1. 古诗词大全
  2. 明代诗人

刘基的诗词全集

共收录了34首诗词作品

刘基简介

刘基(1311~1375)中国明初大臣,文学家。字伯温。浙江青田人。元至顺间举进士。博通经史,尤精象纬之学,时人比之诸葛亮。至正十九年(1359),朱元璋闻刘基及宋濂等名,礼聘而至 。他上书陈述时务18策,倍受宠信。参与谋划平定张士诚、陈友谅与北伐中原等军事大计。吴元年(1367)为太史令,进《戊申大统历》。奏请立法定制,以止滥杀。朱元璋即皇帝位后,他奏请设立军卫法,又请肃正纪纲。尝谏止建都于凤阳。洪武三年(1370)十一月大封功臣,封为诚意伯,岁禄240石 。刘基佐朱元璋平天下 ,朱元璋比之为张良。刘基论天下安危,义形于色,遇急难,勇气奋发,计划立定,人莫能测。四年,赐归。刘基居乡隐形韬迹,惟饮酒弈棋,口不言功。寻以旧憾为左丞相胡惟庸所讦而夺禄。入京谢罪,留京不敢归,以忧愤疾作,胡惟庸曾派医生探视。八年,遣使护归,居一月而卒。后涂节谓其死实为胡惟庸投药所致。
展开查看所有  

刘基诗集大全

  • 作者:刘基 朝代:明代

    【登卧龙山写怀二十八韵】 白云在青天, 可望不可即。 浩歌梁甫吟, 忧来凭胸臆。

    【dēng wò lóng shān xiě huái èr shí bā yùn 】 bái yún zài qīng tiān , kě wàng bú kě jí 。 hào gē liáng fǔ yín , yōu lái píng xiōng yì 。

  • 作者:刘基 朝代:明代

    【感兴】 天弧不解射封狼[1],战骨从横满路旁。 古戍有狐鸣夜月[2],高冈无凤集朝阳[3]。 调戈画戟空文物,废井颓垣自雪霜。 漫说汉庭思李牧[4],未闻郎署遣冯唐[5]。

    【gǎn xìng 】 tiān hú bú jiě shè fēng láng [1],zhàn gǔ cóng héng mǎn lù páng 。 gǔ shù yǒu hú míng yè yuè [2],gāo gāng wú fèng jí cháo yáng [3]。 diào gē huà jǐ kōng wén wù ,fèi jǐng tuí yuán zì xuě shuāng 。 màn shuō hàn tíng sī lǐ mù [4],wèi wén láng shǔ qiǎn féng táng [5]。

  • 作者:刘基 朝代:明代

    【古戍】 

    古戍连山火,新城殷地笳。 

    九洲犹虎豹,四海未桑麻。 

    天迥云垂草,江空雪覆沙。 

    野梅烧不尽,时见两三花。

    【gǔ shù 】 

    gǔ shù lián shān huǒ ,xīn chéng yīn dì jiā 。 

    jiǔ zhōu yóu hǔ bào ,sì hǎi wèi sāng má 。 

    tiān jiǒng yún chuí cǎo ,jiāng kōng xuě fù shā 。 

    yě méi shāo bú jìn ,shí jiàn liǎng sān huā 。

    励志,战争,
  • 作者:刘基 朝代:明代

    【水龙吟】 和东坡韵 鸡鸣风雨萧萧,侧身天地无刘表。 啼鹃迸泪,落花飘恨,断魂飞绕。 月暗云霄,星沉烟水,角声清袅。 问登楼王粲、镜中白发, 今宵又添都少? 极目乡关何处? 渺青山,髻螺都校。 几回好梦,随风归去,被渠遮了。 宝瑟弦僵,玉笙簧冷,冥鸿天杪。 但侵阶落草,满庭绿树,不知昏晓。

