左丘明的诗词全集
共收录了68首诗词作品左丘明简介
左丘明诗集大全
栾盈出奔楚。宣子杀羊舌虎，囚叔向。人谓叔向曰：“子离于罪，其为不知乎？”叔向曰：“与其死亡若何？诗曰：‘优哉游哉，聊以卒岁。’知也。”
乐王鲋见叔向曰：“吾为子请。”叔向弗应，出不拜。其人皆咎叔向。叔向曰：“必祁大夫。”室老闻之曰：“乐王鲋言于君无不行，求赦吾子，吾子不许；祁大夫所不能也，而曰必由之。何也？”叔向曰：“乐王鲋从君者也，何能行？祁大夫外举不弃仇，内举不失亲，其独遗我乎？诗曰：‘有觉德行，四国顺之。’夫子，觉者也。”
晋侯问叔向之罪于乐王鲋。对曰：“不弃其亲，其有焉。”
于是祁奚老矣，闻之，乘驲而见宣子，曰：“《诗》曰：‘惠我无疆，子孙保之。’《书》曰：‘圣有谟勋，明征定保。’夫谋而鲜过，惠训不倦者，叔向有焉，社稷之固也。犹将十世宥之，以劝能者。今壹不免其身，以弃社稷，不亦惑乎？鲧殛而禹兴；伊尹放大甲而相之，卒无怨色；管蔡为戮，周公右王。若之何其以虎也弃社稷？子为善，谁敢不勉，多杀何为？”宣子说，与之乘，以言诸公而免之。不见叔向而归，叔向亦不告免焉而朝。luán yíng chū bēn chǔ 。xuān zǐ shā yáng shé hǔ ，qiú shū xiàng 。rén wèi shū xiàng yuē ：“zǐ lí yú zuì ，qí wéi bú zhī hū ？”shū xiàng yuē ：“yǔ qí sǐ wáng ruò hé ？shī yuē ：‘yōu zāi yóu zāi ，liáo yǐ zú suì 。’zhī yě 。”
lè wáng fù jiàn shū xiàng yuē ：“wú wéi zǐ qǐng 。”shū xiàng fú yīng ，chū bú bài 。qí rén jiē jiù shū xiàng 。shū xiàng yuē ：“bì qí dà fū 。”shì lǎo wén zhī yuē ：“lè wáng fù yán yú jun1 wú bú háng ，qiú shè wú zǐ ，wú zǐ bú xǔ ；qí dà fū suǒ bú néng yě ，ér yuē bì yóu zhī 。hé yě ？”shū xiàng yuē ：“lè wáng fù cóng jun1 zhě yě ，hé néng háng ？qí dà fū wài jǔ bú qì chóu ，nèi jǔ bú shī qīn ，qí dú yí wǒ hū ？shī yuē ：‘yǒu jiào dé háng ，sì guó shùn zhī 。’fū zǐ ，jiào zhě yě 。”
jìn hóu wèn shū xiàng zhī zuì yú lè wáng fù 。duì yuē ：“bú qì qí qīn ，qí yǒu yān 。”
yú shì qí xī lǎo yǐ ，wén zhī ，chéng rì ér jiàn xuān zǐ ，yuē ：“《shī 》yuē ：‘huì wǒ wú jiāng ，zǐ sūn bǎo zhī 。’《shū 》yuē ：‘shèng yǒu mó xūn ，míng zhēng dìng bǎo 。’fū móu ér xiān guò ，huì xùn bú juàn zhě ，shū xiàng yǒu yān ，shè jì zhī gù yě 。yóu jiāng shí shì yòu zhī ，yǐ quàn néng zhě 。jīn yī bú miǎn qí shēn ，yǐ qì shè jì ，bú yì huò hū ？gǔn jí ér yǔ xìng ；yī yǐn fàng dà jiǎ ér xiàng zhī ，zú wú yuàn sè ；guǎn cài wéi lù ，zhōu gōng yòu wáng 。ruò zhī hé qí yǐ hǔ yě qì shè jì ？zǐ wéi shàn ，shuí gǎn bú miǎn ，duō shā hé wéi ？”xuān zǐ shuō ，yǔ zhī chéng ，yǐ yán zhū gōng ér miǎn zhī 。bú jiàn shū xiàng ér guī ，shū xiàng yì bú gào miǎn yān ér cháo 。崔武子见棠姜而美之，遂取之。庄公通焉。崔子弑之。
晏子立于崔氏之门外。其人曰：“死乎？”曰：“独吾君也乎哉，吾死也？”曰：“行乎？”曰：“吾罪也乎哉，吾亡也？”曰：“归乎？”曰：“君死，安归？君民者，岂以陵民？社稷是主。臣君者，岂为其口实？社稷是养。故君为社稷死，则死之；为社稷亡，则亡之。若为己死，而为己亡，非其私暱，谁敢任之？且人有君而弑之，吾焉得死之？而焉得亡之？将庸何归？”门启而入，枕尸股而哭。兴，三踊而出。人谓崔子：“必杀之。”崔子曰：“民之望也，舍之得民。”cuī wǔ zǐ jiàn táng jiāng ér měi zhī ，suí qǔ zhī 。zhuāng gōng tōng yān 。cuī zǐ shì zhī 。
yàn zǐ lì yú cuī shì zhī mén wài 。qí rén yuē ：“sǐ hū ？”yuē ：“dú wú jun1 yě hū zāi ，wú sǐ yě ？”yuē ：“háng hū ？”yuē ：“wú zuì yě hū zāi ，wú wáng yě ？”yuē ：“guī hū ？”yuē ：“jun1 sǐ ，ān guī ？jun1 mín zhě ，qǐ yǐ líng mín ？shè jì shì zhǔ 。chén jun1 zhě ，qǐ wéi qí kǒu shí ？shè jì shì yǎng 。gù jun1 wéi shè jì sǐ ，zé sǐ zhī ；wéi shè jì wáng ，zé wáng zhī 。ruò wéi jǐ sǐ ，ér wéi jǐ wáng ，fēi qí sī nì ，shuí gǎn rèn zhī ？qiě rén yǒu jun1 ér shì zhī ，wú yān dé sǐ zhī ？ér yān dé wáng zhī ？jiāng yōng hé guī ？”mén qǐ ér rù ，zhěn shī gǔ ér kū 。xìng ，sān yǒng ér chū 。rén wèi cuī zǐ ：“bì shā zhī 。”cuī zǐ yuē ：“mín zhī wàng yě ，shě zhī dé mín 。”冬，晋文公卒。庚辰，将殡于曲沃。出绛，柩有声如牛。卜偃使大夫拜，曰：“君命大事将有西师过轶我，击之，必大捷焉。”
杞子自郑使告于秦曰：“郑人使我掌其北门之管，若潜师以来，国可得也。”穆公访诸蹇叔。蹇叔曰：“劳师以袭远，非所闻也。师劳力竭，远主备之，无乃不可乎？师之所为，郑必知之。 勤而无所，必有悖心。且行千里，其谁不知？”公辞焉。召孟明、 西乞、白乙使出师于东门之外。蹇叔哭之曰：“孟子！吾见师之出而不见其入也。”公使谓之曰：“尔何知！中寿，尔墓之木拱矣！”
蹇叔之子与师，哭而送之，曰：“晋人御师必于崤，有二陵焉。 其南陵，夏后皋之墓地；其北陵，文王之所辟风雨也，必死是间，余收尔骨焉?秦师遂东。dōng ，jìn wén gōng zú 。gēng chén ，jiāng bìn yú qǔ wò 。chū jiàng ，jiù yǒu shēng rú niú 。bo yǎn shǐ dà fū bài ，yuē ：“jun1 mìng dà shì jiāng yǒu xī shī guò yì wǒ ，jī zhī ，bì dà jié yān 。”
