班固的诗词全集
共收录了11首诗词作品班固简介
班固诗集大全
惟永元元年秋七月，有汉元舅曰车骑将军窦宪，寅亮圣明，登翼王室，纳于大麓，维清缉熙。乃与执金吾耿秉，述职巡御。理兵于朔方。鹰扬之校，螭虎之士，爰该六师，暨南单于、东胡乌桓、西戎氐羌，侯王君长之群，骁骑三万。元戎轻武，长毂四分，云辎蔽路，万有三千余乘。勒以八阵，莅以威神，玄甲耀目，朱旗绛天。遂陵高阙，下鸡鹿，经碛卤，绝大漠，斩温禺以衅鼓，血尸逐以染锷。然后四校横徂，星流彗扫，萧条万里，野无遗寇。于是域灭区殚，反旆而旋，考传验图，穷览其山川。遂逾涿邪，跨安侯，乘燕然，蹑冒顿之区落，焚老上之龙庭。上以摅高、文之宿愤，光祖宗之玄灵；下以安固后嗣，恢拓境宇，振大汉之天声。兹所谓一劳而久逸，暂费而永宁者也，乃遂封山刊石，昭铭盛德。其辞曰：
铄王师兮征荒裔，
剿凶虐兮截海外。
夐其邈兮亘地界，
封神丘兮建隆嵑，
熙帝载兮振万世！wéi yǒng yuán yuán nián qiū qī yuè ，yǒu hàn yuán jiù yuē chē qí jiāng jun1 dòu xiàn ，yín liàng shèng míng ，dēng yì wáng shì ，nà yú dà lù ，wéi qīng jī xī 。nǎi yǔ zhí jīn wú gěng bǐng ，shù zhí xún yù 。lǐ bīng yú shuò fāng 。yīng yáng zhī xiào ，chī hǔ zhī shì ，yuán gāi liù shī ，jì nán dān yú 、dōng hú wū huán 、xī róng dī qiāng ，hóu wáng jun1 zhǎng zhī qún ，xiāo qí sān wàn 。yuán róng qīng wǔ ，zhǎng gū sì fèn ，yún zī bì lù ，wàn yǒu sān qiān yú chéng 。lè yǐ bā zhèn ，lì yǐ wēi shén ，xuán jiǎ yào mù ，zhū qí jiàng tiān 。suí líng gāo què ，xià jī lù ，jīng qì lǔ ，jué dà mò ，zhǎn wēn yú yǐ xìn gǔ ，xuè shī zhú yǐ rǎn è 。rán hòu sì xiào héng cú ，xīng liú huì sǎo ，xiāo tiáo wàn lǐ ，yě wú yí kòu 。yú shì yù miè qū dān ，fǎn pèi ér xuán ，kǎo chuán yàn tú ，qióng lǎn qí shān chuān 。suí yú zhuō xié ，kuà ān hóu ，chéng yàn rán ，niè mào dùn zhī qū luò ，fén lǎo shàng zhī lóng tíng 。shàng yǐ shū gāo 、wén zhī xiǔ fèn ，guāng zǔ zōng zhī xuán líng ；xià yǐ ān gù hòu sì ，huī tuò jìng yǔ ，zhèn dà hàn zhī tiān shēng 。zī suǒ wèi yī láo ér jiǔ yì ，zàn fèi ér yǒng níng zhě yě ，nǎi suí fēng shān kān shí ，zhāo míng shèng dé 。qí cí yuē ：
shuò wáng shī xī zhēng huāng yì ，
jiǎo xiōng nuè xī jié hǎi wài 。
xuàn qí miǎo xī gèn dì jiè ，
fēng shén qiū xī jiàn lóng kě ，
xī dì zǎi xī zhèn wàn shì ！武字子卿，少以父任，兄弟并为郎，稍迁至栘中厩监。时汉连伐胡，数通使相窥观。匈奴留汉使郭吉、路充国等前后十余辈，匈奴使来，汉亦留之以相当。天汉元年，且鞮侯单于初立，恐汉袭之，乃曰：「汉天子我丈人行也。」尽归汉使路充国等。武帝嘉其义，乃遣武以中郎将使持节送匈奴使留在汉者，因厚赂单于，答其善意。
武与副中郎将张胜及假吏常惠等募士斥候百余人俱。既至匈奴，置币遗单于；单于益骄，非汉所望也。方欲发使送武等，会缑王与长水虞常等谋反匈奴中。缑王者，昆邪王姊子也，与昆邪王俱降汉，后随浞野侯没胡中，及卫律所将降者，阴相与谋，劫单于母阏氏归汉。会武等至匈奴。虞常在汉时，素与副张胜相知，私候胜曰：「闻汉天子甚怨卫律，常能为汉伏弩射杀之，吾母与弟在汉，幸蒙其赏赐。」张胜许之，以货物与常。后月余，单于出猎，独阏氏子弟在。虞常等七十余人欲发，其一人夜亡告之。单于子弟发兵与战，缑王等皆死，虞常生得。
单于使卫律治其事。张胜闻之，恐前语发，以状语武。武曰：「事如此，此必及我，见犯乃死，重负国！」欲自杀，胜惠共止之。虞常果引张胜。单于怒，召诸贵人议，欲杀汉使者。左伊秩訾曰：「即谋单于，何以复加？宜皆降之。」单于使卫律召武受辞。武谓惠等：「屈节辱命，虽生何面目以归汉？」引佩刀自刺。卫律惊，自抱持武。驰召医，凿地为坎，置煴火，覆武其上，蹈其背，以出血。武气绝，半日复息。惠等哭，舆归营。单于壮其节，朝夕遣人候问武，而收系张胜。
武益愈。单于使使晓武，会论虞常，欲因此时降武。剑斩虞常已，律曰：「汉使张胜谋杀单于近臣，当死；单于募降者，赦罪。」举剑欲击之，胜请降。律谓武曰：「副有罪，当相坐。」武曰：「本无谋，又非亲属，何谓相坐？」复举剑拟之，武不动。律曰：「苏君，律前负汉归匈奴，幸蒙大恩，赐号称王，拥众数万，马畜弥山，富贵如此。苏君今日降，明日复然。空以身膏草野，谁复知之？」武不应。律曰：「君因我降，与君为兄弟；今不听吾计，后虽复欲见我，尚可得乎？」武骂律曰：「汝为人臣子，不顾恩义，畔主背亲，为降虏于蛮夷，何以女为见？且单于信女，使决人死生，不平心持正，反欲斗两主观祸败。南越杀汉使者，屠为九郡；宛王杀汉使者，头县北阙；朝鲜杀汉使者，即时诛灭。独匈奴未耳。若知我不降明，欲令两国相攻，匈奴之祸，从我始矣！」律知武终不可胁，白单于。单于愈益欲降之。乃幽武置大窖中，绝不饮食。天雨雪。武卧，啮雪与旃毛并咽之，数日不死。匈奴以为神，乃徙武北海上无人处，使牧羝。羝乳，乃得归。别其官属常惠等，各置他所。
武既至海上，廪食不至，掘野鼠去屮实而食之。杖汉节牧羊，卧起操持，节旄尽落。积五、六年，单于弟于靬王弋射海上。武能网纺缴，檠弓弩，于靬王爱之，给其衣食。三岁余，王病，赐武马畜、服匿、穹庐。王死后，人众徙去。其冬，丁令盗武牛羊，武复穷厄。
初，武与李陵俱为侍中。武使匈奴明年，陵降，不敢求武。久之，单于使陵至海上，为武置酒设乐。因谓武曰：「单于闻陵与子卿素厚，故使陵来说足下，虚心欲相待。终不得归汉，空自苦亡人之地，信义安所见乎？前长君为奉车，从至雍棫阳宫，扶辇下除，触柱，折辕，劾大不敬，伏剑自刎，赐钱二百万以葬。孺卿从祠河东後土，宦骑与黄门驸马争船，推堕驸马河中，溺死，宦骑亡。诏使孺卿逐捕。不得，惶恐饮药而死。来时太夫人已不幸，陵送葬至阳陵。子卿妇年少，闻已更嫁矣。独有女弟二人，两女一男，今复十余年，存亡不可知。人生如朝露，何久自苦如此？陵始降时，忽忽如狂，自痛负汉；加以老母系保宫。子卿不欲降，何以过陵？且陛下春秋高，法令亡常，大臣亡罪夷灭者数十家，安危不可知。子卿尚复谁为乎？愿听陵计，勿复有云！」
武曰：「武父子亡功德，皆为陛下所成就，位列将，爵通侯，兄弟亲近，常愿肝脑涂地。今得杀身自效，虽蒙斧钺汤镬，诚甘乐之。臣事君，犹子事父也。子为父死，亡所恨，愿无复再言。」陵与武饮数日，复曰：「子卿，壹听陵言。」武曰：「自分已死久矣！王必欲降武，请毕今日之欢，效死于前！」陵见其至诚，喟然叹曰：「嗟呼！义士！陵与卫律之罪上通于天！」因泣下沾衿，与武决去。
陵恶自赐武，使其妻赐武牛羊数十头。后陵复至北海上，语武：「区脱捕得云中生口，言太守以下吏民皆白服，曰：『上崩。』」武闻之，南乡号哭，欧血，旦夕临。数月，昭帝即位。数年，匈奴与汉和亲。汉求武等。匈奴诡言武死。后汉使复至匈奴。常惠请其守者与俱，得夜见汉使，具自陈道。教使者谓单于言：「天子射上林中，得雁足有系帛书，言武等在某泽中。」使者大喜，如惠语以让单于。单于视左右而惊，谢汉使曰：「武等实在。」于是李陵置酒贺武曰：「今足下还归，扬名于匈奴，功显于汉室，虽古竹帛所载，丹青所画，何以过子卿！陵虽驽怯，令汉且贳陵罪，全其老母，使得奋大辱之积志，庶几乎曹柯之盟。此陵宿昔之所不忘也！收族陵家，为世大戮，陵尚复何顾乎？已矣！令子卿知吾心耳！异域之人，壹别长绝！」陵起舞，歌曰：「径万里兮度沙幕，为君将兮奋匈奴。路穷绝兮矢刃摧，士众灭兮名已隤，老母已死，虽欲报恩将安归？」
陵泣下数行，因与武决。单于召会武官属，前以降及物故，凡随武还者九人。武以始元六年春至京师，诏武奉一太牢谒武帝园庙，拜为典属国，秩中二千石，赐钱二百万，公田二顷，宅一区。常惠徐圣赵终根皆拜为中郎，赐帛各二百匹。其余六人，老归家，赐钱人十万，复终身。常惠后至右将军，封列侯，自有传。武留匈奴凡十九岁，始以强壮出，及还，须发尽白。wǔ zì zǐ qīng ，shǎo yǐ fù rèn ，xiōng dì bìng wéi láng ，shāo qiān zhì yí zhōng jiù jiān 。shí hàn lián fá hú ，shù tōng shǐ xiàng kuī guān 。xiōng nú liú hàn shǐ guō jí 、lù chōng guó děng qián hòu shí yú bèi ，xiōng nú shǐ lái ，hàn yì liú zhī yǐ xiàng dāng 。tiān hàn yuán nián ，qiě dī hóu dān yú chū lì ，kǒng hàn xí zhī ，nǎi yuē ：「hàn tiān zǐ wǒ zhàng rén háng yě 。」jìn guī hàn shǐ lù chōng guó děng 。wǔ dì jiā qí yì ，nǎi qiǎn wǔ yǐ zhōng láng jiāng shǐ chí jiē sòng xiōng nú shǐ liú zài hàn zhě ，yīn hòu lù dān yú ，dá qí shàn yì 。
wǔ yǔ fù zhōng láng jiāng zhāng shèng jí jiǎ lì cháng huì děng mù shì chì hòu bǎi yú rén jù 。jì zhì xiōng nú ，zhì bì yí dān yú ；dān yú yì jiāo ，fēi hàn suǒ wàng yě 。fāng yù fā shǐ sòng wǔ děng ，huì gōu wáng yǔ zhǎng shuǐ yú cháng děng móu fǎn xiōng nú zhōng 。gōu wáng zhě ，kūn xié wáng zǐ zǐ yě ，yǔ kūn xié wáng jù jiàng hàn ，hòu suí zhuó yě hóu méi hú zhōng ，jí wèi lǜ suǒ jiāng jiàng zhě ，yīn xiàng yǔ móu ，jié dān yú mǔ è shì guī hàn 。huì wǔ děng zhì xiōng nú 。yú cháng zài hàn shí ，sù yǔ fù zhāng shèng xiàng zhī ，sī hòu shèng yuē ：「wén hàn tiān zǐ shèn yuàn wèi lǜ ，cháng néng wéi hàn fú nǔ shè shā zhī ，wú mǔ yǔ dì zài hàn ，xìng méng qí shǎng cì 。」zhāng shèng xǔ zhī ，yǐ huò wù yǔ cháng 。hòu yuè yú ，dān yú chū liè ，dú è shì zǐ dì zài 。yú cháng děng qī shí yú rén yù fā ，qí yī rén yè wáng gào zhī 。dān yú zǐ dì fā bīng yǔ zhàn ，gōu wáng děng jiē sǐ ，yú cháng shēng dé 。
dān yú shǐ wèi lǜ zhì qí shì 。zhāng shèng wén zhī ，kǒng qián yǔ fā ，yǐ zhuàng yǔ wǔ 。wǔ yuē ：「shì rú cǐ ，cǐ bì jí wǒ ，jiàn fàn nǎi sǐ ，zhòng fù guó ！」yù zì shā ，shèng huì gòng zhǐ zhī 。yú cháng guǒ yǐn zhāng shèng 。dān yú nù ，zhào zhū guì rén yì ，yù shā hàn shǐ zhě 。zuǒ yī zhì zī yuē ：「jí móu dān yú ，hé yǐ fù jiā ？yí jiē jiàng zhī 。」dān yú shǐ wèi lǜ zhào wǔ shòu cí 。wǔ wèi huì děng ：「qū jiē rǔ mìng ，suī shēng hé miàn mù yǐ guī hàn ？」yǐn pèi dāo zì cì 。wèi lǜ jīng ，zì bào chí wǔ 。chí zhào yī ，záo dì wéi kǎn ，zhì yūn huǒ ，fù wǔ qí shàng ，dǎo qí bèi ，yǐ chū xuè 。wǔ qì jué ，bàn rì fù xī 。huì děng kū ，yú guī yíng 。dān yú zhuàng qí jiē ，cháo xī qiǎn rén hòu wèn wǔ ，ér shōu xì zhāng shèng 。
wǔ yì yù 。dān yú shǐ shǐ xiǎo wǔ ，huì lùn yú cháng ，yù yīn cǐ shí jiàng wǔ 。jiàn zhǎn yú cháng yǐ ，lǜ yuē ：「hàn shǐ zhāng shèng móu shā dān yú jìn chén ，dāng sǐ ；dān yú mù jiàng zhě ，shè zuì 。」jǔ jiàn yù jī zhī ，shèng qǐng jiàng 。lǜ wèi wǔ yuē ：「fù yǒu zuì ，dāng xiàng zuò 。」wǔ yuē ：「běn wú móu ，yòu fēi qīn shǔ ，hé wèi xiàng zuò ？」fù jǔ jiàn nǐ zhī ，wǔ bú dòng 。lǜ yuē ：「sū jun1 ，lǜ qián fù hàn guī xiōng nú ，xìng méng dà ēn ，cì hào chēng wáng ，yōng zhòng shù wàn ，mǎ chù mí shān ，fù guì rú cǐ 。sū jun1 jīn rì jiàng ，míng rì fù rán 。kōng yǐ shēn gāo cǎo yě ，shuí fù zhī zhī ？」wǔ bú yīng 。lǜ yuē ：「jun1 yīn wǒ jiàng ，yǔ jun1 wéi xiōng dì ；jīn bú tīng wú jì ，hòu suī fù yù jiàn wǒ ，shàng kě dé hū ？」wǔ mà lǜ yuē ：「rǔ wéi rén chén zǐ ，bú gù ēn yì ，pàn zhǔ bèi qīn ，wéi jiàng lǔ yú mán yí ，hé yǐ nǚ wéi jiàn ？qiě dān yú xìn nǚ ，shǐ jué rén sǐ shēng ，bú píng xīn chí zhèng ，fǎn yù dòu liǎng zhǔ guān huò bài 。nán yuè shā hàn shǐ zhě ，tú wéi jiǔ jun4 ；wǎn wáng shā hàn shǐ zhě ，tóu xiàn běi què ；cháo xiān shā hàn shǐ zhě ，jí shí zhū miè 。dú xiōng nú wèi ěr 。ruò zhī wǒ bú jiàng míng ，yù lìng liǎng guó xiàng gōng ，xiōng nú zhī huò ，cóng wǒ shǐ yǐ ！」lǜ zhī wǔ zhōng bú kě xié ，bái dān yú 。dān yú yù yì yù jiàng zhī 。nǎi yōu wǔ zhì dà jiào zhōng ，jué bú yǐn shí 。tiān yǔ xuě 。wǔ wò ，niè xuě yǔ zhān máo bìng yān zhī ，shù rì bú sǐ 。xiōng nú yǐ wéi shén ，nǎi xǐ wǔ běi hǎi shàng wú rén chù ，shǐ mù dī 。dī rǔ ，nǎi dé guī 。bié qí guān shǔ cháng huì děng ，gè zhì tā suǒ 。
wǔ jì zhì hǎi shàng ，lǐn shí bú zhì ，jué yě shǔ qù chū shí ér shí zhī 。zhàng hàn jiē mù yáng ，wò qǐ cāo chí ，jiē máo jìn luò 。jī wǔ 、liù nián ，dān yú dì yú jiān wáng yì shè hǎi shàng 。wǔ néng wǎng fǎng jiǎo ，qíng gōng nǔ ，yú jiān wáng ài zhī ，gěi qí yī shí 。sān suì yú ，wáng bìng ，cì wǔ mǎ chù 、fú nì 、qióng lú 。wáng sǐ hòu ，rén zhòng xǐ qù 。qí dōng ，dīng lìng dào wǔ niú yáng ，wǔ fù qióng è 。
chū ，wǔ yǔ lǐ líng jù wéi shì zhōng 。wǔ shǐ xiōng nú míng nián ，líng jiàng ，bú gǎn qiú wǔ 。jiǔ zhī ，dān yú shǐ líng zhì hǎi shàng ，wéi wǔ zhì jiǔ shè lè 。yīn wèi wǔ yuē ：「dān yú wén líng yǔ zǐ qīng sù hòu ，gù shǐ líng lái shuō zú xià ，xū xīn yù xiàng dài 。zhōng bú dé guī hàn ，kōng zì kǔ wáng rén zhī dì ，xìn yì ān suǒ jiàn hū ？qián zhǎng jun1 wéi fèng chē ，cóng zhì yōng yù yáng gōng ，fú niǎn xià chú ，chù zhù ，shé yuán ，hé dà bú jìng ，fú jiàn zì wěn ，cì qián èr bǎi wàn yǐ zàng 。rú qīng cóng cí hé dōng hòu tǔ ，huàn qí yǔ huáng mén fù mǎ zhēng chuán ，tuī duò fù mǎ hé zhōng ，nì sǐ ，huàn qí wáng 。zhào shǐ rú qīng zhú bǔ 。bú dé ，huáng kǒng yǐn yào ér sǐ 。lái shí tài fū rén yǐ bú xìng ，líng sòng zàng zhì yáng líng 。zǐ qīng fù nián shǎo ，wén yǐ gèng jià yǐ 。dú yǒu nǚ dì èr rén ，liǎng nǚ yī nán ，jīn fù shí yú nián ，cún wáng bú kě zhī 。rén shēng rú cháo lù ，hé jiǔ zì kǔ rú cǐ ？líng shǐ jiàng shí ，hū hū rú kuáng ，zì tòng fù hàn ；jiā yǐ lǎo mǔ xì bǎo gōng 。zǐ qīng bú yù jiàng ，hé yǐ guò líng ？qiě bì xià chūn qiū gāo ，fǎ lìng wáng cháng ，dà chén wáng zuì yí miè zhě shù shí jiā ，ān wēi bú kě zhī 。zǐ qīng shàng fù shuí wéi hū ？yuàn tīng líng jì ，wù fù yǒu yún ！」
wǔ yuē ：「wǔ fù zǐ wáng gōng dé ，jiē wéi bì xià suǒ chéng jiù ，wèi liè jiāng ，jué tōng hóu ，xiōng dì qīn jìn ，cháng yuàn gān nǎo tú dì 。jīn dé shā shēn zì xiào ，suī méng fǔ yuè tāng huò ，chéng gān lè zhī 。chén shì jun1 ，yóu zǐ shì fù yě 。zǐ wéi fù sǐ ，wáng suǒ hèn ，yuàn wú fù zài yán 。」líng yǔ wǔ yǐn shù rì ，fù yuē ：「zǐ qīng ，yī tīng líng yán 。」wǔ yuē ：「zì fèn yǐ sǐ jiǔ yǐ ！wáng bì yù jiàng wǔ ，qǐng bì jīn rì zhī huān ，xiào sǐ yú qián ！」líng jiàn qí zhì chéng ，kuì rán tàn yuē ：「jiē hū ！yì shì ！líng yǔ wèi lǜ zhī zuì shàng tōng yú tiān ！」yīn qì xià zhān jīn ，yǔ wǔ jué qù 。