    【shuǐ lóng yín 】 hé dōng pō yùn jī míng fēng yǔ xiāo xiāo ,cè shēn tiān dì wú liú biǎo 。 tí juān bèng lèi ,luò huā piāo hèn ,duàn hún fēi rào 。 yuè àn yún xiāo ,xīng chén yān shuǐ ,jiǎo shēng qīng niǎo 。 wèn dēng lóu wáng càn 、jìng zhōng bái fā , jīn xiāo yòu tiān dōu shǎo ? jí mù xiāng guān hé chù ? miǎo qīng shān ,jì luó dōu xiào 。 jǐ huí hǎo mèng ,suí fēng guī qù ,bèi qú zhē le 。 bǎo sè xián jiāng ,yù shēng huáng lěng ,míng hóng tiān miǎo 。 dàn qīn jiē luò cǎo ,mǎn tíng lǜ shù ,bú zhī hūn xiǎo 。

  • 作者:刘基 朝代:魏晋

    一抹斜阳沙觜,几点闲鸥草际,乌榜小渔舟,摇过半江秋水。
    风起,风起,棹入白苹花里。

    yī mò xié yáng shā zī ,jǐ diǎn xián ōu cǎo jì ,wū bǎng xiǎo yú zhōu ,yáo guò bàn jiāng qiū shuǐ 。
    fēng qǐ ,fēng qǐ ,zhào rù bái píng huā lǐ 。

    婉约,
  • 作者:刘基 朝代:魏晋

    萋萋芳草小楼西,云压雁声低。两行疏柳,一丝残照,万点鸦栖。
    春山碧树秋重绿,人在武陵溪。无情明月,有情归梦,同到幽闺。

    qī qī fāng cǎo xiǎo lóu xī ,yún yā yàn shēng dī 。liǎng háng shū liǔ ,yī sī cán zhào ,wàn diǎn yā qī 。
    chūn shān bì shù qiū zhòng lǜ ,rén zài wǔ líng xī 。wú qíng míng yuè ,yǒu qíng guī mèng ,tóng dào yōu guī 。

    婉约,
  • 作者:刘基 朝代:明代

    人生无百岁,百岁复如何?
    古来英雄士,各已归山河。

    rén shēng wú bǎi suì ,bǎi suì fù rú hé ?
    gǔ lái yīng xióng shì ,gè yǐ guī shān hé 。

    哲理,
  • 作者:刘基 朝代:明代

      东陵侯既废,过司马季主而卜焉。季主曰:“君侯何卜也?”东陵侯曰:“久卧者思起,久蛰者思启,久懑者思嚏。吾闻之蓄极则泄,閟极则达。热极则风,壅极则通。一冬一春,靡屈不伸,一起一伏,无往不复。仆窃有疑,愿受教焉。”季主曰:“若是,则君侯已喻之矣,又何卜为?”东陵侯曰:“仆未究其奥也,愿先生卒教之。”季主乃言曰:“呜呼!天道何亲?惟德之亲;鬼神何灵?因人而灵。夫蓍,枯草也;龟,枯骨也,物也。人,灵于物者也,何不自听而听于物乎?且君侯何不思昔者也?有昔者必有今日,是故碎瓦颓垣,昔日之歌楼舞馆也;荒榛断梗,昔日之琼蕤玉树也;露蛬风蝉,昔日之凤笙龙笛也;鬼燐萤火,昔日之金釭华烛也;秋荼春荠,昔日之象白驼峰也;丹枫白荻,昔日之蜀锦齐纨也。昔日之所无,今日有之不为过;昔日之所有,今日无之不为不足。是故一昼一夜,华开者谢;一秋一春,物故者新。激湍之下,必有深潭;高丘之下,必有浚谷。君侯亦知之矣,何以卜为?”