qǐ zǐ zì zhèng shǐ gào yú qín yuē ：“zhèng rén shǐ wǒ zhǎng qí běi mén zhī guǎn ，ruò qián shī yǐ lái ，guó kě dé yě 。”mù gōng fǎng zhū jiǎn shū 。jiǎn shū yuē ：“láo shī yǐ xí yuǎn ，fēi suǒ wén yě 。shī láo lì jié ，yuǎn zhǔ bèi zhī ，wú nǎi bú kě hū ？shī zhī suǒ wéi ，zhèng bì zhī zhī 。 qín ér wú suǒ ，bì yǒu bèi xīn 。qiě háng qiān lǐ ，qí shuí bú zhī ？”gōng cí yān 。zhào mèng míng 、 xī qǐ 、bái yǐ shǐ chū shī yú dōng mén zhī wài 。jiǎn shū kū zhī yuē ：“mèng zǐ ！wú jiàn shī zhī chū ér bú jiàn qí rù yě 。”gōng shǐ wèi zhī yuē ：“ěr hé zhī ！zhōng shòu ，ěr mù zhī mù gǒng yǐ ！”
jiǎn shū zhī zǐ yǔ shī ，kū ér sòng zhī ，yuē ：“jìn rén yù shī bì yú xiáo ，yǒu èr líng yān 。 qí nán líng ，xià hòu gāo zhī mù dì ；qí běi líng ，wén wáng zhī suǒ pì fēng yǔ yě ，bì sǐ shì jiān ，yú shōu ěr gǔ yān ?qín shī suí dōng 。十月，晋阴饴甥会秦伯，盟于王城。
秦伯曰：“晋国和乎？”对曰：“不和。小人耻失其君而悼丧其亲，不惮征缮以立圉也。曰：‘必报仇，宁事戎狄。’君子爱其君而知其罪，不惮征缮以待秦命。曰：‘必报德，有死无二。’以此不和。”秦伯曰：“国谓君何？”对曰：“小人戚，谓之不免；君子恕，以为必归。小人曰：‘我毒秦，秦岂归君？’君子曰：‘我知罪矣，秦必归君。贰而执之，服而舍之，德莫厚焉，刑莫威焉。服者怀德，贰者畏刑，此一役也，秦可以霸。纳而不定，废而不立，以德为怨，秦不其然。’”秦伯曰：“是吾心也。”
改馆晋侯，馈七牢焉。shí yuè ，jìn yīn yí shēng huì qín bó ，méng yú wáng chéng 。
qín bó yuē ：“jìn guó hé hū ？”duì yuē ：“bú hé 。xiǎo rén chǐ shī qí jun1 ér dào sàng qí qīn ，bú dàn zhēng shàn yǐ lì yǔ yě 。yuē ：‘bì bào chóu ，níng shì róng dí 。’jun1 zǐ ài qí jun1 ér zhī qí zuì ，bú dàn zhēng shàn yǐ dài qín mìng 。yuē ：‘bì bào dé ，yǒu sǐ wú èr 。’yǐ cǐ bú hé 。”qín bó yuē ：“guó wèi jun1 hé ？”duì yuē ：“xiǎo rén qī ，wèi zhī bú miǎn ；jun1 zǐ shù ，yǐ wéi bì guī 。xiǎo rén yuē ：‘wǒ dú qín ，qín qǐ guī jun1 ？’jun1 zǐ yuē ：‘wǒ zhī zuì yǐ ，qín bì guī jun1 。èr ér zhí zhī ，fú ér shě zhī ，dé mò hòu yān ，xíng mò wēi yān 。fú zhě huái dé ，èr zhě wèi xíng ，cǐ yī yì yě ，qín kě yǐ bà 。nà ér bú dìng ，fèi ér bú lì ，yǐ dé wéi yuàn ，qín bú qí rán 。’”qín bó yuē ：“shì wú xīn yě 。”
gǎi guǎn jìn hóu ，kuì qī láo yān 。吴公子札来聘。……请观于周乐。使工为之歌《周南》、《召南》，曰：“美哉！始基之矣，犹未也，然勤而不怨矣。为之歌《邶》、《鄘》、《卫》，曰：“美哉，渊乎！忧而不困者也。吾闻卫康叔、武公之德如是，是其《卫风》乎？”为之歌《王》曰：“美哉！思而不惧，其周之东乎！”为之歌《郑》，曰：“美哉！其细已甚，民弗堪也。是其先亡乎！”为之歌《齐》，曰：“美哉，泱泱乎！大风也哉！表东海者，其大公乎？国未可量也。”为之歌《豳》，曰：“美哉，荡乎！乐而不淫，其周公之东乎？”为之歌《秦》，曰：“此之谓夏声。夫能夏则大，大之至也，其周之旧乎！”为之歌《魏》，曰：“美哉，渢渢乎！大而婉，险而易行，以德辅此，则明主也！”为之歌《唐》，曰：“思深哉！其有陶唐氏之遗民乎？不然，何忧之远也？非令德之后，谁能若是？”为．之歌《陈》，曰：“国无主，其能久乎！”自《郐》以下无讥焉！
为之歌《小雅》，曰。“美哉！思而不贰，怨而不言，其周德之衰乎？犹有先王之遗民焉！”为之歌《大雅》，曰：“广哉！熙熙乎！曲而有直体，其文王之德乎？”
为之歌《颂》，曰：“至矣哉！直而不倨，曲而不屈；迩而不逼，远而不携；迁而不淫，复而不厌；哀而不愁，乐而不荒；用而不匮，广而不宣；施而不费，取而不贪；处而不底，行而不流。五声和，八风平；节有度，守有序。盛德之所同也！”
见舞《象箾》、《南龠》者，曰：“美哉，犹有憾！”见舞《大武》者，曰：“美哉，周之盛也，其若此乎？”见舞《韶濩》者，曰：“圣人之弘也，而犹有惭德，圣人之难也！”见舞《大夏》者，曰：“美哉！勤而不德。非禹，其谁能修之！”见舞《韶箾》者“，曰：“德至矣哉！大矣，如天之无不帱也，如地之无不载也！虽甚盛德，其蔑以加于此矣。观止矣！若有他乐，吾不敢请已！”wú gōng zǐ zhá lái pìn 。……qǐng guān yú zhōu lè 。shǐ gōng wéi zhī gē 《zhōu nán 》、《zhào nán 》，yuē ：“měi zāi ！shǐ jī zhī yǐ ，yóu wèi yě ，rán qín ér bú yuàn yǐ 。wéi zhī gē 《bèi 》、《yōng 》、《wèi 》，yuē ：“měi zāi ，yuān hū ！yōu ér bú kùn zhě yě 。wú wén wèi kāng shū 、wǔ gōng zhī dé rú shì ，shì qí 《wèi fēng 》hū ？”wéi zhī gē 《wáng 》yuē ：“měi zāi ！sī ér bú jù ，qí zhōu zhī dōng hū ！”wéi zhī gē 《zhèng 》，yuē ：“měi zāi ！qí xì yǐ shèn ，mín fú kān yě 。shì qí xiān wáng hū ！”wéi zhī gē 《qí 》，yuē ：“měi zāi ，yāng yāng hū ！dà fēng yě zāi ！biǎo dōng hǎi zhě ，qí dà gōng hū ？guó wèi kě liàng yě 。”wéi zhī gē 《bīn 》，yuē ：“měi zāi ，dàng hū ！lè ér bú yín ，qí zhōu gōng zhī dōng hū ？”wéi zhī gē 《qín 》，yuē ：“cǐ zhī wèi xià shēng 。fū néng xià zé dà ，dà zhī zhì yě ，qí zhōu zhī jiù hū ！”wéi zhī gē 《wèi 》，yuē ：“měi zāi ，fán fán hū ！dà ér wǎn ，xiǎn ér yì háng ，yǐ dé fǔ cǐ ，zé míng zhǔ yě ！”wéi zhī gē 《táng 》，yuē ：“sī shēn zāi ！qí yǒu táo táng shì zhī yí mín hū ？bú rán ，hé yōu zhī yuǎn yě ？fēi lìng dé zhī hòu ，shuí néng ruò shì ？”wéi ．zhī gē 《chén 》，yuē ：“guó wú zhǔ ，qí néng jiǔ hū ！”zì 《kuài 》yǐ xià wú jī yān ！