líng è zì cì wǔ ，shǐ qí qī cì wǔ niú yáng shù shí tóu 。hòu líng fù zhì běi hǎi shàng ，yǔ wǔ ：「qū tuō bǔ dé yún zhōng shēng kǒu ，yán tài shǒu yǐ xià lì mín jiē bái fú ，yuē ：『shàng bēng 。』」wǔ wén zhī ，nán xiāng hào kū ，ōu xuè ，dàn xī lín 。shù yuè ，zhāo dì jí wèi 。shù nián ，xiōng nú yǔ hàn hé qīn 。hàn qiú wǔ děng 。xiōng nú guǐ yán wǔ sǐ 。hòu hàn shǐ fù zhì xiōng nú 。cháng huì qǐng qí shǒu zhě yǔ jù ，dé yè jiàn hàn shǐ ，jù zì chén dào 。jiāo shǐ zhě wèi dān yú yán ：「tiān zǐ shè shàng lín zhōng ，dé yàn zú yǒu xì bó shū ，yán wǔ děng zài mǒu zé zhōng 。」shǐ zhě dà xǐ ，rú huì yǔ yǐ ràng dān yú 。dān yú shì zuǒ yòu ér jīng ，xiè hàn shǐ yuē ：「wǔ děng shí zài 。」yú shì lǐ líng zhì jiǔ hè wǔ yuē ：「jīn zú xià hái guī ，yáng míng yú xiōng nú ，gōng xiǎn yú hàn shì ，suī gǔ zhú bó suǒ zǎi ，dān qīng suǒ huà ，hé yǐ guò zǐ qīng ！líng suī nú qiè ，lìng hàn qiě shì líng zuì ，quán qí lǎo mǔ ，shǐ dé fèn dà rǔ zhī jī zhì ，shù jǐ hū cáo kē zhī méng 。cǐ líng xiǔ xī zhī suǒ bú wàng yě ！shōu zú líng jiā ，wéi shì dà lù ，líng shàng fù hé gù hū ？yǐ yǐ ！lìng zǐ qīng zhī wú xīn ěr ！yì yù zhī rén ，yī bié zhǎng jué ！」líng qǐ wǔ ，gē yuē ：「jìng wàn lǐ xī dù shā mù ，wéi jun1 jiāng xī fèn xiōng nú 。lù qióng jué xī shǐ rèn cuī ，shì zhòng miè xī míng yǐ tuí ，lǎo mǔ yǐ sǐ ，suī yù bào ēn jiāng ān guī ？」
líng qì xià shù háng ，yīn yǔ wǔ jué 。dān yú zhào huì wǔ guān shǔ ，qián yǐ jiàng jí wù gù ，fán suí wǔ hái zhě jiǔ rén 。wǔ yǐ shǐ yuán liù nián chūn zhì jīng shī ，zhào wǔ fèng yī tài láo yè wǔ dì yuán miào ，bài wéi diǎn shǔ guó ，zhì zhōng èr qiān shí ，cì qián èr bǎi wàn ，gōng tián èr qǐng ，zhái yī qū 。cháng huì xú shèng zhào zhōng gēn jiē bài wéi zhōng láng ，cì bó gè èr bǎi pǐ 。qí yú liù rén ，lǎo guī jiā ，cì qián rén shí wàn ，fù zhōng shēn 。cháng huì hòu zhì yòu jiāng jun1 ，fēng liè hóu ，zì yǒu chuán 。wǔ liú xiōng nú fán shí jiǔ suì ，shǐ yǐ qiáng zhuàng chū ，jí hái ，xū fā jìn bái 。惟永元元年秋七月，有汉元舅曰车骑将军窦宪，寅亮圣明，登翼王室，纳于大麓，维清缉熙。乃与执金吾耿秉，述职巡御。理兵于朔方。鹰扬之校，螭虎之士，爰该六师，暨南单于、东胡乌桓、西戎氐羌，侯王君长之群，骁骑三万。元戎轻武，长毂四分，云辎蔽路，万有三千余乘。勒以八阵，莅以威神，玄甲耀目，朱旗绛天。遂陵高阙，下鸡鹿，经碛卤，绝大漠，斩温禺以衅鼓，血尸逐以染锷。然后四校横徂，星流彗扫，萧条万里，野无遗寇。于是域灭区殚，反旆而旋，考传验图，穷览其山川。遂逾涿邪，跨安侯，乘燕然，蹑冒顿之区落，焚老上之龙庭。上以摅高、文之宿愤，光祖宗之玄灵；下以安固后嗣，恢拓境宇，振大汉之天声。兹所谓一劳而久逸，暂费而永宁者也，乃遂封山刊石，昭铭盛德。其辞曰：
铄王师兮征荒裔，
剿凶虐兮截海外。
夐其邈兮亘地界，
封神丘兮建隆嵑，
熙帝载兮振万世！wéi yǒng yuán yuán nián qiū qī yuè ，yǒu hàn yuán jiù yuē chē qí jiāng jun1 dòu xiàn ，yín liàng shèng míng ，dēng yì wáng shì ，nà yú dà lù ，wéi qīng jī xī 。nǎi yǔ zhí jīn wú gěng bǐng ，shù zhí xún yù 。lǐ bīng yú shuò fāng 。yīng yáng zhī xiào ，chī hǔ zhī shì ，yuán gāi liù shī ，jì nán dān yú 、dōng hú wū huán 、xī róng dī qiāng ，hóu wáng jun1 zhǎng zhī qún ，xiāo qí sān wàn 。yuán róng qīng wǔ ，zhǎng gū sì fèn ，yún zī bì lù ，wàn yǒu sān qiān yú chéng 。lè yǐ bā zhèn ，lì yǐ wēi shén ，xuán jiǎ yào mù ，zhū qí jiàng tiān 。suí líng gāo què ，xià jī lù ，jīng qì lǔ ，jué dà mò ，zhǎn wēn yú yǐ xìn gǔ ，xuè shī zhú yǐ rǎn è 。rán hòu sì xiào héng cú ，xīng liú huì sǎo ，xiāo tiáo wàn lǐ ，yě wú yí kòu 。yú shì yù miè qū dān ，fǎn pèi ér xuán ，kǎo chuán yàn tú ，qióng lǎn qí shān chuān 。suí yú zhuō xié ，kuà ān hóu ，chéng yàn rán ，niè mào dùn zhī qū luò ，fén lǎo shàng zhī lóng tíng 。shàng yǐ shū gāo 、wén zhī xiǔ fèn ，guāng zǔ zōng zhī xuán líng ；xià yǐ ān gù hòu sì ，huī tuò jìng yǔ ，zhèn dà hàn zhī tiān shēng 。zī suǒ wèi yī láo ér jiǔ yì ，zàn fèi ér yǒng níng zhě yě ，nǎi suí fēng shān kān shí ，zhāo míng shèng dé 。qí cí yuē ：
shuò wáng shī xī zhēng huāng yì ，
jiǎo xiōng nuè xī jié hǎi wài 。
xuàn qí miǎo xī gèn dì jiè ，
fēng shén qiū xī jiàn lóng kě ，
xī dì zǎi xī zhèn wàn shì ！系高顼之玄胄兮，氏中叶之炳灵。飖颽风而蝉蜕兮，雄朔野以扬声。皇十纪而鸿渐兮，有羽仪于上京。巨滔天而泯夏兮，考遘愍以行谣。终保己而贻则兮，里上仁之所庐。懿前烈之纯淑兮，穷与达其必济。咨孤蒙之眇眇兮，将圮绝而罔阶。岂余身之足殉兮，违世业之可怀。靖潜处以永思兮，经日月而弥远。匪党人之敢拾兮，庶斯言之不玷。
魂茕茕与神交兮，精诚发于宵寐。梦登山而迥眺兮，觌幽人之仿彿。揽葛藟而授余兮，眷峻谷曰勿坠。吻昕寤而仰思兮，心蒙蒙犹未察。黄神邈而靡质兮，仪遗谶以臆对。曰乘高而胪神兮，道遐通而不迷。葛绵绵于樛木兮，咏南风以为绥。盖惴惴之临深兮，乃二雅之所祗。既讯尔以吉象兮，又申之以炯戒。盍孟晋以迨群兮，辰倏忽其不再。
承灵训其虚徐兮，鎶盘桓而且俟。惟天地之无穷兮，鲜生民之晦在。纷屯邅与蹇连兮，何艰多而智寡。上圣迕而后拔兮，虽群黎之所御。昔卫叔之御昆兮，昆为寇而丧予。管弯弧欲毙仇兮，仇作后而成己。变化故而相诡兮，孰云预其终始！雍造怨而先赏兮，丁繇惠而被戮。栗取吊于逌吉兮，王膺庆于所戚。叛回穴其若兹兮，北叟颇识其倚伏。单治里而外凋兮，张修襮而内逼。聿中和为庶几兮，颜与冉又不得。溺招路以从己兮，谓孔氏犹未可。安慆慆而不萉兮，卒陨身乎世祸。游圣门而靡救兮，虽覆醢其何补？固行行其必凶兮，免盗乱为赖道。形气发于根柢兮，柯叶汇而零茂。恐魍魉之责景兮，羌未得其云已。
黎淳耀于高辛兮，芈强大于南汜。嬴取威于伯仪兮，姜本支乎三趾。既仁得其信然兮，仰天路而同轨。东邻虐而歼仁兮，王合位乎三五。戎女烈而丧孝兮，伯徂归于龙虎。发还师以成命兮，重醉行而自耦。震鳞漦于夏庭兮，匝三正而灭姬。巽羽化于宣宫兮，弥五辟而成灾。道修长而世短兮，夐冥默而不周。胥仍物而鬼诹兮，乃穷宙而达幽。妫巢姜于孺筮兮，旦筭祀于契龟。宣曹兴败于下梦兮，鲁卫名谥于铭谣。妣聆呱而劾石兮，许相理而鞫条。道混成而自然兮，术同原而分流。神先心以定命兮，命随行以消息。斡流迁其不济兮，故遭罹而嬴缩。三栾同于一体兮，虽移易而不忒。洞参差其纷错兮，斯众兆之所惑。周贾荡而贡愤兮，齐死生与祸福。抗爽言以矫情兮，信畏牺而忌鵩。
所贵圣人至论兮，顺天性而断谊。物有欲而不居兮，亦有恶而不避。守孔约而不贰兮，乃輶德而无累。三仁殊于一致兮，夷惠舛而齐声。木偃息以蕃魏兮，申重茧以存荆。纪焚躬以卫上兮，皓颐志而弗倾。侯草木之区别兮，苟能实其必荣。要没世而不朽兮，乃先民之所程。观天网之纮覆兮，实棐谌而相训。谟先圣之大猷兮，亦邻德而助信。虞韶美而仪凤兮，孔忘味于千载。素文信而厎麟兮，汉宾祚于异代。精通灵而感物兮，神动气而入微。养流睇而猿号兮，李虎发而石开。非精诚其焉通兮，苟无实其孰信？操末技犹必然兮，矧耽躬于道真。登孔昊而上下兮，纬群龙之所经。朝贞观而夕化兮，犹諠己而遗形。若胤彭而偕老兮，诉来哲而通情。
乱曰：天造草昧，立性命兮。复心弘道，惟圣贤兮。浑元运物，流不处兮。保身遗名，民之表兮。舍生取谊，以道用兮。忧伤夭物，忝莫痛兮。皓尔太素，曷渝色兮。尚越其几，沦神域兮。
xì gāo xū zhī xuán zhòu xī ，shì zhōng yè zhī bǐng líng 。yáo kǎi fēng ér chán tuì xī ，xióng shuò yě yǐ yáng shēng 。huáng shí jì ér hóng jiàn xī ，yǒu yǔ yí yú shàng jīng 。jù tāo tiān ér mǐn xià xī ，kǎo gòu mǐn yǐ háng yáo 。zhōng bǎo jǐ ér yí zé xī ，lǐ shàng rén zhī suǒ lú 。yì qián liè zhī chún shū xī ，qióng yǔ dá qí bì jì 。zī gū méng zhī miǎo miǎo xī ，jiāng pǐ jué ér wǎng jiē 。qǐ yú shēn zhī zú xùn xī ，wéi shì yè zhī kě huái 。jìng qián chù yǐ yǒng sī xī ，jīng rì yuè ér mí yuǎn 。fěi dǎng rén zhī gǎn shí xī ，shù sī yán zhī bú diàn 。
hún qióng qióng yǔ shén jiāo xī ，jīng chéng fā yú xiāo mèi 。mèng dēng shān ér jiǒng tiào xī ，dí yōu rén zhī fǎng fú 。lǎn gě lěi ér shòu yú xī ，juàn jun4 gǔ yuē wù zhuì 。wěn xīn wù ér yǎng sī xī ，xīn méng méng yóu wèi chá 。huáng shén miǎo ér mí zhì xī ，yí yí chèn yǐ yì duì 。yuē chéng gāo ér lú shén xī ，dào xiá tōng ér bú mí 。gě mián mián yú liáo mù xī ，yǒng nán fēng yǐ wéi suí 。gài zhuì zhuì zhī lín shēn xī ，nǎi èr yǎ zhī suǒ zhī 。jì xùn ěr yǐ jí xiàng xī ，yòu shēn zhī yǐ jiǒng jiè 。hé mèng jìn yǐ dài qún xī ，chén shū hū qí bú zài 。
chéng líng xùn qí xū xú xī ，gē pán huán ér qiě sì 。wéi tiān dì zhī wú qióng xī ，xiān shēng mín zhī huì zài 。fēn tún zhān yǔ jiǎn lián xī ，hé jiān duō ér zhì guǎ 。shàng shèng wǔ ér hòu bá xī ，suī qún lí zhī suǒ yù 。xī wèi shū zhī yù kūn xī ，kūn wéi kòu ér sàng yǔ 。guǎn wān hú yù bì chóu xī ，chóu zuò hòu ér chéng jǐ 。biàn huà gù ér xiàng guǐ xī ，shú yún yù qí zhōng shǐ ！yōng zào yuàn ér xiān shǎng xī ，dīng yáo huì ér bèi lù 。lì qǔ diào yú yōu jí xī ，wáng yīng qìng yú suǒ qī 。pàn huí xué qí ruò zī xī ，běi sǒu pō shí qí yǐ fú 。dān zhì lǐ ér wài diāo xī ，zhāng xiū bó ér nèi bī 。yù zhōng hé wéi shù jǐ xī ，yán yǔ rǎn yòu bú dé 。nì zhāo lù yǐ cóng jǐ xī ，wèi kǒng shì yóu wèi kě 。ān tāo tāo ér bú féi xī ，zú yǔn shēn hū shì huò 。yóu shèng mén ér mí jiù xī ，suī fù hǎi qí hé bǔ ？gù háng háng qí bì xiōng xī ，miǎn dào luàn wéi lài dào 。xíng qì fā yú gēn dǐ xī ，kē yè huì ér líng mào 。kǒng wǎng liǎng zhī zé jǐng xī ，qiāng wèi dé qí yún yǐ 。
lí chún yào yú gāo xīn xī ，mǐ qiáng dà yú nán sì 。yíng qǔ wēi yú bó yí xī ，jiāng běn zhī hū sān zhǐ 。jì rén dé qí xìn rán xī ，yǎng tiān lù ér tóng guǐ 。dōng lín nuè ér jiān rén xī ，wáng hé wèi hū sān wǔ 。róng nǚ liè ér sàng xiào xī ，bó cú guī yú lóng hǔ 。fā hái shī yǐ chéng mìng xī ，zhòng zuì háng ér zì ǒu 。zhèn lín tāi yú xià tíng xī ，zā sān zhèng ér miè jī 。xùn yǔ huà yú xuān gōng xī ，mí wǔ pì ér chéng zāi 。dào xiū zhǎng ér shì duǎn xī ，xuàn míng mò ér bú zhōu 。xū réng wù ér guǐ zōu xī ，nǎi qióng zhòu ér dá yōu 。guī cháo jiāng yú rú shì xī ，dàn suàn sì yú qì guī 。xuān cáo xìng bài yú xià mèng xī ，lǔ wèi míng shì yú míng yáo 。bǐ líng guā ér hé shí xī ，xǔ xiàng lǐ ér jū tiáo 。dào hún chéng ér zì rán xī ，shù tóng yuán ér fèn liú 。shén xiān xīn yǐ dìng mìng xī ，mìng suí háng yǐ xiāo xī 。wò liú qiān qí bú jì xī ，gù zāo lí ér yíng suō 。sān luán tóng yú yī tǐ xī ，suī yí yì ér bú tuī 。dòng cān chà qí fēn cuò xī ，sī zhòng zhào zhī suǒ huò 。zhōu jiǎ dàng ér gòng fèn xī ，qí sǐ shēng yǔ huò fú 。kàng shuǎng yán yǐ jiǎo qíng xī ，xìn wèi xī ér jì fú 。
suǒ guì shèng rén zhì lùn xī ，shùn tiān xìng ér duàn yì 。wù yǒu yù ér bú jū xī ，yì yǒu è ér bú bì 。shǒu kǒng yuē ér bú èr xī ，nǎi yóu dé ér wú lèi 。sān rén shū yú yī zhì xī ，yí huì chuǎn ér qí shēng 。mù yǎn xī yǐ fān wèi xī ，shēn zhòng jiǎn yǐ cún jīng 。jì fén gōng yǐ wèi shàng xī ，hào yí zhì ér fú qīng 。hóu cǎo mù zhī qū bié xī ，gǒu néng shí qí bì róng 。yào méi shì ér bú xiǔ xī ，nǎi xiān mín zhī suǒ chéng 。guān tiān wǎng zhī hóng fù xī ，shí féi chén ér xiàng xùn 。mó xiān shèng zhī dà yóu xī ，yì lín dé ér zhù xìn 。yú sháo měi ér yí fèng xī ，kǒng wàng wèi yú qiān zǎi 。sù wén xìn ér dǐ lín xī ，hàn bīn zuò yú yì dài 。jīng tōng líng ér gǎn wù xī ，shén dòng qì ér rù wēi 。yǎng liú dì ér yuán hào xī ，lǐ hǔ fā ér shí kāi 。fēi jīng chéng qí yān tōng xī ，gǒu wú shí qí shú xìn ？cāo mò jì yóu bì rán xī ，shěn dān gōng yú dào zhēn 。dēng kǒng hào ér shàng xià xī ，wěi qún lóng zhī suǒ jīng 。cháo zhēn guān ér xī huà xī ，yóu xuān jǐ ér yí xíng 。ruò yìn péng ér xié lǎo xī ，sù lái zhé ér tōng qíng 。
luàn yuē ：tiān zào cǎo mèi ，lì xìng mìng xī 。fù xīn hóng dào ，wéi shèng xián xī 。hún yuán yùn wù ，liú bú chù xī 。bǎo shēn yí míng ，mín zhī biǎo xī 。shě shēng qǔ yì ，yǐ dào yòng xī 。yōu shāng yāo wù ，tiǎn mò tòng xī 。hào ěr tài sù ，hé yú sè xī 。shàng yuè qí jǐ ，lún shén yù xī 。
盖闻王者莫高于周文，伯者莫高于齐桓，皆待贤人而成名。今天下贤者智能，岂特古之人乎？患在人主不交故也，士奚由进？今吾以天之灵，贤士大夫，定有天下，以为一家。欲其长久，世世奉宗庙亡绝也。贤人已与我共平之矣，而不与吾共安利之，可乎？贤士大夫有肯从我游者，吾能尊显之。布告天下，使明知朕意。
御史大夫昌下相国，相国酂侯下诸侯王，御史中执法下郡守，其有意称明德者，必身劝，为之驾，遣诣相国府，署行义年，有而弗言，觉免。年老癃病，勿遣。gài wén wáng zhě mò gāo yú zhōu wén ，bó zhě mò gāo yú qí huán ，jiē dài xián rén ér chéng míng 。jīn tiān xià xián zhě zhì néng ，qǐ tè gǔ zhī rén hū ？huàn zài rén zhǔ bú jiāo gù yě ，shì xī yóu jìn ？jīn wú yǐ tiān zhī líng ，xián shì dà fū ，dìng yǒu tiān xià ，yǐ wéi yī jiā 。yù qí zhǎng jiǔ ，shì shì fèng zōng miào wáng jué yě 。xián rén yǐ yǔ wǒ gòng píng zhī yǐ ，ér bú yǔ wú gòng ān lì zhī ，kě hū ？xián shì dà fū yǒu kěn cóng wǒ yóu zhě ，wú néng zūn xiǎn zhī 。bù gào tiān xià ，shǐ míng zhī zhèn yì 。
