信,则秦未可亲也。夫今樊将军,秦王购之金千斤,邑万家。诚能得樊将军首,与燕督亢之地图,奉献秦王,秦王必说见臣,臣乃得有以报太子。”太子曰:“樊将军以穷困来归丹,丹不忍以己之私,而伤长者之意,愿足下更虑之!”

    荆轲知太子不忍,乃遂私见樊於期,曰:“秦之遇将军,可谓深矣。父母宗族,皆为戮没。今闻购樊将军之首,金千斤,邑万家,将奈何?”樊将军仰天太息流涕曰:“吾每念,常痛于骨髓,顾计不知所出耳!”轲曰:“今有一言,可以解燕国之患,报将军之仇者,何如?”於期乃前曰:“为之奈何?”荆轲曰:“愿得将军之首以献秦王,秦王必喜而善见臣。臣左手把其袖,而右手揕其胸,然则将军之仇报,而燕国见陵之耻除矣。将军岂有意乎?”樊於期偏袒扼腕而进曰:“此臣之日夜切齿拊心也,乃今得闻教!”遂自刎。

    太子闻之,驰往,伏尸而哭,极哀。既已,不可奈何,乃遂盛樊於期之首,函封之。

    于是太子预求天下之利匕首,得赵人徐夫人之匕首,取之百金,使工以药 淬之。以试人,血濡缕,人无不立死者。乃为装遣荆轲。

    燕国有勇士秦武阳即秦舞阳,在史记中为“秦舞阳”,年十二,杀人,人不敢与忤wǔ视。乃令秦武阳为副。

    荆轲有所待,欲与俱,其人居远未来,而为留待。

    顷之未发,太子迟之。疑其有改悔,乃复请之曰:“日以尽矣,荆卿岂无意哉?丹请先遣秦武阳!”荆轲怒, 叱太子曰:“今日往而不反者,竖子也!今提一匕首入不测之强秦,仆所以留者,待吾客与俱。今太子迟之,请辞决矣!”遂发。

    太子及宾客知其事者,皆白衣冠以送之。至易水上,既祖,取道。高渐离击筑,荆轲和而歌,为变徵之声,士皆垂泪涕泣。又前而为歌曰:“风萧萧兮易水寒,壮士一去兮不复还!”复为慷慨羽声,士皆瞋目,发尽上指冠。于是荆轲遂就车而去,终已不顾。

    既至秦,持千金之资币物,厚遗wèi秦王宠臣中庶子蒙嘉。

    嘉为先言于秦王曰:“燕王诚振怖大王之威,不敢兴兵以拒大王,愿举国为内臣。比诸侯之列,给贡职如郡县,而得奉守先王之宗庙。恐惧不敢自陈,谨斩樊於期头,及献燕之督亢之地图,函封,燕王拜送于庭,使使以闻大王。唯大王命之。”

    秦王闻之,大喜。乃朝服,设九宾,见燕使者咸阳宫。

    荆轲奉樊於期头函,而秦武阳奉地图匣,以次进。至陛下,秦武阳色变振恐,群臣怪之,荆轲顾笑武阳,前为谢曰:“北蛮夷之鄙人,未尝见天子,故振慑,愿大王少假借之,使毕使于前。”秦王谓轲曰:“起,取武阳所持图!”

    轲既取图奉之, 发图,图穷而匕首见。因左手把秦王之袖,而右手持匕首揕之。未至身,秦王惊,自引而起,绝袖。拔剑,剑长,操其室。时恐急,剑坚,故不可立拔。

    荆轲逐秦王,秦王还柱而走。群臣惊愕,卒起不意,尽失其度。而秦法,群臣侍殿上者,不得持尺兵;诸郎中执兵,皆陈殿下,非有诏不得上。方急时,不及召下兵,以故荆轲逐秦王,而卒惶急无以击轲,而乃以手共搏之。

    是时,侍医夏无且以其所奉药囊提轲。秦王方还柱走,卒惶急不知所为。左右乃曰:“王负剑!王负剑!”遂拔以击荆轲,断其左股。荆轲废,乃引其匕首提秦王,不中,中柱。秦王复击轲,被八创。

    轲自知事不就,倚柱而笑,箕踞以骂曰:“事所以不成者,乃欲以生劫之,必得约契以报太子也。”