wéi zhī gē 《xiǎo yǎ 》，yuē 。“měi zāi ！sī ér bú èr ，yuàn ér bú yán ，qí zhōu dé zhī shuāi hū ？yóu yǒu xiān wáng zhī yí mín yān ！”wéi zhī gē 《dà yǎ 》，yuē ：“guǎng zāi ！xī xī hū ！qǔ ér yǒu zhí tǐ ，qí wén wáng zhī dé hū ？”
wéi zhī gē 《sòng 》，yuē ：“zhì yǐ zāi ！zhí ér bú jù ，qǔ ér bú qū ；ěr ér bú bī ，yuǎn ér bú xié ；qiān ér bú yín ，fù ér bú yàn ；āi ér bú chóu ，lè ér bú huāng ；yòng ér bú kuì ，guǎng ér bú xuān ；shī ér bú fèi ，qǔ ér bú tān ；chù ér bú dǐ ，háng ér bú liú 。wǔ shēng hé ，bā fēng píng ；jiē yǒu dù ，shǒu yǒu xù 。shèng dé zhī suǒ tóng yě ！”
jiàn wǔ 《xiàng xiāo 》、《nán yuè 》zhě ，yuē ：“měi zāi ，yóu yǒu hàn ！”jiàn wǔ 《dà wǔ 》zhě ，yuē ：“měi zāi ，zhōu zhī shèng yě ，qí ruò cǐ hū ？”jiàn wǔ 《sháo hù 》zhě ，yuē ：“shèng rén zhī hóng yě ，ér yóu yǒu cán dé ，shèng rén zhī nán yě ！”jiàn wǔ 《dà xià 》zhě ，yuē ：“měi zāi ！qín ér bú dé 。fēi yǔ ，qí shuí néng xiū zhī ！”jiàn wǔ 《sháo xiāo 》zhě “，yuē ：“dé zhì yǐ zāi ！dà yǐ ，rú tiān zhī wú bú dào yě ，rú dì zhī wú bú zǎi yě ！suī shèn shèng dé ，qí miè yǐ jiā yú cǐ yǐ 。guān zhǐ yǐ ！ruò yǒu tā lè ，wú bú gǎn qǐng yǐ ！”晋侯合诸侯于扈，平宋也。
于是晋侯不见郑伯，以为贰于楚也。郑子家使执讯而与之书，以告赵宣子曰：“寡君即位三年，召蔡侯而与之事君。九月，蔡侯入于敝邑以行，敝邑以侯宣多之难，寡君是以不得与蔡侯偕，十一月，克减侯宣多而随蔡侯以朝于执事。十二年六月，归生佐寡君之嫡夷，以请陈侯于楚而朝诸君。十四年七月寡君又朝，以蒇陈事。十五年五月，陈侯自敝邑往朝于君。往年正月，烛之武往朝夷也。八月，寡君又往朝。以陈蔡之密迩于楚，而不敢贰焉，则敝邑之故也。虽敝邑之事君，何以不免？在位之中，一朝于襄，而再见于君，夷与孤之二三臣，相及于绛。虽我小国，则蔑以过之矣。今大国曰：‘尔未逞吾志。’敝邑有亡，无以加焉。古人有言曰：‘畏首畏尾，身其余几？’又曰：‘鹿死不择音。’小国之事大国也，德，则其人也；不德，则其鹿也。铤而走险，急何能择？命之罔极，亦知亡矣。将悉敝赋以待于鯈，唯执事命之。文公二年，朝于齐；四年，为齐侵蔡，亦获成于楚。居大国之间而从于强令，岂有罪也？大国若弗图，无所逃命。”
晋巩朔行成于郑，赵穿、公婿池为质焉。jìn hóu hé zhū hóu yú hù ，píng sòng yě 。
yú shì jìn hóu bú jiàn zhèng bó ，yǐ wéi èr yú chǔ yě 。zhèng zǐ jiā shǐ zhí xùn ér yǔ zhī shū ，yǐ gào zhào xuān zǐ yuē ：“guǎ jun1 jí wèi sān nián ，zhào cài hóu ér yǔ zhī shì jun1 。jiǔ yuè ，cài hóu rù yú bì yì yǐ háng ，bì yì yǐ hóu xuān duō zhī nán ，guǎ jun1 shì yǐ bú dé yǔ cài hóu xié ，shí yī yuè ，kè jiǎn hóu xuān duō ér suí cài hóu yǐ cháo yú zhí shì 。shí èr nián liù yuè ，guī shēng zuǒ guǎ jun1 zhī dí yí ，yǐ qǐng chén hóu yú chǔ ér cháo zhū jun1 。shí sì nián qī yuè guǎ jun1 yòu cháo ，yǐ chǎn chén shì 。shí wǔ nián wǔ yuè ，chén hóu zì bì yì wǎng cháo yú jun1 。wǎng nián zhèng yuè ，zhú zhī wǔ wǎng cháo yí yě 。bā yuè ，guǎ jun1 yòu wǎng cháo 。yǐ chén cài zhī mì ěr yú chǔ ，ér bú gǎn èr yān ，zé bì yì zhī gù yě 。suī bì yì zhī shì jun1 ，hé yǐ bú miǎn ？zài wèi zhī zhōng ，yī cháo yú xiāng ，ér zài jiàn yú jun1 ，yí yǔ gū zhī èr sān chén ，xiàng jí yú jiàng 。suī wǒ xiǎo guó ，zé miè yǐ guò zhī yǐ 。jīn dà guó yuē ：‘ěr wèi chěng wú zhì 。’bì yì yǒu wáng ，wú yǐ jiā yān 。gǔ rén yǒu yán yuē ：‘wèi shǒu wèi wěi ，shēn qí yú jǐ ？’yòu yuē ：‘lù sǐ bú zé yīn 。’xiǎo guó zhī shì dà guó yě ，dé ，zé qí rén yě ；bú dé ，zé qí lù yě 。dìng ér zǒu xiǎn ，jí hé néng zé ？mìng zhī wǎng jí ，yì zhī wáng yǐ 。jiāng xī bì fù yǐ dài yú tiáo ，wéi zhí shì mìng zhī 。wén gōng èr nián ，cháo yú qí ；sì nián ，wéi qí qīn cài ，yì huò chéng yú chǔ 。jū dà guó zhī jiān ér cóng yú qiáng lìng ，qǐ yǒu zuì yě ？dà guó ruò fú tú ，wú suǒ táo mìng 。”