yù shǐ dà fū chāng xià xiàng guó ，xiàng guó zàn hóu xià zhū hóu wáng ，yù shǐ zhōng zhí fǎ xià jun4 shǒu ，qí yǒu yì chēng míng dé zhě ，bì shēn quàn ，wéi zhī jià ，qiǎn yì xiàng guó fǔ ，shǔ háng yì nián ，yǒu ér fú yán ，jiào miǎn 。nián lǎo lóng bìng ，wù qiǎn 。系高顼之玄胄兮，氏中叶之炳灵。飖颽风而蝉蜕兮，雄朔野以扬声。皇十纪而鸿渐兮，有羽仪于上京。巨滔天而泯夏兮，考遘愍以行谣。终保己而贻则兮，里上仁之所庐。懿前烈之纯淑兮，穷与达其必济。咨孤蒙之眇眇兮，将圮绝而罔阶。岂余身之足殉兮，违世业之可怀。靖潜处以永思兮，经日月而弥远。匪党人之敢拾兮，庶斯言之不玷。
魂茕茕与神交兮，精诚发于宵寐。梦登山而迥眺兮，觌幽人之仿彿。揽葛藟而授余兮，眷峻谷曰勿坠。吻昕寤而仰思兮，心蒙蒙犹未察。黄神邈而靡质兮，仪遗谶以臆对。曰乘高而胪神兮，道遐通而不迷。葛绵绵于樛木兮，咏南风以为绥。盖惴惴之临深兮，乃二雅之所祗。既讯尔以吉象兮，又申之以炯戒。盍孟晋以迨群兮，辰倏忽其不再。
承灵训其虚徐兮，鎶盘桓而且俟。惟天地之无穷兮，鲜生民之晦在。纷屯邅与蹇连兮，何艰多而智寡。上圣迕而后拔兮，虽群黎之所御。昔卫叔之御昆兮，昆为寇而丧予。管弯弧欲毙仇兮，仇作后而成己。变化故而相诡兮，孰云预其终始！雍造怨而先赏兮，丁繇惠而被戮。栗取吊于逌吉兮，王膺庆于所戚。叛回穴其若兹兮，北叟颇识其倚伏。单治里而外凋兮，张修襮而内逼。聿中和为庶几兮，颜与冉又不得。溺招路以从己兮，谓孔氏犹未可。安慆慆而不萉兮，卒陨身乎世祸。游圣门而靡救兮，虽覆醢其何补？固行行其必凶兮，免盗乱为赖道。形气发于根柢兮，柯叶汇而零茂。恐魍魉之责景兮，羌未得其云已。
黎淳耀于高辛兮，芈强大于南汜。嬴取威于伯仪兮，姜本支乎三趾。既仁得其信然兮，仰天路而同轨。东邻虐而歼仁兮，王合位乎三五。戎女烈而丧孝兮，伯徂归于龙虎。发还师以成命兮，重醉行而自耦。震鳞漦于夏庭兮，匝三正而灭姬。巽羽化于宣宫兮，弥五辟而成灾。道修长而世短兮，夐冥默而不周。胥仍物而鬼诹兮，乃穷宙而达幽。妫巢姜于孺筮兮，旦筭祀于契龟。宣曹兴败于下梦兮，鲁卫名谥于铭谣。妣聆呱而劾石兮，许相理而鞫条。道混成而自然兮，术同原而分流。神先心以定命兮，命随行以消息。斡流迁其不济兮，故遭罹而嬴缩。三栾同于一体兮，虽移易而不忒。洞参差其纷错兮，斯众兆之所惑。周贾荡而贡愤兮，齐死生与祸福。抗爽言以矫情兮，信畏牺而忌鵩。
所贵圣人至论兮，顺天性而断谊。物有欲而不居兮，亦有恶而不避。守孔约而不贰兮，乃輶德而无累。三仁殊于一致兮，夷惠舛而齐声。木偃息以蕃魏兮，申重茧以存荆。纪焚躬以卫上兮，皓颐志而弗倾。侯草木之区别兮，苟能实其必荣。要没世而不朽兮，乃先民之所程。观天网之纮覆兮，实棐谌而相训。谟先圣之大猷兮，亦邻德而助信。虞韶美而仪凤兮，孔忘味于千载。素文信而厎麟兮，汉宾祚于异代。精通灵而感物兮，神动气而入微。养流睇而猿号兮，李虎发而石开。非精诚其焉通兮，苟无实其孰信？操末技犹必然兮，矧耽躬于道真。登孔昊而上下兮，纬群龙之所经。朝贞观而夕化兮，犹諠己而遗形。若胤彭而偕老兮，诉来哲而通情。
乱曰：天造草昧，立性命兮。复心弘道，惟圣贤兮。浑元运物，流不处兮。保身遗名，民之表兮。舍生取谊，以道用兮。忧伤夭物，忝莫痛兮。皓尔太素，曷渝色兮。尚越其几，沦神域兮。
xì gāo xū zhī xuán zhòu xī ，shì zhōng yè zhī bǐng líng 。yáo kǎi fēng ér chán tuì xī ，xióng shuò yě yǐ yáng shēng 。huáng shí jì ér hóng jiàn xī ，yǒu yǔ yí yú shàng jīng 。jù tāo tiān ér mǐn xià xī ，kǎo gòu mǐn yǐ háng yáo 。zhōng bǎo jǐ ér yí zé xī ，lǐ shàng rén zhī suǒ lú 。yì qián liè zhī chún shū xī ，qióng yǔ dá qí bì jì 。zī gū méng zhī miǎo miǎo xī ，jiāng pǐ jué ér wǎng jiē 。qǐ yú shēn zhī zú xùn xī ，wéi shì yè zhī kě huái 。jìng qián chù yǐ yǒng sī xī ，jīng rì yuè ér mí yuǎn 。fěi dǎng rén zhī gǎn shí xī ，shù sī yán zhī bú diàn 。
hún qióng qióng yǔ shén jiāo xī ，jīng chéng fā yú xiāo mèi 。mèng dēng shān ér jiǒng tiào xī ，dí yōu rén zhī fǎng fú 。lǎn gě lěi ér shòu yú xī ，juàn jun4 gǔ yuē wù zhuì 。wěn xīn wù ér yǎng sī xī ，xīn méng méng yóu wèi chá 。huáng shén miǎo ér mí zhì xī ，yí yí chèn yǐ yì duì 。yuē chéng gāo ér lú shén xī ，dào xiá tōng ér bú mí 。gě mián mián yú liáo mù xī ，yǒng nán fēng yǐ wéi suí 。gài zhuì zhuì zhī lín shēn xī ，nǎi èr yǎ zhī suǒ zhī 。jì xùn ěr yǐ jí xiàng xī ，yòu shēn zhī yǐ jiǒng jiè 。hé mèng jìn yǐ dài qún xī ，chén shū hū qí bú zài 。
chéng líng xùn qí xū xú xī ，gē pán huán ér qiě sì 。wéi tiān dì zhī wú qióng xī ，xiān shēng mín zhī huì zài 。fēn tún zhān yǔ jiǎn lián xī ，hé jiān duō ér zhì guǎ 。shàng shèng wǔ ér hòu bá xī ，suī qún lí zhī suǒ yù 。xī wèi shū zhī yù kūn xī ，kūn wéi kòu ér sàng yǔ 。guǎn wān hú yù bì chóu xī ，chóu zuò hòu ér chéng jǐ 。biàn huà gù ér xiàng guǐ xī ，shú yún yù qí zhōng shǐ ！yōng zào yuàn ér xiān shǎng xī ，dīng yáo huì ér bèi lù 。lì qǔ diào yú yōu jí xī ，wáng yīng qìng yú suǒ qī 。pàn huí xué qí ruò zī xī ，běi sǒu pō shí qí yǐ fú 。dān zhì lǐ ér wài diāo xī ，zhāng xiū bó ér nèi bī 。yù zhōng hé wéi shù jǐ xī ，yán yǔ rǎn yòu bú dé 。nì zhāo lù yǐ cóng jǐ xī ，wèi kǒng shì yóu wèi kě 。ān tāo tāo ér bú féi xī ，zú yǔn shēn hū shì huò 。yóu shèng mén ér mí jiù xī ，suī fù hǎi qí hé bǔ ？gù háng háng qí bì xiōng xī ，miǎn dào luàn wéi lài dào 。xíng qì fā yú gēn dǐ xī ，kē yè huì ér líng mào 。kǒng wǎng liǎng zhī zé jǐng xī ，qiāng wèi dé qí yún yǐ 。
lí chún yào yú gāo xīn xī ，mǐ qiáng dà yú nán sì 。yíng qǔ wēi yú bó yí xī ，jiāng běn zhī hū sān zhǐ 。jì rén dé qí xìn rán xī ，yǎng tiān lù ér tóng guǐ 。dōng lín nuè ér jiān rén xī ，wáng hé wèi hū sān wǔ 。róng nǚ liè ér sàng xiào xī ，bó cú guī yú lóng hǔ 。fā hái shī yǐ chéng mìng xī ，zhòng zuì háng ér zì ǒu 。zhèn lín tāi yú xià tíng xī ，zā sān zhèng ér miè jī 。xùn yǔ huà yú xuān gōng xī ，mí wǔ pì ér chéng zāi 。dào xiū zhǎng ér shì duǎn xī ，xuàn míng mò ér bú zhōu 。xū réng wù ér guǐ zōu xī ，nǎi qióng zhòu ér dá yōu 。guī cháo jiāng yú rú shì xī ，dàn suàn sì yú qì guī 。xuān cáo xìng bài yú xià mèng xī ，lǔ wèi míng shì yú míng yáo 。bǐ líng guā ér hé shí xī ，xǔ xiàng lǐ ér jū tiáo 。dào hún chéng ér zì rán xī ，shù tóng yuán ér fèn liú 。shén xiān xīn yǐ dìng mìng xī ，mìng suí háng yǐ xiāo xī 。wò liú qiān qí bú jì xī ，gù zāo lí ér yíng suō 。sān luán tóng yú yī tǐ xī ，suī yí yì ér bú tuī 。dòng cān chà qí fēn cuò xī ，sī zhòng zhào zhī suǒ huò 。zhōu jiǎ dàng ér gòng fèn xī ，qí sǐ shēng yǔ huò fú 。kàng shuǎng yán yǐ jiǎo qíng xī ，xìn wèi xī ér jì fú 。
suǒ guì shèng rén zhì lùn xī ，shùn tiān xìng ér duàn yì 。wù yǒu yù ér bú jū xī ，yì yǒu è ér bú bì 。shǒu kǒng yuē ér bú èr xī ，nǎi yóu dé ér wú lèi 。sān rén shū yú yī zhì xī ，yí huì chuǎn ér qí shēng 。mù yǎn xī yǐ fān wèi xī ，shēn zhòng jiǎn yǐ cún jīng 。jì fén gōng yǐ wèi shàng xī ，hào yí zhì ér fú qīng 。hóu cǎo mù zhī qū bié xī ，gǒu néng shí qí bì róng 。yào méi shì ér bú xiǔ xī ，nǎi xiān mín zhī suǒ chéng 。guān tiān wǎng zhī hóng fù xī ，shí féi chén ér xiàng xùn 。mó xiān shèng zhī dà yóu xī ，yì lín dé ér zhù xìn 。yú sháo měi ér yí fèng xī ，kǒng wàng wèi yú qiān zǎi 。sù wén xìn ér dǐ lín xī ，hàn bīn zuò yú yì dài 。jīng tōng líng ér gǎn wù xī ，shén dòng qì ér rù wēi 。yǎng liú dì ér yuán hào xī ，lǐ hǔ fā ér shí kāi 。fēi jīng chéng qí yān tōng xī ，gǒu wú shí qí shú xìn ？cāo mò jì yóu bì rán xī ，shěn dān gōng yú dào zhēn 。dēng kǒng hào ér shàng xià xī ，wěi qún lóng zhī suǒ jīng 。cháo zhēn guān ér xī huà xī ，yóu xuān jǐ ér yí xíng 。ruò yìn péng ér xié lǎo xī ，sù lái zhé ér tōng qíng 。
luàn yuē ：tiān zào cǎo mèi ，lì xìng mìng xī 。fù xīn hóng dào ，wéi shèng xián xī 。hún yuán yùn wù ，liú bú chù xī 。bǎo shēn yí míng ，mín zhī biǎo xī 。shě shēng qǔ yì ，yǐ dào yòng xī 。yōu shāng yāo wù ，tiǎn mò tòng xī 。hào ěr tài sù ，hé yú sè xī 。shàng yuè qí jǐ ，lún shén yù xī 。
武字子卿，少以父任，兄弟并为郎，稍迁至栘中厩监。时汉连伐胡，数通使相窥观。匈奴留汉使郭吉、路充国等前后十余辈，匈奴使来，汉亦留之以相当。天汉元年，且鞮侯单于初立，恐汉袭之，乃曰：「汉天子我丈人行也。」尽归汉使路充国等。武帝嘉其义，乃遣武以中郎将使持节送匈奴使留在汉者，因厚赂单于，答其善意。
武与副中郎将张胜及假吏常惠等募士斥候百余人俱。既至匈奴，置币遗单于；单于益骄，非汉所望也。方欲发使送武等，会缑王与长水虞常等谋反匈奴中。缑王者，昆邪王姊子也，与昆邪王俱降汉，后随浞野侯没胡中，及卫律所将降者，阴相与谋，劫单于母阏氏归汉。会武等至匈奴。虞常在汉时，素与副张胜相知，私候胜曰：「闻汉天子甚怨卫律，常能为汉伏弩射杀之，吾母与弟在汉，幸蒙其赏赐。」张胜许之，以货物与常。后月余，单于出猎，独阏氏子弟在。虞常等七十余人欲发，其一人夜亡告之。单于子弟发兵与战，缑王等皆死，虞常生得。
单于使卫律治其事。张胜闻之，恐前语发，以状语武。武曰：「事如此，此必及我，见犯乃死，重负国！」欲自杀，胜惠共止之。虞常果引张胜。单于怒，召诸贵人议，欲杀汉使者。左伊秩訾曰：「即谋单于，何以复加？宜皆降之。」单于使卫律召武受辞。武谓惠等：「屈节辱命，虽生何面目以归汉？」引佩刀自刺。卫律惊，自抱持武。驰召医，凿地为坎，置煴火，覆武其上，蹈其背，以出血。武气绝，半日复息。惠等哭，舆归营。单于壮其节，朝夕遣人候问武，而收系张胜。
武益愈。单于使使晓武，会论虞常，欲因此时降武。剑斩虞常已，律曰：「汉使张胜谋杀单于近臣，当死；单于募降者，赦罪。」举剑欲击之，胜请降。律谓武曰：「副有罪，当相坐。」武曰：「本无谋，又非亲属，何谓相坐？」复举剑拟之，武不动。律曰：「苏君，律前负汉归匈奴，幸蒙大恩，赐号称王，拥众数万，马畜弥山，富贵如此。苏君今日降，明日复然。空以身膏草野，谁复知之？」武不应。律曰：「君因我降，与君为兄弟；今不听吾计，后虽复欲见我，尚可得乎？」武骂律曰：「汝为人臣子，不顾恩义，畔主背亲，为降虏于蛮夷，何以女为见？且单于信女，使决人死生，不平心持正，反欲斗两主观祸败。南越杀汉使者，屠为九郡；宛王杀汉使者，头县北阙；朝鲜杀汉使者，即时诛灭。独匈奴未耳。若知我不降明，欲令两国相攻，匈奴之祸，从我始矣！」律知武终不可胁，白单于。单于愈益欲降之。乃幽武置大窖中，绝不饮食。天雨雪。武卧，啮雪与旃毛并咽之，数日不死。匈奴以为神，乃徙武北海上无人处，使牧羝。羝乳，乃得归。别其官属常惠等，各置他所。
武既至海上，廪食不至，掘野鼠去屮实而食之。杖汉节牧羊，卧起操持，节旄尽落。积五、六年，单于弟于靬王弋射海上。武能网纺缴，檠弓弩，于靬王爱之，给其衣食。三岁余，王病，赐武马畜、服匿、穹庐。王死后，人众徙去。其冬，丁令盗武牛羊，武复穷厄。
初，武与李陵俱为侍中。武使匈奴明年，陵降，不敢求武。久之，单于使陵至海上，为武置酒设乐。因谓武曰：「单于闻陵与子卿素厚，故使陵来说足下，虚心欲相待。终不得归汉，空自苦亡人之地，信义安所见乎？前长君为奉车，从至雍棫阳宫，扶辇下除，触柱，折辕，劾大不敬，伏剑自刎，赐钱二百万以葬。孺卿从祠河东後土，宦骑与黄门驸马争船，推堕驸马河中，溺死，宦骑亡。诏使孺卿逐捕。不得，惶恐饮药而死。来时太夫人已不幸，陵送葬至阳陵。子卿妇年少，闻已更嫁矣。独有女弟二人，两女一男，今复十余年，存亡不可知。人生如朝露，何久自苦如此？陵始降时，忽忽如狂，自痛负汉；加以老母系保宫。子卿不欲降，何以过陵？且陛下春秋高，法令亡常，大臣亡罪夷灭者数十家，安危不可知。子卿尚复谁为乎？愿听陵计，勿复有云！」
武曰：「武父子亡功德，皆为陛下所成就，位列将，爵通侯，兄弟亲近，常愿肝脑涂地。今得杀身自效，虽蒙斧钺汤镬，诚甘乐之。臣事君，犹子事父也。子为父死，亡所恨，愿无复再言。」陵与武饮数日，复曰：「子卿，壹听陵言。」武曰：「自分已死久矣！王必欲降武，请毕今日之欢，效死于前！」陵见其至诚，喟然叹曰：「嗟呼！义士！陵与卫律之罪上通于天！」因泣下沾衿，与武决去。
陵恶自赐武，使其妻赐武牛羊数十头。后陵复至北海上，语武：「区脱捕得云中生口，言太守以下吏民皆白服，曰：『上崩。』」武闻之，南乡号哭，欧血，旦夕临。数月，昭帝即位。数年，匈奴与汉和亲。汉求武等。匈奴诡言武死。后汉使复至匈奴。常惠请其守者与俱，得夜见汉使，具自陈道。教使者谓单于言：「天子射上林中，得雁足有系帛书，言武等在某泽中。」使者大喜，如惠语以让单于。单于视左右而惊，谢汉使曰：「武等实在。」于是李陵置酒贺武曰：「今足下还归，扬名于匈奴，功显于汉室，虽古竹帛所载，丹青所画，何以过子卿！陵虽驽怯，令汉且贳陵罪，全其老母，使得奋大辱之积志，庶几乎曹柯之盟。此陵宿昔之所不忘也！收族陵家，为世大戮，陵尚复何顾乎？已矣！令子卿知吾心耳！异域之人，壹别长绝！」陵起舞，歌曰：「径万里兮度沙幕，为君将兮奋匈奴。路穷绝兮矢刃摧，士众灭兮名已隤，老母已死，虽欲报恩将安归？」
陵泣下数行，因与武决。单于召会武官属，前以降及物故，凡随武还者九人。武以始元六年春至京师，诏武奉一太牢谒武帝园庙，拜为典属国，秩中二千石，赐钱二百万，公田二顷，宅一区。常惠徐圣赵终根皆拜为中郎，赐帛各二百匹。其余六人，老归家，赐钱人十万，复终身。常惠后至右将军，封列侯，自有传。武留匈奴凡十九岁，始以强壮出，及还，须发尽白。
wǔ zì zǐ qīng ，shǎo yǐ fù rèn ，xiōng dì bìng wéi láng ，shāo qiān zhì yí zhōng jiù jiān 。shí hàn lián fá hú ，shù tōng shǐ xiàng kuī guān 。xiōng nú liú hàn shǐ guō jí 、lù chōng guó děng qián hòu shí yú bèi ，xiōng nú shǐ lái ，hàn yì liú zhī yǐ xiàng dāng 。tiān hàn yuán nián ，qiě dī hóu dān yú chū lì ，kǒng hàn xí zhī ，nǎi yuē ：「hàn tiān zǐ wǒ zhàng rén háng yě 。」jìn guī hàn shǐ lù chōng guó děng 。wǔ dì jiā qí yì ，nǎi qiǎn wǔ yǐ zhōng láng jiāng shǐ chí jiē sòng xiōng nú shǐ liú zài hàn zhě ，yīn hòu lù dān yú ，dá qí shàn yì 。
wǔ yǔ fù zhōng láng jiāng zhāng shèng jí jiǎ lì cháng huì děng mù shì chì hòu bǎi yú rén jù 。jì zhì xiōng nú ，zhì bì yí dān yú ；dān yú yì jiāo ，fēi hàn suǒ wàng yě 。fāng yù fā shǐ sòng wǔ děng ，huì gōu wáng yǔ zhǎng shuǐ yú cháng děng móu fǎn xiōng nú zhōng 。gōu wáng zhě ，kūn xié wáng zǐ zǐ yě ，yǔ kūn xié wáng jù jiàng hàn ，hòu suí zhuó yě hóu méi hú zhōng ，jí wèi lǜ suǒ jiāng jiàng zhě ，yīn xiàng yǔ móu ，jié dān yú mǔ è shì guī hàn 。huì wǔ děng zhì xiōng nú 。yú cháng zài hàn shí ，sù yǔ fù zhāng shèng xiàng zhī ，sī hòu shèng yuē ：「wén hàn tiān zǐ shèn yuàn wèi lǜ ，cháng néng wéi hàn fú nǔ shè shā zhī ，wú mǔ yǔ dì zài hàn ，xìng méng qí shǎng cì 。」zhāng shèng xǔ zhī ，yǐ huò wù yǔ cháng 。hòu yuè yú ，dān yú chū liè ，dú è shì zǐ dì zài 。yú cháng děng qī shí yú rén yù fā ，qí yī rén yè wáng gào zhī 。dān yú zǐ dì fā bīng yǔ zhàn ，gōu wáng děng jiē sǐ ，yú cháng shēng dé 。