    左右既前,斩荆轲。秦王目眩良久。

    qín jiāng wáng jiǎn pò zhào ,lǔ zhào wáng ,jìn shōu qí dì ,jìn bīng běi luè dì ,zhì yàn nán jiè 。

    tài zǐ dān kǒng jù ,nǎi qǐng jīng qīng yuē :“qín bīng dàn mù dù yì shuǐ ,zé suī yù zhǎng shì zú xià ,qǐ kě dé zāi ?”jīng qīng yuē :“wēi tài zǐ yán ,chén yuàn dé yè zhī 。jīn háng ér wú xìn ,zé qín wèi kě qīn yě 。fū jīn fán jiāng jun1 ,qín wáng gòu zhī jīn qiān jīn ,yì wàn jiā 。chéng néng dé fán jiāng jun1 shǒu ,yǔ yàn dū kàng zhī dì tú ,fèng xiàn qín wáng ,qín wáng bì shuō jiàn chén ,chén nǎi dé yǒu yǐ bào tài zǐ 。”tài zǐ yuē :“fán jiāng jun1 yǐ qióng kùn lái guī dān ,dān bú rěn yǐ jǐ zhī sī ,ér shāng zhǎng zhě zhī yì ,yuàn zú xià gèng lǜ zhī !”

    jīng kē zhī tài zǐ bú rěn ,nǎi suí sī jiàn fán yú qī ,yuē :“qín zhī yù jiāng jun1 ,kě wèi shēn yǐ 。fù mǔ zōng zú ,jiē wéi lù méi 。jīn wén gòu fán jiāng jun1 zhī shǒu ,jīn qiān jīn ,yì wàn jiā ,jiāng nài hé ?”fán jiāng jun1 yǎng tiān tài xī liú tì yuē :“wú měi niàn ,cháng tòng yú gǔ suǐ ,gù jì bú zhī suǒ chū ěr !”kē yuē :“jīn yǒu yī yán ,kě yǐ jiě yàn guó zhī huàn ,bào jiāng jun1 zhī chóu zhě ,hé rú ?”yú qī nǎi qián yuē :“wéi zhī nài hé ?”jīng kē yuē :“yuàn dé jiāng jun1 zhī shǒu yǐ xiàn qín wáng ,qín wáng bì xǐ ér shàn jiàn chén 。chén zuǒ shǒu bǎ qí xiù ,ér yòu shǒu zhēn qí xiōng ,rán zé jiāng jun1 zhī chóu bào ,ér yàn guó jiàn líng zhī chǐ chú yǐ 。jiāng jun1 qǐ yǒu yì hū ?”fán yú qī piān tǎn è wàn ér jìn yuē :“cǐ chén zhī rì yè qiē chǐ fǔ xīn yě ,nǎi jīn dé wén jiāo !”suí zì wěn 。

    tài zǐ wén zhī ,chí wǎng ,fú shī ér kū ,jí āi 。jì yǐ ,bú kě nài hé ,nǎi suí shèng fán yú qī zhī shǒu ,hán fēng zhī 。

    yú shì tài zǐ yù qiú tiān xià zhī lì bǐ shǒu ,dé zhào rén xú fū rén zhī bǐ shǒu ,qǔ zhī bǎi jīn ,shǐ gōng yǐ yào cuì zhī 。yǐ shì rén ,xuè rú lǚ ,rén wú bú lì sǐ zhě 。nǎi wéi zhuāng qiǎn jīng kē 。

    yàn guó yǒu yǒng shì qín wǔ yáng jí qín wǔ yáng ,zài shǐ jì zhōng wéi “qín wǔ yáng ”,nián shí èr ,shā rén ,rén bú gǎn yǔ wǔ wǔshì 。nǎi lìng qín wǔ yáng wéi fù 。

    jīng kē yǒu suǒ dài ,yù yǔ jù ,qí rén jū yuǎn wèi lái ,ér wéi liú dài 。

    qǐng zhī wèi fā ,tài zǐ chí zhī 。yí qí yǒu gǎi huǐ ,nǎi fù qǐng zhī yuē :“rì yǐ jìn yǐ ,jīng qīng qǐ wú yì zāi ?dān qǐng xiān qiǎn qín wǔ yáng !”jīng kē nù , chì tài zǐ yuē :“jīn rì wǎng ér bú fǎn zhě ,shù zǐ yě !jīn tí yī bǐ shǒu rù bú cè zhī qiáng qín ,pú suǒ yǐ liú zhě ,dài wú kè yǔ jù 。jīn tài zǐ chí zhī ,qǐng cí jué yǐ !”suí fā 。