jìn gǒng shuò háng chéng yú zhèng ，zhào chuān 、gōng xù chí wéi zhì yān 。二十有二年春，公伐邾，取须句。夏，宋公、卫侯、许男、滕子伐郑。秋，八月丁未，及邾人战于升陉。冬，十有一月己巳朔，宋公及楚人战于泓，宋师败绩。
楚人伐宋以救郑。宋公将战。大司马固谏曰：“天之弃商久矣，君将兴之，弗可赦也已。”弗听。冬十一月己巳朔，宋公及楚人战于泓。宋人既成列，楚人未既济。司马曰：“彼众我寡，及其未既济也，请击之。”公曰：“不可。”既济而未成列，又以告。公曰：“未可。”既陈而后击之，宋师败绩。公伤股，门官歼焉。
国人皆咎公。公曰：“君子不重伤，不禽二毛。古之为军也，不以阻隘也。寡人虽亡国之余，不鼓不成列。”子鱼曰：“君未知战。勍敌之人，隘而不列，天赞我也。阻而鼓之，不亦可乎？犹有惧焉！且今之勍者，皆我敌也。虽及胡耇，获则取之，何有于二毛？明耻教战，求杀敌也。伤未及死，如何勿重？若爱重伤，则如勿伤；爱其二毛，则如服焉。三军以利用也，金鼓以声气也。利而用之，阻隘可也；声盛致志，鼓儳可也。”èr shí yǒu èr nián chūn ，gōng fá zhū ，qǔ xū jù 。xià ，sòng gōng 、wèi hóu 、xǔ nán 、téng zǐ fá zhèng 。qiū ，bā yuè dīng wèi ，jí zhū rén zhàn yú shēng xíng 。dōng ，shí yǒu yī yuè jǐ sì shuò ，sòng gōng jí chǔ rén zhàn yú hóng ，sòng shī bài jì 。
chǔ rén fá sòng yǐ jiù zhèng 。sòng gōng jiāng zhàn 。dà sī mǎ gù jiàn yuē ：“tiān zhī qì shāng jiǔ yǐ ，jun1 jiāng xìng zhī ，fú kě shè yě yǐ 。”fú tīng 。dōng shí yī yuè jǐ sì shuò ，sòng gōng jí chǔ rén zhàn yú hóng 。sòng rén jì chéng liè ，chǔ rén wèi jì jì 。sī mǎ yuē ：“bǐ zhòng wǒ guǎ ，jí qí wèi jì jì yě ，qǐng jī zhī 。”gōng yuē ：“bú kě 。”jì jì ér wèi chéng liè ，yòu yǐ gào 。gōng yuē ：“wèi kě 。”jì chén ér hòu jī zhī ，sòng shī bài jì 。gōng shāng gǔ ，mén guān jiān yān 。
guó rén jiē jiù gōng 。gōng yuē ：“jun1 zǐ bú zhòng shāng ，bú qín èr máo 。gǔ zhī wéi jun1 yě ，bú yǐ zǔ ài yě 。guǎ rén suī wáng guó zhī yú ，bú gǔ bú chéng liè 。”zǐ yú yuē ：“jun1 wèi zhī zhàn 。qíng dí zhī rén ，ài ér bú liè ，tiān zàn wǒ yě 。zǔ ér gǔ zhī ，bú yì kě hū ？yóu yǒu jù yān ！qiě jīn zhī qíng zhě ，jiē wǒ dí yě 。suī jí hú gǒu ，huò zé qǔ zhī ，hé yǒu yú èr máo ？míng chǐ jiāo zhàn ，qiú shā dí yě 。shāng wèi jí sǐ ，rú hé wù zhòng ？ruò ài zhòng shāng ，zé rú wù shāng ；ài qí èr máo ，zé rú fú yān 。sān jun1 yǐ lì yòng yě ，jīn gǔ yǐ shēng qì yě 。lì ér yòng zhī ，zǔ ài kě yě ；shēng shèng zhì zhì ，gǔ chán kě yě 。”楚子伐陆浑之戎，遂至于雒，观兵于周疆。定王使王孙满劳楚子。楚子问鼎之大小轻重焉。
对曰：“在德不在鼎。昔夏之方有德也，远方图物，贡金九牧，铸鼎象物，百物而为之备，使民知神奸。故民入川泽山林，不逢不若。螭魅罔两，莫能逢之。用能协于上下，以承天休。桀有昏德，鼎迁于商，载祀六百。商纣暴虐，鼎迁于周。德之休明，虽小，重也。其奸回昏乱，虽大，轻也。天祚明德，有所止。成王定鼎于郏鄏，卜世三十，卜年七百，天所命也。周德虽衰，天命未改。鼎之轻重，未可问也。”chǔ zǐ fá lù hún zhī róng ，suí zhì yú luò ，guān bīng yú zhōu jiāng 。dìng wáng shǐ wáng sūn mǎn láo chǔ zǐ 。chǔ zǐ wèn dǐng zhī dà xiǎo qīng zhòng yān 。
duì yuē ：“zài dé bú zài dǐng 。xī xià zhī fāng yǒu dé yě ，yuǎn fāng tú wù ，gòng jīn jiǔ mù ，zhù dǐng xiàng wù ，bǎi wù ér wéi zhī bèi ，shǐ mín zhī shén jiān 。gù mín rù chuān zé shān lín ，bú féng bú ruò 。chī mèi wǎng liǎng ，mò néng féng zhī 。yòng néng xié yú shàng xià ，yǐ chéng tiān xiū 。jié yǒu hūn dé ，dǐng qiān yú shāng ，zǎi sì liù bǎi 。shāng zhòu bào nuè ，dǐng qiān yú zhōu 。dé zhī xiū míng ，suī xiǎo ，zhòng yě 。qí jiān huí hūn luàn ，suī dà ，qīng yě 。tiān zuò míng dé ，yǒu suǒ zhǐ 。chéng wáng dìng dǐng yú jiá rǔ ，bo shì sān shí ，bo nián qī bǎi ，tiān suǒ mìng yě 。zhōu dé suī shuāi ，tiān mìng wèi gǎi 。dǐng zhī qīng zhòng ，wèi kě wèn yě 。”晋师从齐师，入自丘舆，击马陉。
齐侯使宾媚人赂以纪甗、玉磬与地。“不可，则听客之所为。”
宾媚人致赂，晋人不可，曰：“必以肖同叔子为质，而使齐之封内尽东其亩。”对曰：“肖同叔子非他，寡君之母也；若以匹敌，则亦晋君之母也。吾子布大命于诸侯，而曰必质其母以为信，其若王命何？且是以不孝令也。诗曰：‘孝子不匮，永锡尔类。’若以不孝令于诸侯，其无乃非德类也乎？先王疆理天下，物土之宜，而布其利。故诗曰：‘我疆我理，南东其亩。’今吾子疆理诸侯，而曰‘尽东其亩’而已；唯吾子戎车是利，无顾土宜，其无乃非先王之命也乎？反先王则不义，何以为盟主？其晋实有阙。四王之王也，树德而济同欲焉；五伯之霸也，勤而抚之，以役王命；今吾子求合诸侯，以逞无疆之欲。诗曰：‘布政优优，百禄是遒。’子实不优，而弃百禄，诸侯何害焉？不然，寡君之命使臣，则有辞矣。曰‘子以君师辱于敝邑，不腆敝赋，以犒从者；畏君之震，师徒桡败。吾子惠徼齐国之福，不泯其社稷，使继旧好，唯是先君之敝器、土地不敢爱。子又不许，请收合馀烬，背城借一。敝邑之幸，亦云从也；况其不幸，敢不唯命是听？’”jìn shī cóng qí shī ，rù zì qiū yú ，jī mǎ xíng 。