dān yú shǐ wèi lǜ zhì qí shì 。zhāng shèng wén zhī ，kǒng qián yǔ fā ，yǐ zhuàng yǔ wǔ 。wǔ yuē ：「shì rú cǐ ，cǐ bì jí wǒ ，jiàn fàn nǎi sǐ ，zhòng fù guó ！」yù zì shā ，shèng huì gòng zhǐ zhī 。yú cháng guǒ yǐn zhāng shèng 。dān yú nù ，zhào zhū guì rén yì ，yù shā hàn shǐ zhě 。zuǒ yī zhì zī yuē ：「jí móu dān yú ，hé yǐ fù jiā ？yí jiē jiàng zhī 。」dān yú shǐ wèi lǜ zhào wǔ shòu cí 。wǔ wèi huì děng ：「qū jiē rǔ mìng ，suī shēng hé miàn mù yǐ guī hàn ？」yǐn pèi dāo zì cì 。wèi lǜ jīng ，zì bào chí wǔ 。chí zhào yī ，záo dì wéi kǎn ，zhì yūn huǒ ，fù wǔ qí shàng ，dǎo qí bèi ，yǐ chū xuè 。wǔ qì jué ，bàn rì fù xī 。huì děng kū ，yú guī yíng 。dān yú zhuàng qí jiē ，cháo xī qiǎn rén hòu wèn wǔ ，ér shōu xì zhāng shèng 。
wǔ yì yù 。dān yú shǐ shǐ xiǎo wǔ ，huì lùn yú cháng ，yù yīn cǐ shí jiàng wǔ 。jiàn zhǎn yú cháng yǐ ，lǜ yuē ：「hàn shǐ zhāng shèng móu shā dān yú jìn chén ，dāng sǐ ；dān yú mù jiàng zhě ，shè zuì 。」jǔ jiàn yù jī zhī ，shèng qǐng jiàng 。lǜ wèi wǔ yuē ：「fù yǒu zuì ，dāng xiàng zuò 。」wǔ yuē ：「běn wú móu ，yòu fēi qīn shǔ ，hé wèi xiàng zuò ？」fù jǔ jiàn nǐ zhī ，wǔ bú dòng 。lǜ yuē ：「sū jun1 ，lǜ qián fù hàn guī xiōng nú ，xìng méng dà ēn ，cì hào chēng wáng ，yōng zhòng shù wàn ，mǎ chù mí shān ，fù guì rú cǐ 。sū jun1 jīn rì jiàng ，míng rì fù rán 。kōng yǐ shēn gāo cǎo yě ，shuí fù zhī zhī ？」wǔ bú yīng 。lǜ yuē ：「jun1 yīn wǒ jiàng ，yǔ jun1 wéi xiōng dì ；jīn bú tīng wú jì ，hòu suī fù yù jiàn wǒ ，shàng kě dé hū ？」wǔ mà lǜ yuē ：「rǔ wéi rén chén zǐ ，bú gù ēn yì ，pàn zhǔ bèi qīn ，wéi jiàng lǔ yú mán yí ，hé yǐ nǚ wéi jiàn ？qiě dān yú xìn nǚ ，shǐ jué rén sǐ shēng ，bú píng xīn chí zhèng ，fǎn yù dòu liǎng zhǔ guān huò bài 。nán yuè shā hàn shǐ zhě ，tú wéi jiǔ jun4 ；wǎn wáng shā hàn shǐ zhě ，tóu xiàn běi què ；cháo xiān shā hàn shǐ zhě ，jí shí zhū miè 。dú xiōng nú wèi ěr 。ruò zhī wǒ bú jiàng míng ，yù lìng liǎng guó xiàng gōng ，xiōng nú zhī huò ，cóng wǒ shǐ yǐ ！」lǜ zhī wǔ zhōng bú kě xié ，bái dān yú 。dān yú yù yì yù jiàng zhī 。nǎi yōu wǔ zhì dà jiào zhōng ，jué bú yǐn shí 。tiān yǔ xuě 。wǔ wò ，niè xuě yǔ zhān máo bìng yān zhī ，shù rì bú sǐ 。xiōng nú yǐ wéi shén ，nǎi xǐ wǔ běi hǎi shàng wú rén chù ，shǐ mù dī 。dī rǔ ，nǎi dé guī 。bié qí guān shǔ cháng huì děng ，gè zhì tā suǒ 。
wǔ jì zhì hǎi shàng ，lǐn shí bú zhì ，jué yě shǔ qù chū shí ér shí zhī 。zhàng hàn jiē mù yáng ，wò qǐ cāo chí ，jiē máo jìn luò 。jī wǔ 、liù nián ，dān yú dì yú jiān wáng yì shè hǎi shàng 。wǔ néng wǎng fǎng jiǎo ，qíng gōng nǔ ，yú jiān wáng ài zhī ，gěi qí yī shí 。sān suì yú ，wáng bìng ，cì wǔ mǎ chù 、fú nì 、qióng lú 。wáng sǐ hòu ，rén zhòng xǐ qù 。qí dōng ，dīng lìng dào wǔ niú yáng ，wǔ fù qióng è 。
chū ，wǔ yǔ lǐ líng jù wéi shì zhōng 。wǔ shǐ xiōng nú míng nián ，líng jiàng ，bú gǎn qiú wǔ 。jiǔ zhī ，dān yú shǐ líng zhì hǎi shàng ，wéi wǔ zhì jiǔ shè lè 。yīn wèi wǔ yuē ：「dān yú wén líng yǔ zǐ qīng sù hòu ，gù shǐ líng lái shuō zú xià ，xū xīn yù xiàng dài 。zhōng bú dé guī hàn ，kōng zì kǔ wáng rén zhī dì ，xìn yì ān suǒ jiàn hū ？qián zhǎng jun1 wéi fèng chē ，cóng zhì yōng yù yáng gōng ，fú niǎn xià chú ，chù zhù ，shé yuán ，hé dà bú jìng ，fú jiàn zì wěn ，cì qián èr bǎi wàn yǐ zàng 。rú qīng cóng cí hé dōng hòu tǔ ，huàn qí yǔ huáng mén fù mǎ zhēng chuán ，tuī duò fù mǎ hé zhōng ，nì sǐ ，huàn qí wáng 。zhào shǐ rú qīng zhú bǔ 。bú dé ，huáng kǒng yǐn yào ér sǐ 。lái shí tài fū rén yǐ bú xìng ，líng sòng zàng zhì yáng líng 。zǐ qīng fù nián shǎo ，wén yǐ gèng jià yǐ 。dú yǒu nǚ dì èr rén ，liǎng nǚ yī nán ，jīn fù shí yú nián ，cún wáng bú kě zhī 。rén shēng rú cháo lù ，hé jiǔ zì kǔ rú cǐ ？líng shǐ jiàng shí ，hū hū rú kuáng ，zì tòng fù hàn ；jiā yǐ lǎo mǔ xì bǎo gōng 。zǐ qīng bú yù jiàng ，hé yǐ guò líng ？qiě bì xià chūn qiū gāo ，fǎ lìng wáng cháng ，dà chén wáng zuì yí miè zhě shù shí jiā ，ān wēi bú kě zhī 。zǐ qīng shàng fù shuí wéi hū ？yuàn tīng líng jì ，wù fù yǒu yún ！」
wǔ yuē ：「wǔ fù zǐ wáng gōng dé ，jiē wéi bì xià suǒ chéng jiù ，wèi liè jiāng ，jué tōng hóu ，xiōng dì qīn jìn ，cháng yuàn gān nǎo tú dì 。jīn dé shā shēn zì xiào ，suī méng fǔ yuè tāng huò ，chéng gān lè zhī 。chén shì jun1 ，yóu zǐ shì fù yě 。zǐ wéi fù sǐ ，wáng suǒ hèn ，yuàn wú fù zài yán 。」líng yǔ wǔ yǐn shù rì ，fù yuē ：「zǐ qīng ，yī tīng líng yán 。」wǔ yuē ：「zì fèn yǐ sǐ jiǔ yǐ ！wáng bì yù jiàng wǔ ，qǐng bì jīn rì zhī huān ，xiào sǐ yú qián ！」líng jiàn qí zhì chéng ，kuì rán tàn yuē ：「jiē hū ！yì shì ！líng yǔ wèi lǜ zhī zuì shàng tōng yú tiān ！」yīn qì xià zhān jīn ，yǔ wǔ jué qù 。
líng è zì cì wǔ ，shǐ qí qī cì wǔ niú yáng shù shí tóu 。hòu líng fù zhì běi hǎi shàng ，yǔ wǔ ：「qū tuō bǔ dé yún zhōng shēng kǒu ，yán tài shǒu yǐ xià lì mín jiē bái fú ，yuē ：『shàng bēng 。』」wǔ wén zhī ，nán xiāng hào kū ，ōu xuè ，dàn xī lín 。shù yuè ，zhāo dì jí wèi 。shù nián ，xiōng nú yǔ hàn hé qīn 。hàn qiú wǔ děng 。xiōng nú guǐ yán wǔ sǐ 。hòu hàn shǐ fù zhì xiōng nú 。cháng huì qǐng qí shǒu zhě yǔ jù ，dé yè jiàn hàn shǐ ，jù zì chén dào 。jiāo shǐ zhě wèi dān yú yán ：「tiān zǐ shè shàng lín zhōng ，dé yàn zú yǒu xì bó shū ，yán wǔ děng zài mǒu zé zhōng 。」shǐ zhě dà xǐ ，rú huì yǔ yǐ ràng dān yú 。dān yú shì zuǒ yòu ér jīng ，xiè hàn shǐ yuē ：「wǔ děng shí zài 。」yú shì lǐ líng zhì jiǔ hè wǔ yuē ：「jīn zú xià hái guī ，yáng míng yú xiōng nú ，gōng xiǎn yú hàn shì ，suī gǔ zhú bó suǒ zǎi ，dān qīng suǒ huà ，hé yǐ guò zǐ qīng ！líng suī nú qiè ，lìng hàn qiě shì líng zuì ，quán qí lǎo mǔ ，shǐ dé fèn dà rǔ zhī jī zhì ，shù jǐ hū cáo kē zhī méng 。cǐ líng xiǔ xī zhī suǒ bú wàng yě ！shōu zú líng jiā ，wéi shì dà lù ，líng shàng fù hé gù hū ？yǐ yǐ ！lìng zǐ qīng zhī wú xīn ěr ！yì yù zhī rén ，yī bié zhǎng jué ！」líng qǐ wǔ ，gē yuē ：「jìng wàn lǐ xī dù shā mù ，wéi jun1 jiāng xī fèn xiōng nú 。lù qióng jué xī shǐ rèn cuī ，shì zhòng miè xī míng yǐ tuí ，lǎo mǔ yǐ sǐ ，suī yù bào ēn jiāng ān guī ？」
líng qì xià shù háng ，yīn yǔ wǔ jué 。dān yú zhào huì wǔ guān shǔ ，qián yǐ jiàng jí wù gù ，fán suí wǔ hái zhě jiǔ rén 。wǔ yǐ shǐ yuán liù nián chūn zhì jīng shī ，zhào wǔ fèng yī tài láo yè wǔ dì yuán miào ，bài wéi diǎn shǔ guó ，zhì zhōng èr qiān shí ，cì qián èr bǎi wàn ，gōng tián èr qǐng ，zhái yī qū 。cháng huì xú shèng zhào zhōng gēn jiē bài wéi zhōng láng ，cì bó gè èr bǎi pǐ 。qí yú liù rén ，lǎo guī jiā ，cì qián rén shí wàn ，fù zhōng shēn 。cháng huì hòu zhì yòu jiāng jun1 ，fēng liè hóu ，zì yǒu chuán 。wǔ liú xiōng nú fán shí jiǔ suì ，shǐ yǐ qiáng zhuàng chū ，jí hái ，xū fā jìn bái 。
盖闻王者莫高于周文，伯者莫高于齐桓，皆待贤人而成名。今天下贤者智能，岂特古之人乎？患在人主不交故也，士奚由进？今吾以天之灵，贤士大夫，定有天下，以为一家。欲其长久，世世奉宗庙亡绝也。贤人已与我共平之矣，而不与吾共安利之，可乎？贤士大夫有肯从我游者，吾能尊显之。布告天下，使明知朕意。
御史大夫昌下相国，相国酂侯下诸侯王，御史中执法下郡守，其有意称明德者，必身劝，为之驾，遣诣相国府，署行义年，有而弗言，觉免。年老癃病，勿遣。
gài wén wáng zhě mò gāo yú zhōu wén ，bó zhě mò gāo yú qí huán ，jiē dài xián rén ér chéng míng 。jīn tiān xià xián zhě zhì néng ，qǐ tè gǔ zhī rén hū ？huàn zài rén zhǔ bú jiāo gù yě ，shì xī yóu jìn ？jīn wú yǐ tiān zhī líng ，xián shì dà fū ，dìng yǒu tiān xià ，yǐ wéi yī jiā 。yù qí zhǎng jiǔ ，shì shì fèng zōng miào wáng jué yě 。xián rén yǐ yǔ wǒ gòng píng zhī yǐ ，ér bú yǔ wú gòng ān lì zhī ，kě hū ？xián shì dà fū yǒu kěn cóng wǒ yóu zhě ，wú néng zūn xiǎn zhī 。bù gào tiān xià ，shǐ míng zhī zhèn yì 。
yù shǐ dà fū chāng xià xiàng guó ，xiàng guó zàn hóu xià zhū hóu wáng ，yù shǐ zhōng zhí fǎ xià jun4 shǒu ，qí yǒu yì chēng míng dé zhě ，bì shēn quàn ，wéi zhī jià ，qiǎn yì xiàng guó fǔ ，shǔ háng yì nián ，yǒu ér fú yán ，jiào miǎn 。nián lǎo lóng bìng ，wù qiǎn 。
霍光，字子孟，票骑将军去病弟也。父中孺，河东平阳人也，以县吏给事平阳侯家，与侍者卫少儿私通而生去病。中孺吏毕归家，娶妇生光，因绝不相闻。久之，少儿女弟子夫得幸于武帝，立为皇后，去病以皇后姊子贵幸。既壮大，乃自知父为霍中孺，未及求问，会为票骑将军击匈奴，道出河东，河东太守郊迎，负弩矢先驱至平阳传舍，遣吏迎霍中孺。中孺趋入拜谒，将军迎拜，因跪曰：“去病不早自知为大人遗体也。”中孺扶服叩头，曰：“老臣得托命将军，此天力也。”去病大为中孺买田宅奴婢而去。还，复过焉，乃将光西至长安，时年十余岁，任光为郎，稍迁诸曹侍中。去病死后，光为奉车都尉光禄大夫，出则奉车，入侍左右，出入禁闼二十余年，小心谨慎，未尝有过，甚见亲信。 征和二年，卫太子为江充所败，而燕王旦、广陵王胥皆多过失。是时上年老，宠姬钩弋赵倢伃有男，上心欲以为嗣，命大臣辅之。察群臣唯光任大重，可属社稷。上乃使黄门画者画周公负成王朝诸侯以赐光。后元二年春，上游五柞宫，病笃，光涕泣问曰：“如有不讳，谁当嗣者？”上曰：“君未谕前画意邪？立少子，君行周公之事。”上以光为大司马大将军，日磾为车骑将军，及太仆上官桀为左将军，搜粟都尉桑弘羊为御史大，皆拜卧内床下，受遗诏辅少主。明日，武帝崩，太子枭尊号，是为孝昭皇帝。帝年八岁，政事一决于光。遗诏封光为博陆侯。
光为人沉静详审，长才七尺三寸，白皙，疏眉目，美须髯。每出入下殿门，止进有常处，郎仆射窃识视之，不失尺寸，其资性端正如此。初辅幼主，政自己出，天下想闻其风采。殿中尝有怪，一夜群臣相惊，光召尚符玺郎郎不肯授光。光欲夺之，郎按剑曰：“臣头可得，玺不可得也！”光甚谊之。明日，诏增此郎秩二等。众庶莫不多光。
光与左将军桀结婚相亲，光长女为桀子安妻，有女年与帝相配，桀因帝姊鄂邑盖主内安女后宫为倢伃，数月立为皇后。父安为票骑将军，封桑乐侯。光时休沐出，桀辄入代光决事。桀父子既尊盛，而德长公主。公主内行不修，近幸河间丁外人。桀、安欲为外人求封，幸依国家故事以列侯尚公主者，光不许。又为外人求光禄大夫，欲令得召见，又不许。长主大以是怨光。而桀、安数为外人求官爵弗能得，亦惭。自先帝时，桀已为九卿，位在光右。及父子并为将军，有椒房中宫之重，皇后亲安女，光乃其外祖，而顾专制朝事，由是与光争权。
燕王旦自以昭帝兄，常怀怨望。及御史大夫桑弘羊建造酒榷盐铁，为国兴利，伐其功，欲为子弟得官，亦怨恨光。于是盖主、上官桀、安及弘羊皆与燕王旦通谋，诈令人为燕王上书，言光出都肄羽林，道上称跸，太官先置；又引苏武前使匈奴，拘留二十年不降，还乃为典属国，而大将军长史敞亡功为搜粟都尉；又擅调益莫府校尉；光专权自恣，疑有非常，臣旦愿归符玺，入宿卫，察奸臣变。候司光出沐日奏之。桀欲从中下其事，桑弘羊当与诸大臣共执退光。书奏，帝不肯下。
明旦，光闻之，止画室中不入。上问：“大将军安在？”左将军桀对曰：“以燕王告其罪，故不敢入。”有诏召大将军。光入，免冠军顿首谢，上曰：“将军冠。朕知是书诈也，将军亡罪。”光曰：“陛下何以知之？”上曰：“将军之广明，都郎属耳。调校尉以来未能十日，燕王何以得知之？且将军为非，不须校尉。”是时帝年十四，尚书左右皆惊，而上书者果亡，捕之甚急。桀等惧，白上：“小事不足遂。”上不听。
后桀党与有谮光者，上辄怒曰：“大将军忠臣，先帝所属以辅朕身，敢有毁者坐之。”自是桀等不敢复言，乃谋令长公主置酒请光，伏兵格杀之，因废帝，迎立燕王为天子。事发觉，光尽诛桀、安、弘羊、外人宗族。燕王、盖主皆自杀。光威震海内。昭帝既冠，遂委任光，迄十三年，百姓充实，四夷宾服。
元平元年，昭帝崩，亡嗣。武帝六男独有广陵王胥在，群臣议所立，咸持广陵王。王本以行失道，先帝所不用。光内不自安。郎有上书言：“周太王废太伯立王季，文王舍伯邑考立武王，唯在所宜，虽废长立少可也。广陵王不可以承宗庙。”言合光意。光以其书视丞相敞等，擢郎为九江太守，即日承皇太后诏，遣行大鸿胪事少府乐成、宗正德、光禄大夫吉、中郎将利汉迎昌邑王贺。
贺者，武帝孙，昌邑哀王子也。既至，即位，行淫乱。光忧懑，独以问所亲故吏大司农田延年。延年曰：“将军为国柱石，审此人不可，何不建白太后，更选贤而立之？”光曰：“今欲如是，于古尝有此否？”延年曰：“伊尹相殷，废太甲以安宗庙，后世称其忠。将军若能行此，亦汉之伊尹也。”光乃引延年给事中，阴与车骑将军张安世图计，遂召丞相、御史、将军、列侯、中二千石、大夫、博士会议未央宫。光曰：“昌邑王行昏乱，恐危社稷，如何？”群臣皆惊鄂失色，莫敢发言，但唯唯而已。田延年前，离席按剑，曰：“先帝属将军以幼孤，寄将军以天下，以将军忠贤能安刘氏也。今群下鼎沸，社稷将倾，且汉之传谥常为孝者，以长有天下，令宗庙血食也。如令汉家绝祀，将军虽死，何面目见先帝于地下乎？今日之议，不得旋踵。群臣后应者，臣请剑斩之。”光谢曰：“九卿责光是也。天下匈匈不安，光当受难。”于是议者皆叩头，曰：“万姓之命在于将军，唯大将军令。”
光即与群臣俱见白太后，具陈昌邑王不可以承宗庙状。皇太后乃车驾幸未央承明殿，诏诸禁门毋内昌邑群臣。王入朝太后还，乘辇欲归温室，中黄门宦者各持门扇，王入，门闭，昌邑群臣不得入。王曰：“何为？”大将军跪曰：“有皇太后诏，毋内昌邑群臣。”王曰：“徐之，何乃惊人如是！”光使尽驱出昌邑群臣，置金马门外。车骑将军安世将羽林骑收缚二百余人，皆送廷尉诏狱。令故昭帝侍中中臣侍守王。光敕左右：“谨宿卫，卒有物故自裁，令我负天下，有杀主名。”王尚未自知当废，谓左右：“我故群臣从官安得罪，而大将军尽系之乎？”顷之，有太后诏召王。王闻召，意恐，乃曰：“我安得罪而召我哉！”太后被珠襦，盛服坐武帐中，侍御数百人皆持兵，期门武士陛戟，陈列殿下。群臣以次上殿，召昌邑王伏前听诏。光与群臣连名奏王，……荒淫迷惑，失帝王礼谊，乱汉制度，……当废。……皇太后诏曰：“可。”光令王起拜受诏，王曰：“闻天子有争臣七人，虽无道不失天下。”光曰：“皇太后诏废，安得天子！”乃即持其手，解脱其玺组，奉上太后，扶王下殿，出金马门，群臣随送。王西面拜，曰：“愚戆不任汉事。”起就乘舆副车。大将军光送至昌邑邸，光谢曰：“王行自绝于天，臣等驽怯，不能杀身报德。臣宁负王，不敢负社稷。愿王自爱，臣长不复见左右。”光涕泣而去。群臣奏言：“古者废放之人屏于远方，不及以政，请徙王贺汉中房陵县。”太后诏归贺昌邑，赐汤沐邑二千户。昌邑群臣坐亡辅导之谊，陷王于恶，光悉诛杀二百余人。出死，号呼市中曰：“当断不断，反受其乱。”