    tài zǐ jí bīn kè zhī qí shì zhě ,jiē bái yī guàn yǐ sòng zhī 。zhì yì shuǐ shàng ,jì zǔ ,qǔ dào 。gāo jiàn lí jī zhù ,jīng kē hé ér gē ,wéi biàn zhēng zhī shēng ,shì jiē chuí lèi tì qì 。yòu qián ér wéi gē yuē :“fēng xiāo xiāo xī yì shuǐ hán ,zhuàng shì yī qù xī bú fù hái !”fù wéi kāng kǎi yǔ shēng ,shì jiē tián mù ,fā jìn shàng zhǐ guàn 。yú shì jīng kē suí jiù chē ér qù ,zhōng yǐ bú gù 。

    jì zhì qín ,chí qiān jīn zhī zī bì wù ,hòu yí wèiqín wáng chǒng chén zhōng shù zǐ méng jiā 。

    jiā wéi xiān yán yú qín wáng yuē :“yàn wáng chéng zhèn bù dà wáng zhī wēi ,bú gǎn xìng bīng yǐ jù dà wáng ,yuàn jǔ guó wéi nèi chén 。bǐ zhū hóu zhī liè ,gěi gòng zhí rú jun4 xiàn ,ér dé fèng shǒu xiān wáng zhī zōng miào 。kǒng jù bú gǎn zì chén ,jǐn zhǎn fán yú qī tóu ,jí xiàn yàn zhī dū kàng zhī dì tú ,hán fēng ,yàn wáng bài sòng yú tíng ,shǐ shǐ yǐ wén dà wáng 。wéi dà wáng mìng zhī 。”

    qín wáng wén zhī ,dà xǐ 。nǎi cháo fú ,shè jiǔ bīn ,jiàn yàn shǐ zhě xián yáng gōng 。

    jīng kē fèng fán yú qī tóu hán ,ér qín wǔ yáng fèng dì tú xiá ,yǐ cì jìn 。zhì bì xià ,qín wǔ yáng sè biàn zhèn kǒng ,qún chén guài zhī ,jīng kē gù xiào wǔ yáng ,qián wéi xiè yuē :“běi mán yí zhī bǐ rén ,wèi cháng jiàn tiān zǐ ,gù zhèn shè ,yuàn dà wáng shǎo jiǎ jiè zhī ,shǐ bì shǐ yú qián 。”qín wáng wèi kē yuē :“qǐ ,qǔ wǔ yáng suǒ chí tú !”

    kē jì qǔ tú fèng zhī , fā tú ,tú qióng ér bǐ shǒu jiàn 。yīn zuǒ shǒu bǎ qín wáng zhī xiù ,ér yòu shǒu chí bǐ shǒu zhēn zhī 。wèi zhì shēn ,qín wáng jīng ,zì yǐn ér qǐ ,jué xiù 。bá jiàn ,jiàn zhǎng ,cāo qí shì 。shí kǒng jí ,jiàn jiān ,gù bú kě lì bá 。

    jīng kē zhú qín wáng ,qín wáng hái zhù ér zǒu 。qún chén jīng è ,zú qǐ bú yì ,jìn shī qí dù 。ér qín fǎ ,qún chén shì diàn shàng zhě ,bú dé chí chǐ bīng ;zhū láng zhōng zhí bīng ,jiē chén diàn xià ,fēi yǒu zhào bú dé shàng 。fāng jí shí ,bú jí zhào xià bīng ,yǐ gù jīng kē zhú qín wáng ,ér zú huáng jí wú yǐ jī kē ,ér nǎi yǐ shǒu gòng bó zhī 。

    shì shí ,shì yī xià wú qiě yǐ qí suǒ fèng yào náng tí kē 。qín wáng fāng hái zhù zǒu ,zú huáng jí bú zhī suǒ wéi 。zuǒ yòu nǎi yuē :“wáng fù jiàn !wáng fù jiàn !”suí bá yǐ jī jīng kē ,duàn qí zuǒ gǔ 。jīng kē fèi ,nǎi yǐn qí bǐ shǒu tí qín wáng ,bú zhōng ,zhōng zhù 。qín wáng fù jī kē ,bèi bā chuàng 。

    kē zì zhī shì bú jiù ,yǐ zhù ér xiào ,jī jù yǐ mà yuē :“shì suǒ yǐ bú chéng zhě ,nǎi yù yǐ shēng jié zhī ,bì dé yuē qì yǐ bào tài zǐ yě 。”

    zuǒ yòu jì qián ,zhǎn jīng kē 。qín wáng mù xuàn liáng jiǔ 。

    高中文言文故事历史