qí hóu shǐ bīn mèi rén lù yǐ jì yǎn 、yù qìng yǔ dì 。“bú kě ，zé tīng kè zhī suǒ wéi 。”
bīn mèi rén zhì lù ，jìn rén bú kě ，yuē ：“bì yǐ xiāo tóng shū zǐ wéi zhì ，ér shǐ qí zhī fēng nèi jìn dōng qí mǔ 。”duì yuē ：“xiāo tóng shū zǐ fēi tā ，guǎ jun1 zhī mǔ yě ；ruò yǐ pǐ dí ，zé yì jìn jun1 zhī mǔ yě 。wú zǐ bù dà mìng yú zhū hóu ，ér yuē bì zhì qí mǔ yǐ wéi xìn ，qí ruò wáng mìng hé ？qiě shì yǐ bú xiào lìng yě 。shī yuē ：‘xiào zǐ bú kuì ，yǒng xī ěr lèi 。’ruò yǐ bú xiào lìng yú zhū hóu ，qí wú nǎi fēi dé lèi yě hū ？xiān wáng jiāng lǐ tiān xià ，wù tǔ zhī yí ，ér bù qí lì 。gù shī yuē ：‘wǒ jiāng wǒ lǐ ，nán dōng qí mǔ 。’jīn wú zǐ jiāng lǐ zhū hóu ，ér yuē ‘jìn dōng qí mǔ ’ér yǐ ；wéi wú zǐ róng chē shì lì ，wú gù tǔ yí ，qí wú nǎi fēi xiān wáng zhī mìng yě hū ？fǎn xiān wáng zé bú yì ，hé yǐ wéi méng zhǔ ？qí jìn shí yǒu què 。sì wáng zhī wáng yě ，shù dé ér jì tóng yù yān ；wǔ bó zhī bà yě ，qín ér fǔ zhī ，yǐ yì wáng mìng ；jīn wú zǐ qiú hé zhū hóu ，yǐ chěng wú jiāng zhī yù 。shī yuē ：‘bù zhèng yōu yōu ，bǎi lù shì qiú 。’zǐ shí bú yōu ，ér qì bǎi lù ，zhū hóu hé hài yān ？bú rán ，guǎ jun1 zhī mìng shǐ chén ，zé yǒu cí yǐ 。yuē ‘zǐ yǐ jun1 shī rǔ yú bì yì ，bú tiǎn bì fù ，yǐ kào cóng zhě ；wèi jun1 zhī zhèn ，shī tú ráo bài 。wú zǐ huì jiǎo qí guó zhī fú ，bú mǐn qí shè jì ，shǐ jì jiù hǎo ，wéi shì xiān jun1 zhī bì qì 、tǔ dì bú gǎn ài 。zǐ yòu bú xǔ ，qǐng shōu hé yú jìn ，bèi chéng jiè yī 。bì yì zhī xìng ，yì yún cóng yě ；kuàng qí bú xìng ，gǎn bú wéi mìng shì tīng ？’”吕、郤畏逼，将焚公宫而弑晋侯。寺人披请见。公使让之，且辞焉，曰：“蒲城之役，君命一宿，女即至。其后余从狄君以田渭滨，女为惠公来求杀余，命女三宿，女中宿至。虽有君命何其速也？夫袪犹在，女其行乎！”对曰：“臣谓君之入也，其知之矣。若犹未也，又将及难。君命无二，古之制也。除君之恶，唯力是视。蒲人、狄人、余何有焉？即位，其无蒲、狄乎！齐桓公置射钩，而使管仲相。君若易之，何辱命焉？行者甚众，岂唯刑臣？”公见之，以难告。晋侯潜会秦伯于王城。己丑晦，公宫火。瑕甥、郤芮不获公，乃如河上，秦伯诱而杀之。
lǚ 、qiè wèi bī ，jiāng fén gōng gōng ér shì jìn hóu 。sì rén pī qǐng jiàn 。gōng shǐ ràng zhī ，qiě cí yān ，yuē ：“pú chéng zhī yì ，jun1 mìng yī xiǔ ，nǚ jí zhì 。qí hòu yú cóng dí jun1 yǐ tián wèi bīn ，nǚ wéi huì gōng lái qiú shā yú ，mìng nǚ sān xiǔ ，nǚ zhōng xiǔ zhì 。suī yǒu jun1 mìng hé qí sù yě ？fū qū yóu zài ，nǚ qí háng hū ！”duì yuē ：“chén wèi jun1 zhī rù yě ，qí zhī zhī yǐ 。ruò yóu wèi yě ，yòu jiāng jí nán 。jun1 mìng wú èr ，gǔ zhī zhì yě 。chú jun1 zhī è ，wéi lì shì shì 。pú rén 、dí rén 、yú hé yǒu yān ？jí wèi ，qí wú pú 、dí hū ！qí huán gōng zhì shè gōu ，ér shǐ guǎn zhòng xiàng 。jun1 ruò yì zhī ，hé rǔ mìng yān ？háng zhě shèn zhòng ，qǐ wéi xíng chén ？”gōng jiàn zhī ，yǐ nán gào 。jìn hóu qián huì qín bó yú wáng chéng 。jǐ chǒu huì ，gōng gōng huǒ 。xiá shēng 、qiè ruì bú huò gōng ，nǎi rú hé shàng ，qín bó yòu ér shā zhī 。
晋人归楚公子谷臣，与连尹襄老之尸于楚，以求知罃。于是荀首佐中军矣，故楚人许之。
王送知罃，曰：“子其怨我乎？”对曰：“二国治戎，臣不才，不胜其任，以为俘馘。执事不以衅鼓，使归即戮，君之惠也。臣实不才，又谁敢怨？”
王曰：“然则德我乎？”对曰：“二国图其社稷，而求纾其民，各惩其忿，以相宥也，两释累囚，以成其好。二国有好，臣不与及，其谁敢德？”
王曰：“子归何以报我？”对曰：“臣不任受怨，君亦不任受德。无怨无德，不知所报。”
王曰：“虽然，必告不谷。”对曰：“以君之灵，累臣得归骨于晋，寡君之以为戮，死且不朽。若从君之惠而免之，以赐君之外臣首；首其请于寡君，而以戮于宗，亦死且不朽。若不获命，而使嗣宗职，次及于事，而帅偏师以脩封疆，虽遇执事，其弗敢违。其竭力致死，无有二心，以尽臣礼。所以报也！
王曰：“晋未可与争。”重为之礼而归之。jìn rén guī chǔ gōng zǐ gǔ chén ，yǔ lián yǐn xiāng lǎo zhī shī yú chǔ ，yǐ qiú zhī yīng 。yú shì xún shǒu zuǒ zhōng jun1 yǐ ，gù chǔ rén xǔ zhī 。
wáng sòng zhī yīng ，yuē ：“zǐ qí yuàn wǒ hū ？”duì yuē ：“èr guó zhì róng ，chén bú cái ，bú shèng qí rèn ，yǐ wéi fú guó 。zhí shì bú yǐ xìn gǔ ，shǐ guī jí lù ，jun1 zhī huì yě 。chén shí bú cái ，yòu shuí gǎn yuàn ？”