光坐庭中，会丞相以下议定所立。广陵王已前不用，及燕刺王反诛，其子不在议中。近亲唯有卫太子孙号皇曾孙在民间，咸称述焉。光遂与丞相敞等上奏曰：“《礼》曰：‘人道亲亲故尊祖，尊祖故敬宗。’大宗亡嗣，择支子孙贤者为嗣。孝武皇帝曾孙病已，武帝时有诏掖庭养视，至今年十八，师受《诗》、《论语》、《孝经》，躬行节俭，慈仁爱人，可以嗣孝昭皇帝后，奉承祖宗庙，子万姓。臣昧死以闻。”皇太后诏曰：“可。”光遣宗正刘德至曾孙家尚冠里，洗沐赐御衣，太仆以軨车迎曾孙就斋宗正府，入未央宫见皇太后，封为阳武侯。而光奉上皇帝玺绶，谒于高庙，是为孝宣皇帝。
明年，下诏曰：“夫褒有德，赏元功，古今通谊也。大司马大将军光宿卫忠正，宣德明恩，守节秉谊，以安宗庙。其以河北、东武阳益封光万七千户。”与故所食凡二万户。赏赐前后黄金七千斤，钱六千万，杂缯三万匹，奴婢百七十人，马二千匹，甲第一区。
自昭帝时，光子禹及兄孙云皆中郎将，云弟山奉车都尉侍中，领胡越兵。光两女婿为东西宫卫尉，昆弟、诸婿、外孙皆奉朝请，为诸曹大夫，骑都尉、给事中。党亲连体，根据于朝廷。光自后元秉持万机，及上即位，乃归政。上谦让不受，诸事皆先关白光，然后奏御天子。光每朝见，上虚己敛容，礼下之已甚。
光秉政前后二十年。地节二年春病笃，车驾自临问光病，上为之涕泣。光上书谢恩曰：“愿分国邑三千户，以封兄孙奉车都尉山为列侯，奉兄骠骑将军去病祀。”事下丞相御史，即日拜光子禹为右将军。
光薨，上及皇太后亲临光丧。太中大夫任宣与侍御史五人持节护丧事。中二千石治莫府冢上。赐金钱、缯絮、绣被百领，衣五十箧，璧珠玑玉衣，梓宫、便房、黄肠题凑各一具，枞木外臧椁十五具。东园温明，皆如乘舆制度。载光尸柩以辒辌车，黄屋在纛，发材官轻车北军五校士军陈至茂陵，以送其葬。谥曰宣成侯。发三河卒穿复士，起冢祠堂。置园邑三百家，长丞奉守如旧法。
初，霍氏指西汉权臣霍光子孙奢侈，茂陵徐生曰：“霍氏必亡。夫奢则不逊，不逊必侮上；侮上者，逆道也。在人之右，众必害之。霍氏秉权日久，害之者多矣。天下害之，而又行以逆道，不亡何待！”乃上疏，言：“霍氏泰盛；陛下即爱厚之，宜以时抑制，无使至亡。”书三上，辄报闻。
其后，霍氏诛灭，而告霍氏者皆封。人为徐生上书曰：“臣闻客有过主人者，见其灶直突注：突，烟囱，傍有积薪。客谓主人：‘更为曲突，远徙其薪；不者，且有火患。’主人嘿然不应。俄而家果失火，邻里共救之，幸而得息。于是杀牛置酒，谢其邻人。灼烂者在于上行，余各以功次座，而不录言曲突者。人谓主人曰：‘乡使听客之言，不费牛酒，终亡火患。今论功而请宾，曲突徙薪无恩泽，焦头烂额为上客耶?’主人乃寤而请之。今茂陵徐福数上书言霍氏且有变，宜防绝之。乡使福说得行，则国亡裂土出爵之费，臣亡逆乱诛灭之败。往事既已，而福独不蒙其功。唯陛下察之——贵徙薪曲突之策，使居焦发灼烂之右。”上乃赐福帛十匹，后以为郎。
宣帝始立，谒见高庙，大将军霍光从骖乘，上内严惮之，若有芒刺在背。后车骑将军张安世代光骖乘，天子从容肆体，甚安近焉。及光身死。而宗族竟诛。故俗传之曰：“威震主者不畜。霍氏之祸，萌于骖乘。”
赞曰：霍光以结发内侍，起于阶闼之间，确然秉志，谊形于主。受襁褓之托，任汉室之寄，当庙堂，拥幼君，摧燕王，仆上官，因权制敌，以成其忠。处废置之际，临大节而不可夺，遂匡国家，安社稷。拥昭立宣，光为师保，虽周公、阿衡，何以加此！然光不学亡术，暗于大理，阴妻邪谋，立女为后，湛溺盈溢之欲，以增颠覆之祸，死财三年，宗族诛夷，哀哉！昔霍叔封于晋，晋即河东，光岂其苗裔乎？金日磾夷狄亡国，羁虏汉庭，而以笃敬寤主，忠信自著，勒功上将，传国后嗣，世名忠孝，七世内侍，何其盛也！本以休屠作金人为祭天主，故因赐姓金氏云。
huò guāng ，zì zǐ mèng ，piào qí jiāng jun1 qù bìng dì yě 。fù zhōng rú ，hé dōng píng yáng rén yě ，yǐ xiàn lì gěi shì píng yáng hóu jiā ，yǔ shì zhě wèi shǎo ér sī tōng ér shēng qù bìng 。zhōng rú lì bì guī jiā ，qǔ fù shēng guāng ，yīn jué bú xiàng wén 。jiǔ zhī ，shǎo ér nǚ dì zǐ fū dé xìng yú wǔ dì ，lì wéi huáng hòu ，qù bìng yǐ huáng hòu zǐ zǐ guì xìng 。jì zhuàng dà ，nǎi zì zhī fù wéi huò zhōng rú ，wèi jí qiú wèn ，huì wéi piào qí jiāng jun1 jī xiōng nú ，dào chū hé dōng ，hé dōng tài shǒu jiāo yíng ，fù nǔ shǐ xiān qū zhì píng yáng chuán shě ，qiǎn lì yíng huò zhōng rú 。zhōng rú qū rù bài yè ，jiāng jun1 yíng bài ，yīn guì yuē ：“qù bìng bú zǎo zì zhī wéi dà rén yí tǐ yě 。”zhōng rú fú fú kòu tóu ，yuē ：“lǎo chén dé tuō mìng jiāng jun1 ，cǐ tiān lì yě 。”qù bìng dà wéi zhōng rú mǎi tián zhái nú bì ér qù 。hái ，fù guò yān ，nǎi jiāng guāng xī zhì zhǎng ān ，shí nián shí yú suì ，rèn guāng wéi láng ，shāo qiān zhū cáo shì zhōng 。qù bìng sǐ hòu ，guāng wéi fèng chē dōu wèi guāng lù dà fū ，chū zé fèng chē ，rù shì zuǒ yòu ，chū rù jìn tà èr shí yú nián ，xiǎo xīn jǐn shèn ，wèi cháng yǒu guò ，shèn jiàn qīn xìn 。 zhēng hé èr nián ，wèi tài zǐ wéi jiāng chōng suǒ bài ，ér yàn wáng dàn 、guǎng líng wáng xū jiē duō guò shī 。shì shí shàng nián lǎo ，chǒng jī gōu yì zhào jié yú yǒu nán ，shàng xīn yù yǐ wéi sì ，mìng dà chén fǔ zhī 。chá qún chén wéi guāng rèn dà zhòng ，kě shǔ shè jì 。shàng nǎi shǐ huáng mén huà zhě huà zhōu gōng fù chéng wáng cháo zhū hóu yǐ cì guāng 。hòu yuán èr nián chūn ，shàng yóu wǔ zhà gōng ，bìng dǔ ，guāng tì qì wèn yuē ：“rú yǒu bú huì ，shuí dāng sì zhě ？”shàng yuē ：“jun1 wèi yù qián huà yì xié ？lì shǎo zǐ ，jun1 háng zhōu gōng zhī shì 。”shàng yǐ guāng wéi dà sī mǎ dà jiāng jun1 ，rì dī wéi chē qí jiāng jun1 ，jí tài pú shàng guān jié wéi zuǒ jiāng jun1 ，sōu sù dōu wèi sāng hóng yáng wéi yù shǐ dà ，jiē bài wò nèi chuáng xià ，shòu yí zhào fǔ shǎo zhǔ 。míng rì ，wǔ dì bēng ，tài zǐ xiāo zūn hào ，shì wéi xiào zhāo huáng dì 。dì nián bā suì ，zhèng shì yī jué yú guāng 。yí zhào fēng guāng wéi bó lù hóu 。
guāng wéi rén chén jìng xiáng shěn ，zhǎng cái qī chǐ sān cùn ，bái xī ，shū méi mù ，měi xū rán 。měi chū rù xià diàn mén ，zhǐ jìn yǒu cháng chù ，láng pú shè qiè shí shì zhī ，bú shī chǐ cùn ，qí zī xìng duān zhèng rú cǐ 。chū fǔ yòu zhǔ ，zhèng zì jǐ chū ，tiān xià xiǎng wén qí fēng cǎi 。diàn zhōng cháng yǒu guài ，yī yè qún chén xiàng jīng ，guāng zhào shàng fú xǐ láng láng bú kěn shòu guāng 。guāng yù duó zhī ，láng àn jiàn yuē ：“chén tóu kě dé ，xǐ bú kě dé yě ！”guāng shèn yì zhī 。míng rì ，zhào zēng cǐ láng zhì èr děng 。zhòng shù mò bú duō guāng 。
guāng yǔ zuǒ jiāng jun1 jié jié hūn xiàng qīn ，guāng zhǎng nǚ wéi jié zǐ ān qī ，yǒu nǚ nián yǔ dì xiàng pèi ，jié yīn dì zǐ è yì gài zhǔ nèi ān nǚ hòu gōng wéi jié yú ，shù yuè lì wéi huáng hòu 。fù ān wéi piào qí jiāng jun1 ，fēng sāng lè hóu 。guāng shí xiū mù chū ，jié zhé rù dài guāng jué shì 。jié fù zǐ jì zūn shèng ，ér dé zhǎng gōng zhǔ 。gōng zhǔ nèi háng bú xiū ，jìn xìng hé jiān dīng wài rén 。jié 、ān yù wéi wài rén qiú fēng ，xìng yī guó jiā gù shì yǐ liè hóu shàng gōng zhǔ zhě ，guāng bú xǔ 。yòu wéi wài rén qiú guāng lù dà fū ，yù lìng dé zhào jiàn ，yòu bú xǔ 。zhǎng zhǔ dà yǐ shì yuàn guāng 。ér jié 、ān shù wéi wài rén qiú guān jué fú néng dé ，yì cán 。zì xiān dì shí ，jié yǐ wéi jiǔ qīng ，wèi zài guāng yòu 。jí fù zǐ bìng wéi jiāng jun1 ，yǒu jiāo fáng zhōng gōng zhī zhòng ，huáng hòu qīn ān nǚ ，guāng nǎi qí wài zǔ ，ér gù zhuān zhì cháo shì ，yóu shì yǔ guāng zhēng quán 。
yàn wáng dàn zì yǐ zhāo dì xiōng ，cháng huái yuàn wàng 。jí yù shǐ dà fū sāng hóng yáng jiàn zào jiǔ què yán tiě ，wéi guó xìng lì ，fá qí gōng ，yù wéi zǐ dì dé guān ，yì yuàn hèn guāng 。yú shì gài zhǔ 、shàng guān jié 、ān jí hóng yáng jiē yǔ yàn wáng dàn tōng móu ，zhà lìng rén wéi yàn wáng shàng shū ，yán guāng chū dōu yì yǔ lín ，dào shàng chēng bì ，tài guān xiān zhì ；yòu yǐn sū wǔ qián shǐ xiōng nú ，jū liú èr shí nián bú jiàng ，hái nǎi wéi diǎn shǔ guó ，ér dà jiāng jun1 zhǎng shǐ chǎng wáng gōng wéi sōu sù dōu wèi ；yòu shàn diào yì mò fǔ xiào wèi ；guāng zhuān quán zì zì ，yí yǒu fēi cháng ，chén dàn yuàn guī fú xǐ ，rù xiǔ wèi ，chá jiān chén biàn 。hòu sī guāng chū mù rì zòu zhī 。jié yù cóng zhōng xià qí shì ，sāng hóng yáng dāng yǔ zhū dà chén gòng zhí tuì guāng 。shū zòu ，dì bú kěn xià 。
míng dàn ，guāng wén zhī ，zhǐ huà shì zhōng bú rù 。shàng wèn ：“dà jiāng jun1 ān zài ？”zuǒ jiāng jun1 jié duì yuē ：“yǐ yàn wáng gào qí zuì ，gù bú gǎn rù 。”yǒu zhào zhào dà jiāng jun1 。guāng rù ，miǎn guàn jun1 dùn shǒu xiè ，shàng yuē ：“jiāng jun1 guàn 。zhèn zhī shì shū zhà yě ，jiāng jun1 wáng zuì 。”guāng yuē ：“bì xià hé yǐ zhī zhī ？”shàng yuē ：“jiāng jun1 zhī guǎng míng ，dōu láng shǔ ěr 。diào xiào wèi yǐ lái wèi néng shí rì ，yàn wáng hé yǐ dé zhī zhī ？qiě jiāng jun1 wéi fēi ，bú xū xiào wèi 。”shì shí dì nián shí sì ，shàng shū zuǒ yòu jiē jīng ，ér shàng shū zhě guǒ wáng ，bǔ zhī shèn jí 。jié děng jù ，bái shàng ：“xiǎo shì bú zú suí 。”shàng bú tīng 。
hòu jié dǎng yǔ yǒu zèn guāng zhě ，shàng zhé nù yuē ：“dà jiāng jun1 zhōng chén ，xiān dì suǒ shǔ yǐ fǔ zhèn shēn ，gǎn yǒu huǐ zhě zuò zhī 。”zì shì jié děng bú gǎn fù yán ，nǎi móu lìng zhǎng gōng zhǔ zhì jiǔ qǐng guāng ，fú bīng gé shā zhī ，yīn fèi dì ，yíng lì yàn wáng wéi tiān zǐ 。shì fā jiào ，guāng jìn zhū jié 、ān 、hóng yáng 、wài rén zōng zú 。yàn wáng 、gài zhǔ jiē zì shā 。guāng wēi zhèn hǎi nèi 。zhāo dì jì guàn ，suí wěi rèn guāng ，qì shí sān nián ，bǎi xìng chōng shí ，sì yí bīn fú 。
yuán píng yuán nián ，zhāo dì bēng ，wáng sì 。wǔ dì liù nán dú yǒu guǎng líng wáng xū zài ，qún chén yì suǒ lì ，xián chí guǎng líng wáng 。wáng běn yǐ háng shī dào ，xiān dì suǒ bú yòng 。guāng nèi bú zì ān 。láng yǒu shàng shū yán ：“zhōu tài wáng fèi tài bó lì wáng jì ，wén wáng shě bó yì kǎo lì wǔ wáng ，wéi zài suǒ yí ，suī fèi zhǎng lì shǎo kě yě 。guǎng líng wáng bú kě yǐ chéng zōng miào 。”yán hé guāng yì 。guāng yǐ qí shū shì chéng xiàng chǎng děng ，zhuó láng wéi jiǔ jiāng tài shǒu ，jí rì chéng huáng tài hòu zhào ，qiǎn háng dà hóng lú shì shǎo fǔ lè chéng 、zōng zhèng dé 、guāng lù dà fū jí 、zhōng láng jiāng lì hàn yíng chāng yì wáng hè 。
hè zhě ，wǔ dì sūn ，chāng yì āi wáng zǐ yě 。jì zhì ，jí wèi ，háng yín luàn 。guāng yōu mèn ，dú yǐ wèn suǒ qīn gù lì dà sī nóng tián yán nián 。yán nián yuē ：“jiāng jun1 wéi guó zhù shí ，shěn cǐ rén bú kě ，hé bú jiàn bái tài hòu ，gèng xuǎn xián ér lì zhī ？”guāng yuē ：“jīn yù rú shì ，yú gǔ cháng yǒu cǐ fǒu ？”yán nián yuē ：“yī yǐn xiàng yīn ，fèi tài jiǎ yǐ ān zōng miào ，hòu shì chēng qí zhōng 。jiāng jun1 ruò néng háng cǐ ，yì hàn zhī yī yǐn yě 。”guāng nǎi yǐn yán nián gěi shì zhōng ，yīn yǔ chē qí jiāng jun1 zhāng ān shì tú jì ，suí zhào chéng xiàng 、yù shǐ 、jiāng jun1 、liè hóu 、zhōng èr qiān shí 、dà fū 、bó shì huì yì wèi yāng gōng 。guāng yuē ：“chāng yì wáng háng hūn luàn ，kǒng wēi shè jì ，rú hé ？”qún chén jiē jīng è shī sè ，mò gǎn fā yán ，dàn wéi wéi ér yǐ 。tián yán nián qián ，lí xí àn jiàn ，yuē ：“xiān dì shǔ jiāng jun1 yǐ yòu gū ，jì jiāng jun1 yǐ tiān xià ，yǐ jiāng jun1 zhōng xián néng ān liú shì yě 。jīn qún xià dǐng fèi ，shè jì jiāng qīng ，qiě hàn zhī chuán shì cháng wéi xiào zhě ，yǐ zhǎng yǒu tiān xià ，lìng zōng miào xuè shí yě 。rú lìng hàn jiā jué sì ，jiāng jun1 suī sǐ ，hé miàn mù jiàn xiān dì yú dì xià hū ？jīn rì zhī yì ，bú dé xuán zhǒng 。qún chén hòu yīng zhě ，chén qǐng jiàn zhǎn zhī 。”guāng xiè yuē ：“jiǔ qīng zé guāng shì yě 。tiān xià xiōng xiōng bú ān ，guāng dāng shòu nán 。”yú shì yì zhě jiē kòu tóu ，yuē ：“wàn xìng zhī mìng zài yú jiāng jun1 ，wéi dà jiāng jun1 lìng 。”