      dōng líng hóu jì fèi ,guò sī mǎ jì zhǔ ér bo yān 。jì zhǔ yuē :“jun1 hóu hé bo yě ?”dōng líng hóu yuē :“jiǔ wò zhě sī qǐ ,jiǔ zhé zhě sī qǐ ,jiǔ mèn zhě sī tì 。wú wén zhī xù jí zé xiè ,bì jí zé dá 。rè jí zé fēng ,yōng jí zé tōng 。yī dōng yī chūn ,mí qū bú shēn ,yī qǐ yī fú ,wú wǎng bú fù 。pú qiè yǒu yí ,yuàn shòu jiāo yān 。”jì zhǔ yuē :“ruò shì ,zé jun1 hóu yǐ yù zhī yǐ ,yòu hé bo wéi ?”dōng líng hóu yuē :“pú wèi jiū qí ào yě ,yuàn xiān shēng zú jiāo zhī 。”jì zhǔ nǎi yán yuē :“wū hū !tiān dào hé qīn ?wéi dé zhī qīn ;guǐ shén hé líng ?yīn rén ér líng 。fū shī ,kū cǎo yě ;guī ,kū gǔ yě ,wù yě 。rén ,líng yú wù zhě yě ,hé bú zì tīng ér tīng yú wù hū ?qiě jun1 hóu hé bú sī xī zhě yě ?yǒu xī zhě bì yǒu jīn rì ,shì gù suì wǎ tuí yuán ,xī rì zhī gē lóu wǔ guǎn yě ;huāng zhēn duàn gěng ,xī rì zhī qióng ruí yù shù yě ;lù qióng fēng chán ,xī rì zhī fèng shēng lóng dí yě ;guǐ lín yíng huǒ ,xī rì zhī jīn gāng huá zhú yě ;qiū tú chūn qí ,xī rì zhī xiàng bái tuó fēng yě ;dān fēng bái dí ,xī rì zhī shǔ jǐn qí wán yě 。xī rì zhī suǒ wú ,jīn rì yǒu zhī bú wéi guò ;xī rì zhī suǒ yǒu ,jīn rì wú zhī bú wéi bú zú 。shì gù yī zhòu yī yè ,huá kāi zhě xiè ;yī qiū yī chūn ,wù gù zhě xīn 。jī tuān zhī xià ,bì yǒu shēn tán ;gāo qiū zhī xià ,bì yǒu xùn gǔ 。jun1 hóu yì zhī zhī yǐ ,hé yǐ bo wéi ?”

    古文观止,
  • 作者:刘基 朝代:明代

      杭有卖果者,善藏柑,涉寒暑不溃。出之烨然,玉质而金色。置于市,贾十倍,人争鬻之。
    予贸得其一,剖之,如有烟扑口鼻,视其中,则干若败絮。予怪而问之曰:“若所市于人者,将以实笾豆,奉祭祀,供宾客乎?将炫外以惑愚瞽也?甚矣哉,为欺也!”
    卖者笑曰:“吾业是有年矣,吾赖是以食吾躯。吾售之,人取之,未尝有言,而独不足子所乎?世之为欺者不寡矣,而独我也乎?吾子未之思也。
    今夫佩虎符、坐皋比者,洸洸乎干城之具也,果能授孙、吴之略耶? 峨大冠、 拖长绅者,昂昂乎庙堂之器也,果能建伊、皋之业耶?盗起而不知御,民困而不知救,吏奸而不知禁,法斁而不知理,坐糜廪粟而不知耻。观其坐高堂,骑大马,醉醇醴而饫肥鲜者,孰不巍巍乎可畏,赫赫乎可象也?又何往而不金玉其外,败絮其中也哉?今子是之不察,而以察吾柑!”
    予默默无以应。退而思其言,类东方生滑稽之流。岂其愤世疾邪者耶?而托于柑以讽耶?