wáng yuē ：“rán zé dé wǒ hū ？”duì yuē ：“èr guó tú qí shè jì ，ér qiú shū qí mín ，gè chéng qí fèn ，yǐ xiàng yòu yě ，liǎng shì lèi qiú ，yǐ chéng qí hǎo 。èr guó yǒu hǎo ，chén bú yǔ jí ，qí shuí gǎn dé ？”
wáng yuē ：“zǐ guī hé yǐ bào wǒ ？”duì yuē ：“chén bú rèn shòu yuàn ，jun1 yì bú rèn shòu dé 。wú yuàn wú dé ，bú zhī suǒ bào 。”
wáng yuē ：“suī rán ，bì gào bú gǔ 。”duì yuē ：“yǐ jun1 zhī líng ，lèi chén dé guī gǔ yú jìn ，guǎ jun1 zhī yǐ wéi lù ，sǐ qiě bú xiǔ 。ruò cóng jun1 zhī huì ér miǎn zhī ，yǐ cì jun1 zhī wài chén shǒu ；shǒu qí qǐng yú guǎ jun1 ，ér yǐ lù yú zōng ，yì sǐ qiě bú xiǔ 。ruò bú huò mìng ，ér shǐ sì zōng zhí ，cì jí yú shì ，ér shuài piān shī yǐ yǒu fēng jiāng ，suī yù zhí shì ，qí fú gǎn wéi 。qí jié lì zhì sǐ ，wú yǒu èr xīn ，yǐ jìn chén lǐ 。suǒ yǐ bào yě ！
wáng yuē ：“jìn wèi kě yǔ zhēng 。”zhòng wéi zhī lǐ ér guī zhī 。公薨之月，子产相郑伯以如晋，晋侯以我丧故，未之见也。子产使尽坏其馆之垣，而纳车马焉。
士文伯让之，曰：“敝邑以政刑之不修，寇盗充斥，无若诸侯之属辱在寡君者何，是以令吏人完客所馆，高其闬 闳，厚其墙垣，以无忧客使。今吾子坏之，虽从者能戒，其若异客何？以敝邑之为盟主，缮完葺墙，以待宾客。若皆毁之，其何以共命？寡君使匄请命。
对曰：“以敝邑褊小，介于大国，诛求无时，是以不敢宁居，悉索敝赋，以来会时事。逢执事之不闲，而未得见；又不获闻命，未知见时。不敢输币，亦不敢暴露。其输之，则君之府实也，非荐陈之，不敢输也。其暴露之，则恐燥湿之不时而朽蠹，以重敝邑之罪。侨闻文公之为盟主也，宫室卑庳，无观台榭，以崇大诸侯之馆，馆如公寝；库厩缮修，司空以时平易道路，圬人以时塓馆宫室；诸侯宾至，甸设庭燎，仆人巡宫，车马有所，宾从有代，巾车脂辖，隶人、牧、圉，各瞻其事；百官之属各展其物；公不留宾，而亦无废事；忧乐同之，事则巡之，教其不知，而恤其不足。宾至如归，无宁灾患；不畏寇盗，而亦不患燥湿。今铜鞮之宫数里，而诸侯舍于隶人，门不容车，而不可逾越；盗贼公行。而天疠不戒。宾见无时，命不可知。若又勿坏，是无所藏币以重罪也。敢请执事，将何所命之？虽君之有鲁丧，亦敝邑之忧也。若获荐币，修垣而行，君之惠也，敢惮勤劳？”
文伯复命。赵文子曰：“信。我实不德，而以隶人之垣以赢诸侯，是吾罪也。”使士文伯谢不敏焉。
晋侯见郑伯，有加礼，厚其宴好而归之。乃筑诸侯之馆。
叔向曰：“辞之不可以已也如是夫！子产有辞，诸侯赖之，若之何其释辞也？《诗》曰：‘辞之辑矣，民之协矣；辞之怿矣，民之莫矣。’其知之矣。”gōng hōng zhī yuè ，zǐ chǎn xiàng zhèng bó yǐ rú jìn ，jìn hóu yǐ wǒ sàng gù ，wèi zhī jiàn yě 。zǐ chǎn shǐ jìn huài qí guǎn zhī yuán ，ér nà chē mǎ yān 。
shì wén bó ràng zhī ，yuē ：“bì yì yǐ zhèng xíng zhī bú xiū ，kòu dào chōng chì ，wú ruò zhū hóu zhī shǔ rǔ zài guǎ jun1 zhě hé ，shì yǐ lìng lì rén wán kè suǒ guǎn ，gāo qí bì hóng ，hòu qí qiáng yuán ，yǐ wú yōu kè shǐ 。jīn wú zǐ huài zhī ，suī cóng zhě néng jiè ，qí ruò yì kè hé ？yǐ bì yì zhī wéi méng zhǔ ，shàn wán qì qiáng ，yǐ dài bīn kè 。ruò jiē huǐ zhī ，qí hé yǐ gòng mìng ？guǎ jun1 shǐ gài qǐng mìng 。
duì yuē ：“yǐ bì yì biǎn xiǎo ，jiè yú dà guó ，zhū qiú wú shí ，shì yǐ bú gǎn níng jū ，xī suǒ bì fù ，yǐ lái huì shí shì 。féng zhí shì zhī bú xián ，ér wèi dé jiàn ；yòu bú huò wén mìng ，wèi zhī jiàn shí 。bú gǎn shū bì ，yì bú gǎn bào lù 。qí shū zhī ，zé jun1 zhī fǔ shí yě ，fēi jiàn chén zhī ，bú gǎn shū yě 。qí bào lù zhī ，zé kǒng zào shī zhī bú shí ér xiǔ dù ，yǐ zhòng bì yì zhī zuì 。qiáo wén wén gōng zhī wéi méng zhǔ yě ，gōng shì bēi bì ，wú guān tái xiè ，yǐ chóng dà zhū hóu zhī guǎn ，guǎn rú gōng qǐn ；kù jiù shàn xiū ，sī kōng yǐ shí píng yì dào lù ，wū rén yǐ shí mì guǎn gōng shì ；zhū hóu bīn zhì ，diàn shè tíng liáo ，pú rén xún gōng ，chē mǎ yǒu suǒ ，bīn cóng yǒu dài ，jīn chē zhī xiá ，lì rén 、mù 、yǔ ，gè zhān qí shì ；bǎi guān zhī shǔ gè zhǎn qí wù ；gōng bú liú bīn ，ér yì wú fèi shì ；yōu lè tóng zhī ，shì zé xún zhī ，jiāo qí bú zhī ，ér xù qí bú zú 。bīn zhì rú guī ，wú níng zāi huàn ；bú wèi kòu dào ，ér yì bú huàn zào shī 。jīn tóng dī zhī gōng shù lǐ ，ér zhū hóu shě yú lì rén ，mén bú róng chē ，ér bú kě yú yuè ；dào zéi gōng háng 。ér tiān lì bú jiè 。bīn jiàn wú shí ，mìng bú kě zhī 。ruò yòu wù huài ，shì wú suǒ cáng bì yǐ zhòng zuì yě 。gǎn qǐng zhí shì ，jiāng hé suǒ mìng zhī ？suī jun1 zhī yǒu lǔ sàng ，yì bì yì zhī yōu yě 。ruò huò jiàn bì ，xiū yuán ér háng ，jun1 zhī huì yě ，gǎn dàn qín láo ？”