guāng jí yǔ qún chén jù jiàn bái tài hòu ，jù chén chāng yì wáng bú kě yǐ chéng zōng miào zhuàng 。huáng tài hòu nǎi chē jià xìng wèi yāng chéng míng diàn ，zhào zhū jìn mén wú nèi chāng yì qún chén 。wáng rù cháo tài hòu hái ，chéng niǎn yù guī wēn shì ，zhōng huáng mén huàn zhě gè chí mén shàn ，wáng rù ，mén bì ，chāng yì qún chén bú dé rù 。wáng yuē ：“hé wéi ？”dà jiāng jun1 guì yuē ：“yǒu huáng tài hòu zhào ，wú nèi chāng yì qún chén 。”wáng yuē ：“xú zhī ，hé nǎi jīng rén rú shì ！”guāng shǐ jìn qū chū chāng yì qún chén ，zhì jīn mǎ mén wài 。chē qí jiāng jun1 ān shì jiāng yǔ lín qí shōu fù èr bǎi yú rén ，jiē sòng tíng wèi zhào yù 。lìng gù zhāo dì shì zhōng zhōng chén shì shǒu wáng 。guāng chì zuǒ yòu ：“jǐn xiǔ wèi ，zú yǒu wù gù zì cái ，lìng wǒ fù tiān xià ，yǒu shā zhǔ míng 。”wáng shàng wèi zì zhī dāng fèi ，wèi zuǒ yòu ：“wǒ gù qún chén cóng guān ān dé zuì ，ér dà jiāng jun1 jìn xì zhī hū ？”qǐng zhī ，yǒu tài hòu zhào zhào wáng 。wáng wén zhào ，yì kǒng ，nǎi yuē ：“wǒ ān dé zuì ér zhào wǒ zāi ！”tài hòu bèi zhū rú ，shèng fú zuò wǔ zhàng zhōng ，shì yù shù bǎi rén jiē chí bīng ，qī mén wǔ shì bì jǐ ，chén liè diàn xià 。qún chén yǐ cì shàng diàn ，zhào chāng yì wáng fú qián tīng zhào 。guāng yǔ qún chén lián míng zòu wáng ，……huāng yín mí huò ，shī dì wáng lǐ yì ，luàn hàn zhì dù ，……dāng fèi 。……huáng tài hòu zhào yuē ：“kě 。”guāng lìng wáng qǐ bài shòu zhào ，wáng yuē ：“wén tiān zǐ yǒu zhēng chén qī rén ，suī wú dào bú shī tiān xià 。”guāng yuē ：“huáng tài hòu zhào fèi ，ān dé tiān zǐ ！”nǎi jí chí qí shǒu ，jiě tuō qí xǐ zǔ ，fèng shàng tài hòu ，fú wáng xià diàn ，chū jīn mǎ mén ，qún chén suí sòng 。wáng xī miàn bài ，yuē ：“yú gàng bú rèn hàn shì 。”qǐ jiù chéng yú fù chē 。dà jiāng jun1 guāng sòng zhì chāng yì dǐ ，guāng xiè yuē ：“wáng háng zì jué yú tiān ，chén děng nú qiè ，bú néng shā shēn bào dé 。chén níng fù wáng ，bú gǎn fù shè jì 。yuàn wáng zì ài ，chén zhǎng bú fù jiàn zuǒ yòu 。”guāng tì qì ér qù 。qún chén zòu yán ：“gǔ zhě fèi fàng zhī rén píng yú yuǎn fāng ，bú jí yǐ zhèng ，qǐng xǐ wáng hè hàn zhōng fáng líng xiàn 。”tài hòu zhào guī hè chāng yì ，cì tāng mù yì èr qiān hù 。chāng yì qún chén zuò wáng fǔ dǎo zhī yì ，xiàn wáng yú è ，guāng xī zhū shā èr bǎi yú rén 。chū sǐ ，hào hū shì zhōng yuē ：“dāng duàn bú duàn ，fǎn shòu qí luàn 。”
guāng zuò tíng zhōng ，huì chéng xiàng yǐ xià yì dìng suǒ lì 。guǎng líng wáng yǐ qián bú yòng ，jí yàn cì wáng fǎn zhū ，qí zǐ bú zài yì zhōng 。jìn qīn wéi yǒu wèi tài zǐ sūn hào huáng céng sūn zài mín jiān ，xián chēng shù yān 。guāng suí yǔ chéng xiàng chǎng děng shàng zòu yuē ：“《lǐ 》yuē ：‘rén dào qīn qīn gù zūn zǔ ，zūn zǔ gù jìng zōng 。’dà zōng wáng sì ，zé zhī zǐ sūn xián zhě wéi sì 。xiào wǔ huáng dì céng sūn bìng yǐ ，wǔ dì shí yǒu zhào yè tíng yǎng shì ，zhì jīn nián shí bā ，shī shòu 《shī 》、《lùn yǔ 》、《xiào jīng 》，gōng háng jiē jiǎn ，cí rén ài rén ，kě yǐ sì xiào zhāo huáng dì hòu ，fèng chéng zǔ zōng miào ，zǐ wàn xìng 。chén mèi sǐ yǐ wén 。”huáng tài hòu zhào yuē ：“kě 。”guāng qiǎn zōng zhèng liú dé zhì céng sūn jiā shàng guàn lǐ ，xǐ mù cì yù yī ，tài pú yǐ líng chē yíng céng sūn jiù zhāi zōng zhèng fǔ ，rù wèi yāng gōng jiàn huáng tài hòu ，fēng wéi yáng wǔ hóu 。ér guāng fèng shàng huáng dì xǐ shòu ，yè yú gāo miào ，shì wéi xiào xuān huáng dì 。
míng nián ，xià zhào yuē ：“fū bāo yǒu dé ，shǎng yuán gōng ，gǔ jīn tōng yì yě 。dà sī mǎ dà jiāng jun1 guāng xiǔ wèi zhōng zhèng ，xuān dé míng ēn ，shǒu jiē bǐng yì ，yǐ ān zōng miào 。qí yǐ hé běi 、dōng wǔ yáng yì fēng guāng wàn qī qiān hù 。”yǔ gù suǒ shí fán èr wàn hù 。shǎng cì qián hòu huáng jīn qī qiān jīn ，qián liù qiān wàn ，zá zēng sān wàn pǐ ，nú bì bǎi qī shí rén ，mǎ èr qiān pǐ ，jiǎ dì yī qū 。
zì zhāo dì shí ，guāng zǐ yǔ jí xiōng sūn yún jiē zhōng láng jiāng ，yún dì shān fèng chē dōu wèi shì zhōng ，lǐng hú yuè bīng 。guāng liǎng nǚ xù wéi dōng xī gōng wèi wèi ，kūn dì 、zhū xù 、wài sūn jiē fèng cháo qǐng ，wéi zhū cáo dà fū ，qí dōu wèi 、gěi shì zhōng 。dǎng qīn lián tǐ ，gēn jù yú cháo tíng 。guāng zì hòu yuán bǐng chí wàn jī ，jí shàng jí wèi ，nǎi guī zhèng 。shàng qiān ràng bú shòu ，zhū shì jiē xiān guān bái guāng ，rán hòu zòu yù tiān zǐ 。guāng měi cháo jiàn ，shàng xū jǐ liǎn róng ，lǐ xià zhī yǐ shèn 。
guāng bǐng zhèng qián hòu èr shí nián 。dì jiē èr nián chūn bìng dǔ ，chē jià zì lín wèn guāng bìng ，shàng wéi zhī tì qì 。guāng shàng shū xiè ēn yuē ：“yuàn fèn guó yì sān qiān hù ，yǐ fēng xiōng sūn fèng chē dōu wèi shān wéi liè hóu ，fèng xiōng biāo qí jiāng jun1 qù bìng sì 。”shì xià chéng xiàng yù shǐ ，jí rì bài guāng zǐ yǔ wéi yòu jiāng jun1 。
guāng hōng ，shàng jí huáng tài hòu qīn lín guāng sàng 。tài zhōng dà fū rèn xuān yǔ shì yù shǐ wǔ rén chí jiē hù sàng shì 。zhōng èr qiān shí zhì mò fǔ zhǒng shàng 。cì jīn qián 、zēng xù 、xiù bèi bǎi lǐng ，yī wǔ shí qiè ，bì zhū jī yù yī ，zǐ gōng 、biàn fáng 、huáng cháng tí còu gè yī jù ，cōng mù wài zāng guǒ shí wǔ jù 。dōng yuán wēn míng ，jiē rú chéng yú zhì dù 。zǎi guāng shī jiù yǐ wēn liáng chē ，huáng wū zài dào ，fā cái guān qīng chē běi jun1 wǔ xiào shì jun1 chén zhì mào líng ，yǐ sòng qí zàng 。shì yuē xuān chéng hóu 。fā sān hé zú chuān fù shì ，qǐ zhǒng cí táng 。zhì yuán yì sān bǎi jiā ，zhǎng chéng fèng shǒu rú jiù fǎ 。
chū ，huò shì zhǐ xī hàn quán chén huò guāng zǐ sūn shē chǐ ，mào líng xú shēng yuē ：“huò shì bì wáng 。fū shē zé bú xùn ，bú xùn bì wǔ shàng ；wǔ shàng zhě ，nì dào yě 。zài rén zhī yòu ，zhòng bì hài zhī 。huò shì bǐng quán rì jiǔ ，hài zhī zhě duō yǐ 。tiān xià hài zhī ，ér yòu háng yǐ nì dào ，bú wáng hé dài ！”nǎi shàng shū ，yán ：“huò shì tài shèng ；bì xià jí ài hòu zhī ，yí yǐ shí yì zhì ，wú shǐ zhì wáng 。”shū sān shàng ，zhé bào wén 。
qí hòu ，huò shì zhū miè ，ér gào huò shì zhě jiē fēng 。rén wéi xú shēng shàng shū yuē ：“chén wén kè yǒu guò zhǔ rén zhě ，jiàn qí zào zhí tū zhù ：tū ，yān cōng ，bàng yǒu jī xīn 。kè wèi zhǔ rén ：‘gèng wéi qǔ tū ，yuǎn xǐ qí xīn ；bú zhě ，qiě yǒu huǒ huàn 。’zhǔ rén hēi rán bú yīng 。é ér jiā guǒ shī huǒ ，lín lǐ gòng jiù zhī ，xìng ér dé xī 。yú shì shā niú zhì jiǔ ，xiè qí lín rén 。zhuó làn zhě zài yú shàng háng ，yú gè yǐ gōng cì zuò ，ér bú lù yán qǔ tū zhě 。rén wèi zhǔ rén yuē ：‘xiāng shǐ tīng kè zhī yán ，bú fèi niú jiǔ ，zhōng wáng huǒ huàn 。jīn lùn gōng ér qǐng bīn ，qǔ tū xǐ xīn wú ēn zé ，jiāo tóu làn é wéi shàng kè yē ?’zhǔ rén nǎi wù ér qǐng zhī 。jīn mào líng xú fú shù shàng shū yán huò shì qiě yǒu biàn ，yí fáng jué zhī 。xiāng shǐ fú shuō dé háng ，zé guó wáng liè tǔ chū jué zhī fèi ，chén wáng nì luàn zhū miè zhī bài 。wǎng shì jì yǐ ，ér fú dú bú méng qí gōng 。wéi bì xià chá zhī ——guì xǐ xīn qǔ tū zhī cè ，shǐ jū jiāo fā zhuó làn zhī yòu 。”shàng nǎi cì fú bó shí pǐ ，hòu yǐ wéi láng 。
xuān dì shǐ lì ，yè jiàn gāo miào ，dà jiāng jun1 huò guāng cóng cān chéng ，shàng nèi yán dàn zhī ，ruò yǒu máng cì zài bèi 。hòu chē qí jiāng jun1 zhāng ān shì dài guāng cān chéng ，tiān zǐ cóng róng sì tǐ ，shèn ān jìn yān 。jí guāng shēn sǐ 。ér zōng zú jìng zhū 。gù sú chuán zhī yuē ：“wēi zhèn zhǔ zhě bú chù 。huò shì zhī huò ，méng yú cān chéng 。”
zàn yuē ：huò guāng yǐ jié fā nèi shì ，qǐ yú jiē tà zhī jiān ，què rán bǐng zhì ，yì xíng yú zhǔ 。shòu qiǎng bǎo zhī tuō ，rèn hàn shì zhī jì ，dāng miào táng ，yōng yòu jun1 ，cuī yàn wáng ，pú shàng guān ，yīn quán zhì dí ，yǐ chéng qí zhōng 。chù fèi zhì zhī jì ，lín dà jiē ér bú kě duó ，suí kuāng guó jiā ，ān shè jì 。yōng zhāo lì xuān ，guāng wéi shī bǎo ，suī zhōu gōng 、ā héng ，hé yǐ jiā cǐ ！rán guāng bú xué wáng shù ，àn yú dà lǐ ，yīn qī xié móu ，lì nǚ wéi hòu ，zhàn nì yíng yì zhī yù ，yǐ zēng diān fù zhī huò ，sǐ cái sān nián ，zōng zú zhū yí ，āi zāi ！xī huò shū fēng yú jìn ，jìn jí hé dōng ，guāng qǐ qí miáo yì hū ？jīn rì dī yí dí wáng guó ，jī lǔ hàn tíng ，ér yǐ dǔ jìng wù zhǔ ，zhōng xìn zì zhe ，lè gōng shàng jiāng ，chuán guó hòu sì ，shì míng zhōng xiào ，qī shì nèi shì ，hé qí shèng yě ！běn yǐ xiū tú zuò jīn rén wéi jì tiān zhǔ ，gù yīn cì xìng jīn shì yún 。
东都主人喟然而叹曰：“痛乎风俗之移人也。子实秦人，矜夸馆室，保界河山，信识昭、襄而知始皇矣，乌睹大汉之云为乎？夫大汉之开元也，奋布衣以登皇位，由数期而创万代，盖六籍所不能谈，前圣靡得言焉当此之时，功有横而当天，讨有逆而顺民。故娄敬度势而献其说，萧公权宜而拓其制。时岂泰而安之哉，计不得以已也。吾子曾不是睹，顾曜后嗣之末造，不亦暗乎？今将语子以建武之治，永平之事，监于太清，以变子之惑志。往者王莽作逆，汉祚中缺，天人致诛，六合相灭。于时之乱，生人几亡，鬼神泯绝，壑无完柩，郛罔遗室。原野厌人之肉，川谷流人之血，秦、项之灾，犹不克半，书契以来，未之或纪。故下人号而上诉，上帝怀而降监，乃致命乎圣皇。于是圣皇乃握乾符，阐坤珍，披皇图，稽帝文，赫然发愤，应若兴云，霆击昆阳，凭怒雷震。遂超大河，跨北岳，立号高邑，建都河、洛。绍百王之荒屯，因造化之荡涤，体元立制，继天而作。系唐统，接汉绪，茂育群生，恢复疆宇，勋兼乎在昔，事勤乎三五。岂特方轨并迹，纷纷后辟，治近古之所务，蹈一圣之险易云尔哉。且夫建武之元，天地革命，四海之内，更造夫妇，肇有父子，君臣初建，人伦实始，斯乃伏牺氏之所以基皇德也。分州土，立市朝，作盘舆，造器械，斯乃轩辕氏之所以开帝功也。龚行天罚，应天顺人，斯乃汤、武之所以昭王业也。迁都改邑，有殷宗中兴之则焉。即土之中，有周成隆平之制焉。不阶尺土一人之柄，同符乎高祖。克己复礼，以奉终始，允恭乎孝文。宪章稽古，封岱勒成，仪炳乎世宗。
案《六经》而校德，眇古昔而论功，仁圣之事既该，而帝王之道备矣。至于永平之际，重熙而累洽，盛三雍之上仪，修衮龙之法服，铺鸿藻，信景铄，扬世庙，正雅乐。人神之和允洽，群臣之序既肃。乃动大辂，遵皇衢，省方巡狩，穷览万国之有无，考声教之所被，散皇明以烛幽。然后增周旧，修洛邑，扇巍巍，显翼翼。光汉京于诸夏，总八方而为之极。是以皇城之内，宫室光明，阙庭神丽，奢不可逾，俭不能侈。外则因原野以作苑，填流泉而为沼，发 苹藻以潜鱼，丰圃草以毓兽，制同乎梁邹，谊合乎灵囿。若乃顺时节而搜狩，简车徒以讲武，则必临之以《王制》，考之以《风》《雅》，历《驺虞》，览《驷铁》，嘉《车攻》，采《吉日》，礼官整仪，乘舆乃出。于是发鲸鱼，铿华钟，登玉辂，乘时龙，凤盖棽丽，和銮玲珑，天官景从，寝威盛容。山灵护野，属御方神，雨师泛洒，风伯清尘，千乘雷起，万骑纷纭，元戎竟野，戈铤彗云，羽旄扫霓，旌旗拂天。焱焱炎炎，扬光飞文，吐焰生风，欱野喷山，日月为之夺明，丘陵为之摇震。遂集乎中囿，陈师案屯，骈部曲，列校队，勒三军，誓将帅。然后举烽伐鼓，申令三驱， 輶车霆激，骁骑电骛，由基发射范氏施御，弦不睼禽，辔不诡遇，飞者未及翔，走者未及去。指顾倏忽，获车已实，乐不极盘，杀不尽物，马踠余足，士怒未渫，先驱复路，属车案节。于是荐三牺，效五牲，礼神祇，怀百灵，觐明堂，临辟雍，扬缉熙，宣皇风，登灵台，考休徵。俯仰乎乾坤，参象乎圣躬，目中夏而布德，瞰四裔而抗棱。西荡河源，东澹海漘，北动幽崖，南趯朱垠。殊方别区，界绝而不邻。自孝武之所不征，孝宣之所未臣，莫不陆讋水栗，奔走而来宾。遂绥哀牢，开永昌，春王三朝，会同汉京。是日也，天子受四海之图籍，膺万国之贡珍，内抚诸夏，外绥百蛮。尔乃盛礼兴乐，供帐置乎云龙之庭，陈百寮而赞群后，究皇仪而展帝容。于是庭实千品，旨酒万钟，列金罍，班玉觞，嘉珍御，太牢飨。尔乃食举《雍》彻，太师奏乐，陈金石，布丝竹，钟鼓铿鍧，管弦烨煜。抗五声，极六律，歌九功，舞八佾，《韶》《武》备，泰古华。四夷间奏，德广所及，僸佅兜离，罔不具集。万乐备，百礼暨，皇欢浃，群臣醉，降烟熅，调元气，然后撞钟告罢，百寮遂退。于是圣上亲万方之欢娱，又沐浴于膏泽，惧其侈心之将萌，而怠于东作也，乃申旧间，下明诏，命有司，班宪度，昭节俭，示太素。去后宫之丽饰，损乘舆之服御，抑工商之淫业，兴农桑之盛务。遂令海内弃末而反本，背伪而归真，女修织，男务耕耘，器用陶匏，服尚素玄，耻纤靡而不服，贱奇丽而弗珍，捐金于山，沈珠于渊。于是百姓涤瑕荡秽而镜至清，形神寂漠，耳目弗营，嗜欲之源灭，廉耻之心生，莫不优游而自得，玉润而金声。是以四海之内，学校如林，庠序盈门，献酬交错，俎豆莘莘，下舞上歌，蹈德咏仁。登降饪宴之礼既毕，因相与嗟叹玄德，谠言弘说，咸含和而吐气，颂曰：“盛哉乎斯世！”今论者但知诵虞、夏之《书》，咏殷、周之《诗》，讲羲、文之《易》，论孔氏之《春秋》，罕能精古今之清浊，究汉德之所由。唯子颇识旧典，又徒驰骋乎末流。温故知新已难，而知德者鲜矣。且夫僻界西戎，险阻四塞，修其防御，孰与处乎土中，平夷洞达，万方辐凑？秦岭、九崚，泾、渭之川，曷若四渎、五岳，带河溯洛，图书之渊？建章、甘泉，馆御列仙，孰与灵台、明堂，统和天人？太液、昆明，鸟兽之囿，曷若辟雍海流，道德之富？游侠逾侈，犯义侵礼，孰与同履法度，翼翼济济也？子徒习秦阿房之造天，而不知京洛之有制也。识函谷之可关，而不知王者之无外也。主人之辞未终，西都宾矍然失容，逡巡降阶，揲然意下，捧手欲辞。”主人曰：“复位，今将授予以五篇之诗。”宾既卒业，乃称曰：“美哉乎斯诗！义正乎扬雄，事实乎相如，匪唯主人之好学，盖乃遭遇乎斯时也。小子狂简，不知所裁，既闻正道，请终身而诵之。”