wén bó fù mìng 。zhào wén zǐ yuē ：“xìn 。wǒ shí bú dé ，ér yǐ lì rén zhī yuán yǐ yíng zhū hóu ，shì wú zuì yě 。”shǐ shì wén bó xiè bú mǐn yān 。
jìn hóu jiàn zhèng bó ，yǒu jiā lǐ ，hòu qí yàn hǎo ér guī zhī 。nǎi zhù zhū hóu zhī guǎn 。
shū xiàng yuē ：“cí zhī bú kě yǐ yǐ yě rú shì fū ！zǐ chǎn yǒu cí ，zhū hóu lài zhī ，ruò zhī hé qí shì cí yě ？《shī 》yuē ：‘cí zhī jí yǐ ，mín zhī xié yǐ ；cí zhī yì yǐ ，mín zhī mò yǐ 。’qí zhī zhī yǐ 。”子皮欲使尹何为邑。子产曰：“少，未知可否。”子皮曰：“愿，吾爱之，不吾叛也。使夫往而学焉，夫亦愈知治矣。”子产曰；“不可。人之爱人，求利之也。今吾子爱人则以政。犹未能操刀而使割也，其伤实多。子之爱人，伤之而已，其谁敢求爱于子？子于郑国，栋也。栋折榱崩，侨将厌焉，敢不尽言？子有美锦，不使人学制焉。大官大邑，身之所庇也，而使学者制焉。其为美锦，不亦多乎？侨闻学而后入政，未闻以政学者也。若果行此，必有所害。譬如田猎，射御贯，则能获禽；若未尝登车射御，则败绩厌覆是惧，何暇思获？
子皮曰：“善哉！虎不敏。吾闻君子务知大者、远者，小人务知小者、近者。我，小人也。衣服附在吾身，我知而慎之；大官、大邑，所以庇身也，我远而慢之。微子之言，吾不知也。他日我曰：‘子为郑国，我为吾家，以庇焉，其可也。’今而后知不足。自今请虽吾家，听子而行。”子产曰：“人心之不同，如其面焉。吾岂敢谓子面如吾面乎？抑心所谓危，亦以告也。”子皮以为忠，故委政焉。子产是以能为郑国。zǐ pí yù shǐ yǐn hé wéi yì 。zǐ chǎn yuē ：“shǎo ，wèi zhī kě fǒu 。”zǐ pí yuē ：“yuàn ，wú ài zhī ，bú wú pàn yě 。shǐ fū wǎng ér xué yān ，fū yì yù zhī zhì yǐ 。”zǐ chǎn yuē ；“bú kě 。rén zhī ài rén ，qiú lì zhī yě 。jīn wú zǐ ài rén zé yǐ zhèng 。yóu wèi néng cāo dāo ér shǐ gē yě ，qí shāng shí duō 。zǐ zhī ài rén ，shāng zhī ér yǐ ，qí shuí gǎn qiú ài yú zǐ ？zǐ yú zhèng guó ，dòng yě 。dòng shé cuī bēng ，qiáo jiāng yàn yān ，gǎn bú jìn yán ？zǐ yǒu měi jǐn ，bú shǐ rén xué zhì yān 。dà guān dà yì ，shēn zhī suǒ bì yě ，ér shǐ xué zhě zhì yān 。qí wéi měi jǐn ，bú yì duō hū ？qiáo wén xué ér hòu rù zhèng ，wèi wén yǐ zhèng xué zhě yě 。ruò guǒ háng cǐ ，bì yǒu suǒ hài 。pì rú tián liè ，shè yù guàn ，zé néng huò qín ；ruò wèi cháng dēng chē shè yù ，zé bài jì yàn fù shì jù ，hé xiá sī huò ？
zǐ pí yuē ：“shàn zāi ！hǔ bú mǐn 。wú wén jun1 zǐ wù zhī dà zhě 、yuǎn zhě ，xiǎo rén wù zhī xiǎo zhě 、jìn zhě 。wǒ ，xiǎo rén yě 。yī fú fù zài wú shēn ，wǒ zhī ér shèn zhī ；dà guān 、dà yì ，suǒ yǐ bì shēn yě ，wǒ yuǎn ér màn zhī 。wēi zǐ zhī yán ，wú bú zhī yě 。tā rì wǒ yuē ：‘zǐ wéi zhèng guó ，wǒ wéi wú jiā ，yǐ bì yān ，qí kě yě 。’jīn ér hòu zhī bú zú 。zì jīn qǐng suī wú jiā ，tīng zǐ ér háng 。”zǐ chǎn yuē ：“rén xīn zhī bú tóng ，rú qí miàn yān 。wú qǐ gǎn wèi zǐ miàn rú wú miàn hū ？yì xīn suǒ wèi wēi ，yì yǐ gào yě 。”zǐ pí yǐ wéi zhōng ，gù wěi zhèng yān 。zǐ chǎn shì yǐ néng wéi zhèng guó 。楚子狩于州来，次于颍尾，使荡侯、潘子、司马督、嚣尹午、陵尹喜帅师围徐以惧吴。楚子次于乾溪，以为之援。
雨雪，王皮冠，秦复陶，翠被，豹舄，执鞭以出，仆析父从。右尹子革夕，王见之。去冠被，舍鞭，与之语曰：“昔我先王熊绎与吕伋、王孙牟、燮父、禽父，并事康王，四国皆有分，我独无有。今吾使人于周，求鼎以为分，王其与我乎？”
对曰：“与君王哉！昔我先王熊绎，辟在荆山，筚路蓝缕，以处草莽，跋涉山林，以事天子，唯是桃弧、棘矢，以共御王事。齐，王舅也；晋及鲁、卫，王母弟也。楚是以无分，而彼皆有。今周与四国服事君王，将唯命是从，岂其爱鼎？”王曰：“昔我皇祖伯父昆吾，旧许是宅。今郑人贪赖其田，而不我与。我若求之，其与我乎？”
对曰：“与君王哉！周不爱鼎，郑敢爱田？”王曰：“昔诸侯远我而畏晋，今我大城陈、蔡、不羹，赋皆千乘，子与有劳焉。诸侯其畏我乎？”对曰：“畏君王哉！是四国者，专足畏也，又加之以楚，敢不畏君王哉？”
工尹路请曰：“君王命剥圭以为鏚柲，敢请命。”王入视之。析父谓子革：“吾子，楚国之望也！今与王言如响，国其若之何？”子革曰：“摩厉以须，王出，吾刃将斩矣。”
王出，复语。左史倚相趋过。王曰：“是良史也，子善视之。是能读《三坟》、《五典》、《八索》、《九丘》。”对曰：“臣尝问焉，昔穆王欲肆其心，周行天下，将皆必有车辙马迹焉。祭公谋父作《祈招》之诗，以止王心，王是以获没于祗宫。臣问其诗而不知也；若问远焉，其焉能知之？”
王曰：“子能乎？”对曰：“能。其《诗》曰：‘祈招之愔愔，式昭德音。思我王度，式如玉，式如金。形民之力，而无醉饱之心。’”
王揖而入，馈不食，寝不寐，数日。不能自克，以及于难。
仲尼曰：“古也有志：‘克己复礼，仁也。’信善哉！楚灵王若能如是，岂其辱于乾溪？”chǔ zǐ shòu yú zhōu lái ，cì yú yǐng wěi ，shǐ dàng hóu 、pān zǐ 、sī mǎ dū 、xiāo yǐn wǔ 、líng yǐn xǐ shuài shī wéi xú yǐ jù wú 。chǔ zǐ cì yú qián xī ，yǐ wéi zhī yuán 。
yǔ xuě ，wáng pí guàn ，qín fù táo ，cuì bèi ，bào xì ，zhí biān yǐ chū ，pú xī fù cóng 。yòu yǐn zǐ gé xī ，wáng jiàn zhī 。qù guàn bèi ，shě biān ，yǔ zhī yǔ yuē ：“xī wǒ xiān wáng xióng yì yǔ lǚ fán 、wáng sūn móu 、xiè fù 、qín fù ，bìng shì kāng wáng ，sì guó jiē yǒu fèn ，wǒ dú wú yǒu 。jīn wú shǐ rén yú zhōu ，qiú dǐng yǐ wéi fèn ，wáng qí yǔ wǒ hū ？”