dōng dōu zhǔ rén kuì rán ér tàn yuē ：“tòng hū fēng sú zhī yí rén yě 。zǐ shí qín rén ，jīn kuā guǎn shì ，bǎo jiè hé shān ，xìn shí zhāo 、xiāng ér zhī shǐ huáng yǐ ，wū dǔ dà hàn zhī yún wéi hū ？fū dà hàn zhī kāi yuán yě ，fèn bù yī yǐ dēng huáng wèi ，yóu shù qī ér chuàng wàn dài ，gài liù jí suǒ bú néng tán ，qián shèng mí dé yán yān dāng cǐ zhī shí ，gōng yǒu héng ér dāng tiān ，tǎo yǒu nì ér shùn mín 。gù lóu jìng dù shì ér xiàn qí shuō ，xiāo gōng quán yí ér tuò qí zhì 。shí qǐ tài ér ān zhī zāi ，jì bú dé yǐ yǐ yě 。wú zǐ céng bú shì dǔ ，gù yào hòu sì zhī mò zào ，bú yì àn hū ？jīn jiāng yǔ zǐ yǐ jiàn wǔ zhī zhì ，yǒng píng zhī shì ，jiān yú tài qīng ，yǐ biàn zǐ zhī huò zhì 。wǎng zhě wáng mǎng zuò nì ，hàn zuò zhōng quē ，tiān rén zhì zhū ，liù hé xiàng miè 。yú shí zhī luàn ，shēng rén jǐ wáng ，guǐ shén mǐn jué ，hè wú wán jiù ，fú wǎng yí shì 。yuán yě yàn rén zhī ròu ，chuān gǔ liú rén zhī xuè ，qín 、xiàng zhī zāi ，yóu bú kè bàn ，shū qì yǐ lái ，wèi zhī huò jì 。gù xià rén hào ér shàng sù ，shàng dì huái ér jiàng jiān ，nǎi zhì mìng hū shèng huáng 。yú shì shèng huáng nǎi wò qián fú ，chǎn kūn zhēn ，pī huáng tú ，jī dì wén ，hè rán fā fèn ，yīng ruò xìng yún ，tíng jī kūn yáng ，píng nù léi zhèn 。suí chāo dà hé ，kuà běi yuè ，lì hào gāo yì ，jiàn dōu hé 、luò 。shào bǎi wáng zhī huāng tún ，yīn zào huà zhī dàng dí ，tǐ yuán lì zhì ，jì tiān ér zuò 。xì táng tǒng ，jiē hàn xù ，mào yù qún shēng ，huī fù jiāng yǔ ，xūn jiān hū zài xī ，shì qín hū sān wǔ 。qǐ tè fāng guǐ bìng jì ，fēn fēn hòu pì ，zhì jìn gǔ zhī suǒ wù ，dǎo yī shèng zhī xiǎn yì yún ěr zāi 。qiě fū jiàn wǔ zhī yuán ，tiān dì gé mìng ，sì hǎi zhī nèi ，gèng zào fū fù ，zhào yǒu fù zǐ ，jun1 chén chū jiàn ，rén lún shí shǐ ，sī nǎi fú xī shì zhī suǒ yǐ jī huáng dé yě 。fèn zhōu tǔ ，lì shì cháo ，zuò pán yú ，zào qì xiè ，sī nǎi xuān yuán shì zhī suǒ yǐ kāi dì gōng yě 。gōng háng tiān fá ，yīng tiān shùn rén ，sī nǎi tāng 、wǔ zhī suǒ yǐ zhāo wáng yè yě 。qiān dōu gǎi yì ，yǒu yīn zōng zhōng xìng zhī zé yān 。jí tǔ zhī zhōng ，yǒu zhōu chéng lóng píng zhī zhì yān 。bú jiē chǐ tǔ yī rén zhī bǐng ，tóng fú hū gāo zǔ 。kè jǐ fù lǐ ，yǐ fèng zhōng shǐ ，yǔn gōng hū xiào wén 。xiàn zhāng jī gǔ ，fēng dài lè chéng ，yí bǐng hū shì zōng 。
àn 《liù jīng 》ér xiào dé ，miǎo gǔ xī ér lùn gōng ，rén shèng zhī shì jì gāi ，ér dì wáng zhī dào bèi yǐ 。zhì yú yǒng píng zhī jì ，zhòng xī ér lèi qià ，shèng sān yōng zhī shàng yí ，xiū gǔn lóng zhī fǎ fú ，pù hóng zǎo ，xìn jǐng shuò ，yáng shì miào ，zhèng yǎ lè 。rén shén zhī hé yǔn qià ，qún chén zhī xù jì sù 。nǎi dòng dà lù ，zūn huáng qú ，shěng fāng xún shòu ，qióng lǎn wàn guó zhī yǒu wú ，kǎo shēng jiāo zhī suǒ bèi ，sàn huáng míng yǐ zhú yōu 。rán hòu zēng zhōu jiù ，xiū luò yì ，shàn wēi wēi ，xiǎn yì yì 。guāng hàn jīng yú zhū xià ，zǒng bā fāng ér wéi zhī jí 。shì yǐ huáng chéng zhī nèi ，gōng shì guāng míng ，què tíng shén lì ，shē bú kě yú ，jiǎn bú néng chǐ 。wài zé yīn yuán yě yǐ zuò yuàn ，tián liú quán ér wéi zhǎo ，fā píng zǎo yǐ qián yú ，fēng pǔ cǎo yǐ yù shòu ，zhì tóng hū liáng zōu ，yì hé hū líng yòu 。ruò nǎi shùn shí jiē ér sōu shòu ，jiǎn chē tú yǐ jiǎng wǔ ，zé bì lín zhī yǐ 《wáng zhì 》，kǎo zhī yǐ 《fēng 》《yǎ 》，lì 《zōu yú 》，lǎn 《sì tiě 》，jiā 《chē gōng 》，cǎi 《jí rì 》，lǐ guān zhěng yí ，chéng yú nǎi chū 。yú shì fā jīng yú ，kēng huá zhōng ，dēng yù lù ，chéng shí lóng ，fèng gài chēn lì ，hé luán líng lóng ，tiān guān jǐng cóng ，qǐn wēi shèng róng 。shān líng hù yě ，shǔ yù fāng shén ，yǔ shī fàn sǎ ，fēng bó qīng chén ，qiān chéng léi qǐ ，wàn qí fēn yún ，yuán róng jìng yě ，gē dìng huì yún ，yǔ máo sǎo ní ，jīng qí fú tiān 。yàn yàn yán yán ，yáng guāng fēi wén ，tǔ yàn shēng fēng ，hē yě pēn shān ，rì yuè wéi zhī duó míng ，qiū líng wéi zhī yáo zhèn 。suí jí hū zhōng yòu ，chén shī àn tún ，pián bù qǔ ，liè xiào duì ，lè sān jun1 ，shì jiāng shuài 。rán hòu jǔ fēng fá gǔ ，shēn lìng sān qū ， yóu chē tíng jī ，xiāo qí diàn wù ，yóu jī fā shè fàn shì shī yù ，xián bú tiàn qín ，pèi bú guǐ yù ，fēi zhě wèi jí xiáng ，zǒu zhě wèi jí qù 。zhǐ gù shū hū ，huò chē yǐ shí ，lè bú jí pán ，shā bú jìn wù ，mǎ wò yú zú ，shì nù wèi xiè ，xiān qū fù lù ，shǔ chē àn jiē 。yú shì jiàn sān xī ，xiào wǔ shēng ，lǐ shén qí ，huái bǎi líng ，jìn míng táng ，lín pì yōng ，yáng jī xī ，xuān huáng fēng ，dēng líng tái ，kǎo xiū zhēng 。fǔ yǎng hū qián kūn ，cān xiàng hū shèng gōng ，mù zhōng xià ér bù dé ，kàn sì yì ér kàng léng 。xī dàng hé yuán ，dōng dàn hǎi chún ，běi dòng yōu yá ，nán yuè zhū yín 。shū fāng bié qū ，jiè jué ér bú lín 。zì xiào wǔ zhī suǒ bú zhēng ，xiào xuān zhī suǒ wèi chén ，mò bú lù zhé shuǐ lì ，bēn zǒu ér lái bīn 。suí suí āi láo ，kāi yǒng chāng ，chūn wáng sān cháo ，huì tóng hàn jīng 。shì rì yě ，tiān zǐ shòu sì hǎi zhī tú jí ，yīng wàn guó zhī gòng zhēn ，nèi fǔ zhū xià ，wài suí bǎi mán 。ěr nǎi shèng lǐ xìng lè ，gòng zhàng zhì hū yún lóng zhī tíng ，chén bǎi liáo ér zàn qún hòu ，jiū huáng yí ér zhǎn dì róng 。yú shì tíng shí qiān pǐn ，zhǐ jiǔ wàn zhōng ，liè jīn léi ，bān yù shāng ，jiā zhēn yù ，tài láo xiǎng 。ěr nǎi shí jǔ 《yōng 》chè ，tài shī zòu lè ，chén jīn shí ，bù sī zhú ，zhōng gǔ kēng hōng ，guǎn xián yè yù 。kàng wǔ shēng ，jí liù lǜ ，gē jiǔ gōng ，wǔ bā yì ，《sháo 》《wǔ 》bèi ，tài gǔ huá 。sì yí jiān zòu ，dé guǎng suǒ jí ，jìn mài dōu lí ，wǎng bú jù jí 。wàn lè bèi ，bǎi lǐ jì ，huáng huān jiā ，qún chén zuì ，jiàng yān yūn ，diào yuán qì ，rán hòu zhuàng zhōng gào bà ，bǎi liáo suí tuì 。yú shì shèng shàng qīn wàn fāng zhī huān yú ，yòu mù yù yú gāo zé ，jù qí chǐ xīn zhī jiāng méng ，ér dài yú dōng zuò yě ，nǎi shēn jiù jiān ，xià míng zhào ，mìng yǒu sī ，bān xiàn dù ，zhāo jiē jiǎn ，shì tài sù 。qù hòu gōng zhī lì shì ，sǔn chéng yú zhī fú yù ，yì gōng shāng zhī yín yè ，xìng nóng sāng zhī shèng wù 。suí lìng hǎi nèi qì mò ér fǎn běn ，bèi wěi ér guī zhēn ，nǚ xiū zhī ，nán wù gēng yún ，qì yòng táo páo ，fú shàng sù xuán ，chǐ xiān mí ér bú fú ，jiàn qí lì ér fú zhēn ，juān jīn yú shān ，shěn zhū yú yuān 。yú shì bǎi xìng dí xiá dàng huì ér jìng zhì qīng ，xíng shén jì mò ，ěr mù fú yíng ，shì yù zhī yuán miè ，lián chǐ zhī xīn shēng ，mò bú yōu yóu ér zì dé ，yù rùn ér jīn shēng 。shì yǐ sì hǎi zhī nèi ，xué xiào rú lín ，xiáng xù yíng mén ，xiàn chóu jiāo cuò ，zǔ dòu shēn shēn ，xià wǔ shàng gē ，dǎo dé yǒng rén 。dēng jiàng rèn yàn zhī lǐ jì bì ，yīn xiàng yǔ jiē tàn xuán dé ，dǎng yán hóng shuō ，xián hán hé ér tǔ qì ，sòng yuē ：“shèng zāi hū sī shì ！”jīn lùn zhě dàn zhī sòng yú 、xià zhī 《shū 》，yǒng yīn 、zhōu zhī 《shī 》，jiǎng xī 、wén zhī 《yì 》，lùn kǒng shì zhī 《chūn qiū 》，hǎn néng jīng gǔ jīn zhī qīng zhuó ，jiū hàn dé zhī suǒ yóu 。wéi zǐ pō shí jiù diǎn ，yòu tú chí chěng hū mò liú 。wēn gù zhī xīn yǐ nán ，ér zhī dé zhě xiān yǐ 。qiě fū pì jiè xī róng ，xiǎn zǔ sì sāi ，xiū qí fáng yù ，shú yǔ chù hū tǔ zhōng ，píng yí dòng dá ，wàn fāng fú còu ？qín lǐng 、jiǔ líng ，jīng 、wèi zhī chuān ，hé ruò sì dú 、wǔ yuè ，dài hé sù luò ，tú shū zhī yuān ？jiàn zhāng 、gān quán ，guǎn yù liè xiān ，shú yǔ líng tái 、míng táng ，tǒng hé tiān rén ？tài yè 、kūn míng ，niǎo shòu zhī yòu ，hé ruò pì yōng hǎi liú ，dào dé zhī fù ？yóu xiá yú chǐ ，fàn yì qīn lǐ ，shú yǔ tóng lǚ fǎ dù ，yì yì jì jì yě ？zǐ tú xí qín ā fáng zhī zào tiān ，ér bú zhī jīng luò zhī yǒu zhì yě 。shí hán gǔ zhī kě guān ，ér bú zhī wáng zhě zhī wú wài yě 。zhǔ rén zhī cí wèi zhōng ，xī dōu bīn jué rán shī róng ，qūn xún jiàng jiē ，dié rán yì xià ，pěng shǒu yù cí 。”zhǔ rén yuē ：“fù wèi ，jīn jiāng shòu yǔ yǐ wǔ piān zhī shī 。”bīn jì zú yè ，nǎi chēng yuē ：“měi zāi hū sī shī ！yì zhèng hū yáng xióng ，shì shí hū xiàng rú ，fěi wéi zhǔ rén zhī hǎo xué ，gài nǎi zāo yù hū sī shí yě 。xiǎo zǐ kuáng jiǎn ，bú zhī suǒ cái ，jì wén zhèng dào ，qǐng zhōng shēn ér sòng zhī 。”
汉之西都，在于雍州，实曰长安。左据函谷、二崤之阻，表以太华、终南之山。右界褒斜、陇首之险，带以洪河、泾、渭之川。众流之隈，汧涌其西。华实之毛，则九州之上腴焉。防御之阻，则天地之隩区焉。是故横被六合，三成帝畿，周以龙兴，秦以虎视。及至大汉受命而都之也，仰悟东井之精，俯协《河图》之灵。奉春建策，留侯演成。天人合应，以发皇明，乃眷西顾，实惟作京。于是睎秦岭，睋北阜，挟酆灞，据龙首。图皇基于亿载，度宏规而大起。肇自高而终平，世增饰以崇丽。历十二之延祚，故穷泰而极侈。建金城而万雉，呀周池而成渊。披三条之广路，立十二之通门。内则街衢洞达，闾阎且千，九市开场，货别隧分。人不得顾，车不得旋，阗城溢郭，旁流百廛。红尘四合，烟云相连。于是既庶且富，娱乐无疆。都人士女，殊异乎五方。游士拟于公侯，列肆侈于姬姜。乡曲豪举，游侠之雄，节慕原、尝，名亚春、陵。连交合众，骋骛乎其中。
若乃观其四郊，浮游近县，则南望杜、霸，北眺五陵。名都对郭，邑居相承。英俊之域，绂冕所兴。冠盖如云，七相五公。与乎州郡之豪杰，五都之货殖，三选七迁，充奉陵邑。盖以强干弱枝，隆上都而观万国也。封畿之内，厥土千里，逴跞诸夏，兼其所有。其阳则崇山隐天，幽林穹谷，陆海珍藏，蓝田美玉。商、洛缘其隈，鄠、杜滨其足，源泉灌注，陂池交属。竹林果园，芳草甘木，郊野之富，号为近蜀。其阴则冠以九嵕，陪以甘泉，乃有灵宫起乎其中。秦汉之所极观，渊云之所颂叹，于是乎存焉。下有郑、白之沃，衣食之源。提封五万，疆埸绮分，沟塍刻镂，原隰龙鳞，决渠降雨，荷插成云。五谷垂颖，桑麻铺棻。东郊则有通沟大漕，溃渭洞河，泛舟山东，控引淮湖，与海通波。西郊则有上囿禁苑，林麓薮泽，陂池连乎蜀汉，缭以周墙，四百余里。离宫别馆，三十六所。神池灵沼，往往而在。其中乃有九真之麟，大宛之马，黄支之犀，条支之鸟。逾昆仑，越巨海，殊方异类，至于三万里。
其宫室也，体象乎天地，经纬乎阴阳。据坤灵之正位，仿太紫之圆方。树中天之华阙，丰冠山之朱堂。因瑰材而究奇，抗应龙之虹梁。列棼橑以布翼，荷栋桴而高骧。雕玉瑱以居楹，裁金壁以饰珰。发五色之渥彩，光焰朗以景彰。于是左墄右平，重轩三阶。闺房周通，门闼洞开。列钟虡于中庭，立金人于端闱。仍增崖而衡阈，临峻路而启扉。徇以离宫别寝，承以崇台闲馆，焕若列宿，紫宫是环。清凉、宣温、神仙、长年、金华、玉堂、白虎、麒麟，区宇若兹，不可殚论。增盘崔嵬，登降炤烂，殊形诡制，每各异观。乘茵步辇，惟所息宴。后宫则有掖庭、椒房，后妃之室。合欢、增城、安处、常宁、茝若、椒风、披香、发越、兰林、蕙草、鸳鸾、飞翔之列，昭阳特盛，隆乎孝成。屋不呈材，墙不露形。裛以藻绣，络以纶连。随侯明月，错落其间。金釭衔璧，是为列钱。翡翠火齐，流耀含英。悬黎垂棘，夜光在焉。于是玄墀扣砌，玉阶彤庭，碝磩彩致，琳珉青荧，珊瑚碧树，周阿而生。红罗飒纚，绮组缤纷。精曜华烛，俯仰如神。后宫之号，十有四位。窈窕繁华，更盛迭贵。处乎斯列者，盖以百数。左右庭中，朝堂百寮之位，萧曹魏邴，谋谟乎其上。佐命则垂统，辅翼则成化。流大汉之恺悌，荡亡秦之毒螫。故令斯人扬乐和之声，作画一之歌。功德著乎祖宗，膏泽洽乎黎庶。又有天禄、石渠，典籍之府。命夫谆诲故老，名儒师傅，讲论乎《六艺》，稽合乎同异。又有承明、金马、著作之庭。大雅宏达，于兹为群。元元本本，殚见洽闻。启发篇章，校理秘文。周以钩陈之位，卫以严更之署，总礼官之甲科，群百郡之廉孝。虎贲赘衣，阉尹阍寺。陛戟百重，各有典司。
周庐千列，徼道绮错。辇路经营，修除飞阁。自未央而连桂宫，北弥明光而亘长乐。凌隥道而超西墉，掍建章而连外属。设璧门之凤阙，上觚稜而栖金爵。内则别风之嶕峣，眇丽巧而耸擢，张千门而立万户，顺阴阳以开阖。尔乃正殿崔嵬，层构厥高，临乎未央。经骀汤而出馺娑，洞枍诣以与天梁。上反宇以盖戴，激日景而纳光。神明郁其特起，遂偃蹇而上跻。轶云雨于太半，虹霓回带于棼楣。虽轻迅与僄狡，犹愕眙而不能阶。攀井干而未半，目眴转而意迷，舍棂槛而却倚，若颠坠而复稽，魂怳怳以失度，巡回途而下低，既惩惧于登望，降周流以彷徨。步甬道以萦纡，又杳窱而不见阳。排飞闼而上出，若游目于天表，似无依而洋洋。前唐中而后太液，览沧海之汤汤。扬波涛于碣石，激神岳之嶈嶈。滥瀛洲与方壶，蓬莱起乎中央。于是灵草冬荣，神木丛生。岩峻崷崪，金石峥嵘。抗仙掌以承露，擢双立之金茎，轶埃壒之混浊，鲜颢气之清英。骋文成之丕诞，驰五利之所刑。庶松乔之群类，时游从乎斯庭。实列仙之攸馆，非吾人之所宁。
尔乃盛娱游之壮观，奋泰武乎上囿。因兹以威戎夸狄，耀威灵而讲武事。命荆州使起鸟、诏梁野而驱兽。毛群内阗，飞羽上覆，接翼侧足，集禁林而屯聚。水衡虞人，修其营表。种别群分，部曲有署。罘网连纮，笼山络野。列卒周匝，星罗云布。于是乘銮舆，备法驾，帅群臣，披飞廉，入苑门。遂绕酆鄗，历上兰。六师发逐，百兽骇殚，震震爚爚，雷奔电激，草木涂地，山渊反覆。蹂躏其十二三，乃拗怒而少息。尔乃期门佽飞，列刃钻鍭，要趹追踪。鸟惊触丝，兽骇值锋。机不虚掎，弦不再控。矢不单杀，中必叠双。飑飑纷纷，矰缴相缠。风毛雨血，洒野蔽天。平原赤，勇士厉。猿狖失木，豺狼慑窜。尔乃移师趋险，并蹈潜秽。穷虎奔突，狂兕触蹶。许少施巧，秦成力折。掎僄狡，扼猛噬。脱角挫脰，徒搏独杀。挟师豹，拖熊螭。曳犀犛，顿象罴。超洞壑，越峻崖。蹶崭岩，巨石隤。松柏仆，丛林摧。草木无余，禽兽殄夷。
于是天子乃登属玉之馆，历长杨之榭。览山川之体势，观三军之杀获。原野萧条，目极四裔。禽相镇压，兽相枕藉。然后收禽会众，论功赐胙。陈轻骑以行炰，腾酒车以斟酌。割鲜野食，举烽命釂。飨赐毕，劳逸齐，大辂鸣銮，容与徘徊。集乎豫章之宇，临乎昆明之池。左牵牛而右织女，似云汉之无涯。茂树荫蔚，芳草被堤。兰茝发色，晔晔猗猗。若摛锦布绣，烛燿乎其陂。鸟则玄鹤白鹭，黄鹄鵁鹳，鸧鸹鸨鶂，凫鷖鸿雁。朝发河海，夕宿江汉。沉浮往来，云集雾散。于是后宫乘輚辂，登龙舟。张凤盖，建华旗。祛黼帷，镜清流。靡微风，澹淡浮。棹女讴，鼓吹震，声激越，謍厉天，鸟群翔，鱼窥渊。招白鹇，下双鹄。揄文竿，出比目。抚鸿罿，御矰缴，方舟并骛，俯仰极乐。遂乃风举云摇，浮游溥览。前乘秦岭，后越九嵕，东薄河华，西涉岐雍。宫馆所历，百有余区。行所朝夕，储不改供。礼上下而接山川，究休佑之所用。采游童之欢谣，第从臣之嘉颂。于斯之时，都都相望，邑邑相属。国藉十世之基，家承百年之业，士食旧德之名氏，农服先畴之畎亩，商循族世之所鬻，工用高曾之规矩。粲乎隐隐，各得其所。
若臣者徒观迹于旧墟，闻之乎故老，十分而未得其一端，故不能遍举也。
hàn zhī xī dōu ，zài yú yōng zhōu ，shí yuē zhǎng ān 。zuǒ jù hán gǔ 、èr xiáo zhī zǔ ，biǎo yǐ tài huá 、zhōng nán zhī shān 。yòu jiè bāo xié 、lǒng shǒu zhī xiǎn ，dài yǐ hóng hé 、jīng 、wèi zhī chuān 。zhòng liú zhī wēi ，qiān yǒng qí xī 。huá shí zhī máo ，zé jiǔ zhōu zhī shàng yú yān 。fáng yù zhī zǔ ，zé tiān dì zhī yù qū yān 。shì gù héng bèi liù hé ，sān chéng dì jī ，zhōu yǐ lóng xìng ，qín yǐ hǔ shì 。jí zhì dà hàn shòu mìng ér dōu zhī yě ，yǎng wù dōng jǐng zhī jīng ，fǔ xié 《hé tú 》zhī líng 。fèng chūn jiàn cè ，liú hóu yǎn chéng 。tiān rén hé yīng ，yǐ fā huáng míng ，nǎi juàn xī gù ，shí wéi zuò jīng 。yú shì xī qín lǐng ，é běi fù ，jiā fēng bà ，jù lóng shǒu 。tú huáng jī yú yì zǎi ，dù hóng guī ér dà qǐ 。zhào zì gāo ér zhōng píng ，shì zēng shì yǐ chóng lì 。lì shí èr zhī yán zuò ，gù qióng tài ér jí chǐ 。jiàn jīn chéng ér wàn zhì ，ya zhōu chí ér chéng yuān 。pī sān tiáo zhī guǎng lù ，lì shí èr zhī tōng mén 。nèi zé jiē qú dòng dá ，lǘ yán qiě qiān ，jiǔ shì kāi chǎng ，huò bié suì fèn 。rén bú dé gù ，chē bú dé xuán ，tián chéng yì guō ，páng liú bǎi chán 。hóng chén sì hé ，yān yún xiàng lián 。yú shì jì shù qiě fù ，yú lè wú jiāng 。dōu rén shì nǚ ，shū yì hū wǔ fāng 。yóu shì nǐ yú gōng hóu ，liè sì chǐ yú jī jiāng 。xiāng qǔ háo jǔ ，yóu xiá zhī xióng ，jiē mù yuán 、cháng ，míng yà chūn 、líng 。lián jiāo hé zhòng ，chěng wù hū qí zhōng 。
ruò nǎi guān qí sì jiāo ，fú yóu jìn xiàn ，zé nán wàng dù 、bà ，běi tiào wǔ líng 。míng dōu duì guō ，yì jū xiàng chéng 。yīng jun4 zhī yù ，fú miǎn suǒ xìng 。guàn gài rú yún ，qī xiàng wǔ gōng 。yǔ hū zhōu jun4 zhī háo jié ，wǔ dōu zhī huò zhí ，sān xuǎn qī qiān ，chōng fèng líng yì 。gài yǐ qiáng gàn ruò zhī ，lóng shàng dōu ér guān wàn guó yě 。fēng jī zhī nèi ，jué tǔ qiān lǐ ，chuò luò zhū xià ，jiān qí suǒ yǒu 。qí yáng zé chóng shān yǐn tiān ，yōu lín qióng gǔ ，lù hǎi zhēn cáng ，lán tián měi yù 。shāng 、luò yuán qí wēi ，hù 、dù bīn qí zú ，yuán quán guàn zhù ，bēi chí jiāo shǔ 。zhú lín guǒ yuán ，fāng cǎo gān mù ，jiāo yě zhī fù ，hào wéi jìn shǔ 。qí yīn zé guàn yǐ jiǔ zōng ，péi yǐ gān quán ，nǎi yǒu líng gōng qǐ hū qí zhōng 。qín hàn zhī suǒ jí guān ，yuān yún zhī suǒ sòng tàn ，yú shì hū cún yān 。xià yǒu zhèng 、bái zhī wò ，yī shí zhī yuán 。tí fēng wǔ wàn ，jiāng yì qǐ fèn ，gōu chéng kè lòu ，yuán xí lóng lín ，jué qú jiàng yǔ ，hé chā chéng yún 。wǔ gǔ chuí yǐng ，sāng má pù fēn 。dōng jiāo zé yǒu tōng gōu dà cáo ，kuì wèi dòng hé ，fàn zhōu shān dōng ，kòng yǐn huái hú ，yǔ hǎi tōng bō 。xī jiāo zé yǒu shàng yòu jìn yuàn ，lín lù sǒu zé ，bēi chí lián hū shǔ hàn ，liáo yǐ zhōu qiáng ，sì bǎi yú lǐ 。lí gōng bié guǎn ，sān shí liù suǒ 。shén chí líng zhǎo ，wǎng wǎng ér zài 。qí zhōng nǎi yǒu jiǔ zhēn zhī lín ，dà wǎn zhī mǎ ，huáng zhī zhī xī ，tiáo zhī zhī niǎo 。yú kūn lún ，yuè jù hǎi ，shū fāng yì lèi ，zhì yú sān wàn lǐ 。
qí gōng shì yě ，tǐ xiàng hū tiān dì ，jīng wěi hū yīn yáng 。jù kūn líng zhī zhèng wèi ，fǎng tài zǐ zhī yuán fāng 。shù zhōng tiān zhī huá què ，fēng guàn shān zhī zhū táng 。yīn guī cái ér jiū qí ，kàng yīng lóng zhī hóng liáng 。liè fén lǎo yǐ bù yì ，hé dòng fú ér gāo xiāng 。diāo yù tiàn yǐ jū yíng ，cái jīn bì yǐ shì dāng 。fā wǔ sè zhī wò cǎi ，guāng yàn lǎng yǐ jǐng zhāng 。yú shì zuǒ cè yòu píng ，zhòng xuān sān jiē 。guī fáng zhōu tōng ，mén tà dòng kāi 。liè zhōng jù yú zhōng tíng ，lì jīn rén yú duān wéi 。réng zēng yá ér héng yù ，lín jun4 lù ér qǐ fēi 。xùn yǐ lí gōng bié qǐn ，chéng yǐ chóng tái xián guǎn ，huàn ruò liè xiǔ ，zǐ gōng shì huán 。qīng liáng 、xuān wēn 、shén xiān 、zhǎng nián 、jīn huá 、yù táng 、bái hǔ 、qí lín ，qū yǔ ruò zī ，bú kě dān lùn 。zēng pán cuī wéi ，dēng jiàng zhāo làn ，shū xíng guǐ zhì ，měi gè yì guān 。chéng yīn bù niǎn ，wéi suǒ xī yàn 。hòu gōng zé yǒu yè tíng 、jiāo fáng ，hòu fēi zhī shì 。hé huān 、zēng chéng 、ān chù 、cháng níng 、zhǐ ruò 、jiāo fēng 、pī xiāng 、fā yuè 、lán lín 、huì cǎo 、yuān luán 、fēi xiáng zhī liè ，zhāo yáng tè shèng ，lóng hū xiào chéng 。wū bú chéng cái ，qiáng bú lù xíng 。yì yǐ zǎo xiù ，luò yǐ lún lián 。suí hóu míng yuè ，cuò luò qí jiān 。jīn gāng xián bì ，shì wéi liè qián 。fěi cuì huǒ qí ，liú yào hán yīng 。xuán lí chuí jí ，yè guāng zài yān 。yú shì xuán chí kòu qì ，yù jiē tóng tíng ，ruǎn qì cǎi zhì ，lín mín qīng yíng ，shān hú bì shù ，zhōu ā ér shēng 。hóng luó sà lí ，qǐ zǔ bīn fēn 。jīng yào huá zhú ，fǔ yǎng rú shén 。hòu gōng zhī hào ，shí yǒu sì wèi 。yǎo tiǎo fán huá ，gèng shèng dié guì 。chù hū sī liè zhě ，gài yǐ bǎi shù 。zuǒ yòu tíng zhōng ，cháo táng bǎi liáo zhī wèi ，xiāo cáo wèi bǐng ，móu mó hū qí shàng 。zuǒ mìng zé chuí tǒng ，fǔ yì zé chéng huà 。liú dà hàn zhī kǎi tì ，dàng wáng qín zhī dú shì 。gù lìng sī rén yáng lè hé zhī shēng ，zuò huà yī zhī gē 。gōng dé zhe hū zǔ zōng ，gāo zé qià hū lí shù 。yòu yǒu tiān lù 、shí qú ，diǎn jí zhī fǔ 。mìng fū zhūn huì gù lǎo ，míng rú shī fù ，jiǎng lùn hū 《liù yì 》，jī hé hū tóng yì 。yòu yǒu chéng míng 、jīn mǎ 、zhe zuò zhī tíng 。dà yǎ hóng dá ，yú zī wéi qún 。yuán yuán běn běn ，dān jiàn qià wén 。qǐ fā piān zhāng ，xiào lǐ mì wén 。zhōu yǐ gōu chén zhī wèi ，wèi yǐ yán gèng zhī shǔ ，zǒng lǐ guān zhī jiǎ kē ，qún bǎi jun4 zhī lián xiào 。hǔ bēn zhuì yī ，yān yǐn hūn sì 。bì jǐ bǎi zhòng ，gè yǒu diǎn sī 。
zhōu lú qiān liè ，jiǎo dào qǐ cuò 。niǎn lù jīng yíng ，xiū chú fēi gé 。zì wèi yāng ér lián guì gōng ，běi mí míng guāng ér gèn zhǎng lè 。líng dèng dào ér chāo xī yōng ，hùn jiàn zhāng ér lián wài shǔ 。shè bì mén zhī fèng què ，shàng gū léng ér qī jīn jué 。nèi zé bié fēng zhī jiāo yáo ，miǎo lì qiǎo ér sǒng zhuó ，zhāng qiān mén ér lì wàn hù ，shùn yīn yáng yǐ kāi hé 。ěr nǎi zhèng diàn cuī wéi ，céng gòu jué gāo ，lín hū wèi yāng 。jīng dài tāng ér chū sà suō ，dòng yì yì yǐ yǔ tiān liáng 。shàng fǎn yǔ yǐ gài dài ，jī rì jǐng ér nà guāng 。shén míng yù qí tè qǐ ，suí yǎn jiǎn ér shàng jī 。yì yún yǔ yú tài bàn ，hóng ní huí dài yú fén méi 。suī qīng xùn yǔ biāo jiǎo ，yóu è yí ér bú néng jiē 。pān jǐng gàn ér wèi bàn ，mù xuàn zhuǎn ér yì mí ，shě líng kǎn ér què yǐ ，ruò diān zhuì ér fù jī ，hún huǎng huǎng yǐ shī dù ，xún huí tú ér xià dī ，jì chéng jù yú dēng wàng ，jiàng zhōu liú yǐ páng huáng 。bù yǒng dào yǐ yíng yū ，yòu yǎo tiǎo ér bú jiàn yáng 。pái fēi tà ér shàng chū ，ruò yóu mù yú tiān biǎo ，sì wú yī ér yáng yáng 。qián táng zhōng ér hòu tài yè ，lǎn cāng hǎi zhī tāng tāng 。yáng bō tāo yú jié shí ，jī shén yuè zhī qiāng qiāng 。làn yíng zhōu yǔ fāng hú ，péng lái qǐ hū zhōng yāng 。yú shì líng cǎo dōng róng ，shén mù cóng shēng 。yán jun4 qiú zú ，jīn shí zhēng róng 。kàng xiān zhǎng yǐ chéng lù ，zhuó shuāng lì zhī jīn jīng ，yì āi ài zhī hún zhuó ，xiān hào qì zhī qīng yīng 。chěng wén chéng zhī pī dàn ，chí wǔ lì zhī suǒ xíng 。shù sōng qiáo zhī qún lèi ，shí yóu cóng hū sī tíng 。shí liè xiān zhī yōu guǎn ，fēi wú rén zhī suǒ níng 。
ěr nǎi shèng yú yóu zhī zhuàng guān ，fèn tài wǔ hū shàng yòu 。yīn zī yǐ wēi róng kuā dí ，yào wēi líng ér jiǎng wǔ shì 。mìng jīng zhōu shǐ qǐ niǎo 、zhào liáng yě ér qū shòu 。máo qún nèi tián ，fēi yǔ shàng fù ，jiē yì cè zú ，jí jìn lín ér tún jù 。shuǐ héng yú rén ，xiū qí yíng biǎo 。zhǒng bié qún fèn ，bù qǔ yǒu shǔ 。fú wǎng lián hóng ，lóng shān luò yě 。liè zú zhōu zā ，xīng luó yún bù 。yú shì chéng luán yú ，bèi fǎ jià ，shuài qún chén ，pī fēi lián ，rù yuàn mén 。suí rào fēng hào ，lì shàng lán 。liù shī fā zhú ，bǎi shòu hài dān ，zhèn zhèn yuè yuè ，léi bēn diàn jī ，cǎo mù tú dì ，shān yuān fǎn fù 。róu lìn qí shí èr sān ，nǎi niù nù ér shǎo xī 。ěr nǎi qī mén cì fēi ，liè rèn zuàn hóu ，yào guì zhuī zōng 。niǎo jīng chù sī ，shòu hài zhí fēng 。jī bú xū jǐ ，xián bú zài kòng 。shǐ bú dān shā ，zhōng bì dié shuāng 。biāo biāo fēn fēn ，zēng jiǎo xiàng chán 。fēng máo yǔ xuè ，sǎ yě bì tiān 。píng yuán chì ，yǒng shì lì 。yuán yòu shī mù ，chái láng shè cuàn 。ěr nǎi yí shī qū xiǎn ，bìng dǎo qián huì 。qióng hǔ bēn tū ，kuáng sì chù juě 。xǔ shǎo shī qiǎo ，qín chéng lì shé 。jǐ biāo jiǎo ，è měng shì 。tuō jiǎo cuò dòu ，tú bó dú shā 。jiā shī bào ，tuō xióng chī 。yè xī lí ，dùn xiàng pí 。chāo dòng hè ，yuè jun4 yá 。juě zhǎn yán ，jù shí tuí 。sōng bǎi pú ，cóng lín cuī 。cǎo mù wú yú ，qín shòu tiǎn yí 。
yú shì tiān zǐ nǎi dēng shǔ yù zhī guǎn ，lì zhǎng yáng zhī xiè 。lǎn shān chuān zhī tǐ shì ，guān sān jun1 zhī shā huò 。yuán yě xiāo tiáo ，mù jí sì yì 。qín xiàng zhèn yā ，shòu xiàng zhěn jiè 。rán hòu shōu qín huì zhòng ，lùn gōng cì zuò 。chén qīng qí yǐ háng páo ，téng jiǔ chē yǐ zhēn zhuó 。gē xiān yě shí ，jǔ fēng mìng jiào 。xiǎng cì bì ，láo yì qí ，dà lù míng luán ，róng yǔ pái huái 。jí hū yù zhāng zhī yǔ ，lín hū kūn míng zhī chí 。zuǒ qiān niú ér yòu zhī nǚ ，sì yún hàn zhī wú yá 。mào shù yīn wèi ，fāng cǎo bèi dī 。lán zhǐ fā sè ，yè yè yī yī 。ruò chī jǐn bù xiù ，zhú shuò hū qí bēi 。niǎo zé xuán hè bái lù ，huáng hú xiāo guàn ，qiāng guā bǎo yì ，fú yī hóng yàn 。cháo fā hé hǎi ，xī xiǔ jiāng hàn 。chén fú wǎng lái ，yún jí wù sàn 。yú shì hòu gōng chéng zhàn lù ，dēng lóng zhōu 。zhāng fèng gài ，jiàn huá qí 。qū fǔ wéi ，jìng qīng liú 。mí wēi fēng ，dàn dàn fú 。zhào nǚ ōu ，gǔ chuī zhèn ，shēng jī yuè ，yīng lì tiān ，niǎo qún xiáng ，yú kuī yuān 。zhāo bái xián ，xià shuāng hú 。yú wén gān ，chū bǐ mù 。fǔ hóng chōng ，yù zēng jiǎo ，fāng zhōu bìng wù ，fǔ yǎng jí lè 。suí nǎi fēng jǔ yún yáo ，fú yóu pǔ lǎn 。qián chéng qín lǐng ，hòu yuè jiǔ zōng ，dōng báo hé huá ，xī shè qí yōng 。gōng guǎn suǒ lì ，bǎi yǒu yú qū 。háng suǒ cháo xī ，chǔ bú gǎi gòng 。lǐ shàng xià ér jiē shān chuān ，jiū xiū yòu zhī suǒ yòng 。cǎi yóu tóng zhī huān yáo ，dì cóng chén zhī jiā sòng 。yú sī zhī shí ，dōu dōu xiàng wàng ，yì yì xiàng shǔ 。guó jiè shí shì zhī jī ，jiā chéng bǎi nián zhī yè ，shì shí jiù dé zhī míng shì ，nóng fú xiān chóu zhī quǎn mǔ ，shāng xún zú shì zhī suǒ yù ，gōng yòng gāo céng zhī guī jǔ 。càn hū yǐn yǐn ，gè dé qí suǒ 。
ruò chén zhě tú guān jì yú jiù xū ，wén zhī hū gù lǎo ，shí fèn ér wèi dé qí yī duān ，gù bú néng biàn jǔ yě 。