duì yuē ：“yǔ jun1 wáng zāi ！xī wǒ xiān wáng xióng yì ，pì zài jīng shān ，bì lù lán lǚ ，yǐ chù cǎo mǎng ，bá shè shān lín ，yǐ shì tiān zǐ ，wéi shì táo hú 、jí shǐ ，yǐ gòng yù wáng shì 。qí ，wáng jiù yě ；jìn jí lǔ 、wèi ，wáng mǔ dì yě 。chǔ shì yǐ wú fèn ，ér bǐ jiē yǒu 。jīn zhōu yǔ sì guó fú shì jun1 wáng ，jiāng wéi mìng shì cóng ，qǐ qí ài dǐng ？”wáng yuē ：“xī wǒ huáng zǔ bó fù kūn wú ，jiù xǔ shì zhái 。jīn zhèng rén tān lài qí tián ，ér bú wǒ yǔ 。wǒ ruò qiú zhī ，qí yǔ wǒ hū ？”
duì yuē ：“yǔ jun1 wáng zāi ！zhōu bú ài dǐng ，zhèng gǎn ài tián ？”wáng yuē ：“xī zhū hóu yuǎn wǒ ér wèi jìn ，jīn wǒ dà chéng chén 、cài 、bú gēng ，fù jiē qiān chéng ，zǐ yǔ yǒu láo yān 。zhū hóu qí wèi wǒ hū ？”duì yuē ：“wèi jun1 wáng zāi ！shì sì guó zhě ，zhuān zú wèi yě ，yòu jiā zhī yǐ chǔ ，gǎn bú wèi jun1 wáng zāi ？”
gōng yǐn lù qǐng yuē ：“jun1 wáng mìng bāo guī yǐ wéi qī bí ，gǎn qǐng mìng 。”wáng rù shì zhī 。xī fù wèi zǐ gé ：“wú zǐ ，chǔ guó zhī wàng yě ！jīn yǔ wáng yán rú xiǎng ，guó qí ruò zhī hé ？”zǐ gé yuē ：“mó lì yǐ xū ，wáng chū ，wú rèn jiāng zhǎn yǐ 。”
wáng chū ，fù yǔ 。zuǒ shǐ yǐ xiàng qū guò 。wáng yuē ：“shì liáng shǐ yě ，zǐ shàn shì zhī 。shì néng dú 《sān fén 》、《wǔ diǎn 》、《bā suǒ 》、《jiǔ qiū 》。”duì yuē ：“chén cháng wèn yān ，xī mù wáng yù sì qí xīn ，zhōu háng tiān xià ，jiāng jiē bì yǒu chē zhé mǎ jì yān 。jì gōng móu fù zuò 《qí zhāo 》zhī shī ，yǐ zhǐ wáng xīn ，wáng shì yǐ huò méi yú zhī gōng 。chén wèn qí shī ér bú zhī yě ；ruò wèn yuǎn yān ，qí yān néng zhī zhī ？”
wáng yuē ：“zǐ néng hū ？”duì yuē ：“néng 。qí 《shī 》yuē ：‘qí zhāo zhī yīn yīn ，shì zhāo dé yīn 。sī wǒ wáng dù ，shì rú yù ，shì rú jīn 。xíng mín zhī lì ，ér wú zuì bǎo zhī xīn 。’”
wáng yī ér rù ，kuì bú shí ，qǐn bú mèi ，shù rì 。bú néng zì kè ，yǐ jí yú nán 。
zhòng ní yuē ：“gǔ yě yǒu zhì ：‘kè jǐ fù lǐ ，rén yě 。’xìn shàn zāi ！chǔ líng wáng ruò néng rú shì ，qǐ qí rǔ yú qián xī ？”郑子产有疾。谓子大叔曰：“我死，子必为政。唯有德者能以宽服民，其次莫如猛。夫火烈，民望而畏之，故鲜死焉。水懦弱，民狎而玩之，则多死焉，故宽难。”疾数月而卒。
大叔为政，不忍猛而宽。郑国多盗，取人于萑苻之泽。大叔悔之，曰：“吾早从夫子，不及此。”兴徒兵以攻萑苻之盗，尽杀之，盗少止。
仲尼曰：“善哉！政宽则民慢，慢则纠之以猛。猛则民残，残则施之以宽。宽以济猛；猛以济宽，政是以和。”《诗》曰：‘民亦劳止，汔可小康；惠此中国，以绥四方。’施之以宽也。‘毋从诡随，以谨无良；式遏寇虐，惨不畏明。’纠之以猛也。‘柔远能迩，以定我王。’平之以和也。又曰：‘不竞不絿，不刚不柔，布政优优，百禄是遒。’和之至也。”
及子产卒，仲尼闻之，出涕曰：“古之遗爱也。”zhèng zǐ chǎn yǒu jí 。wèi zǐ dà shū yuē ：“wǒ sǐ ，zǐ bì wéi zhèng 。wéi yǒu dé zhě néng yǐ kuān fú mín ，qí cì mò rú měng 。fū huǒ liè ，mín wàng ér wèi zhī ，gù xiān sǐ yān 。shuǐ nuò ruò ，mín xiá ér wán zhī ，zé duō sǐ yān ，gù kuān nán 。”jí shù yuè ér zú 。
dà shū wéi zhèng ，bú rěn měng ér kuān 。zhèng guó duō dào ，qǔ rén yú huán fú zhī zé 。dà shū huǐ zhī ，yuē ：“wú zǎo cóng fū zǐ ，bú jí cǐ 。”xìng tú bīng yǐ gōng huán fú zhī dào ，jìn shā zhī ，dào shǎo zhǐ 。
zhòng ní yuē ：“shàn zāi ！zhèng kuān zé mín màn ，màn zé jiū zhī yǐ měng 。měng zé mín cán ，cán zé shī zhī yǐ kuān 。kuān yǐ jì měng ；měng yǐ jì kuān ，zhèng shì yǐ hé 。”《shī 》yuē ：‘mín yì láo zhǐ ，qì kě xiǎo kāng ；huì cǐ zhōng guó ，yǐ suí sì fāng 。’shī zhī yǐ kuān yě 。‘wú cóng guǐ suí ，yǐ jǐn wú liáng ；shì è kòu nuè ，cǎn bú wèi míng 。’jiū zhī yǐ měng yě 。‘róu yuǎn néng ěr ，yǐ dìng wǒ wáng 。’píng zhī yǐ hé yě 。yòu yuē ：‘bú jìng bú qiú ，bú gāng bú róu ，bù zhèng yōu yōu ，bǎi lù shì qiú 。’hé zhī zhì yě 。”
jí zǐ chǎn zú ，zhòng ní wén zhī ，chū tì yuē ：“gǔ zhī yí ài yě 。”