      háng yǒu mài guǒ zhě ,shàn cáng gān ,shè hán shǔ bú kuì 。chū zhī yè rán ,yù zhì ér jīn sè 。zhì yú shì ,jiǎ shí bèi ,rén zhēng yù zhī 。
    yǔ mào dé qí yī ,pōu zhī ,rú yǒu yān pū kǒu bí ,shì qí zhōng ,zé gàn ruò bài xù 。yǔ guài ér wèn zhī yuē :“ruò suǒ shì yú rén zhě ,jiāng yǐ shí biān dòu ,fèng jì sì ,gòng bīn kè hū ?jiāng xuàn wài yǐ huò yú gǔ yě ?shèn yǐ zāi ,wéi qī yě !”
    mài zhě xiào yuē :“wú yè shì yǒu nián yǐ ,wú lài shì yǐ shí wú qū 。wú shòu zhī ,rén qǔ zhī ,wèi cháng yǒu yán ,ér dú bú zú zǐ suǒ hū ?shì zhī wéi qī zhě bú guǎ yǐ ,ér dú wǒ yě hū ?wú zǐ wèi zhī sī yě 。
    jīn fū pèi hǔ fú 、zuò gāo bǐ zhě ,guāng guāng hū gàn chéng zhī jù yě ,guǒ néng shòu sūn 、wú zhī luè yē ? é dà guàn 、 tuō zhǎng shēn zhě ,áng áng hū miào táng zhī qì yě ,guǒ néng jiàn yī 、gāo zhī yè yē ?dào qǐ ér bú zhī yù ,mín kùn ér bú zhī jiù ,lì jiān ér bú zhī jìn ,fǎ yì ér bú zhī lǐ ,zuò mí lǐn sù ér bú zhī chǐ 。guān qí zuò gāo táng ,qí dà mǎ ,zuì chún lǐ ér yù féi xiān zhě ,shú bú wēi wēi hū kě wèi ,hè hè hū kě xiàng yě ?yòu hé wǎng ér bú jīn yù qí wài ,bài xù qí zhōng yě zāi ?jīn zǐ shì zhī bú chá ,ér yǐ chá wú gān !”
    yǔ mò mò wú yǐ yīng 。tuì ér sī qí yán ,lèi dōng fāng shēng huá jī zhī liú 。qǐ qí fèn shì jí xié zhě yē ?ér tuō yú gān yǐ fěng yē ?

    古文观止,
  • 作者:刘基 朝代:明代

    璇室群酣夜,璜溪独钓时。
    浮云看富贵,流水淡须眉。
    偶应非熊兆,尊为帝者师。
    轩裳如固有,千载起人思。

    xuán shì qún hān yè ,huáng xī dú diào shí 。
    fú yún kàn fù guì ,liú shuǐ dàn xū méi 。
    ǒu yīng fēi xióng zhào ,zūn wéi dì zhě shī 。
    xuān shang rú gù yǒu ,qiān zǎi qǐ rén sī 。

    咏史怀古,题画,言志,怀才不遇,
  • 作者:刘基 朝代:明代

    语燕鸣鸠白昼长,黄蜂紫蝶草花香。苍江依旧绕斜阳。
    泛水浮萍随处满,舞风轻絮霎时狂。清和院宇麦秋凉。

    yǔ yàn míng jiū bái zhòu zhǎng ,huáng fēng zǐ dié cǎo huā xiāng 。cāng jiāng yī jiù rào xié yáng 。
    fàn shuǐ fú píng suí chù mǎn ,wǔ fēng qīng xù shà shí kuáng 。qīng hé yuàn yǔ mài qiū liáng 。

    婉约,写景,丰收,
  • 作者:刘基 朝代:明代

    其 一
    寒灯耿幽暮,虫鸣清夜阑。
    起行望青天,明月在云端。
    美人隔千里,山河淼漫漫。
    玄云翳崇冈,白露雕芳兰。
    愿以绿绮琴,写作行路难。
    忧来无和声,弦绝空长叹。

    其 二
    倦鸟冀安巢,风林无静柯。
    路长羽翼短,日暮当如何?
    登高望四方,但见山与河。
    宁知天上雨,去去为沧波。
    慷慨对长风,坐感玄发皤。
    弱水不可航,层城岌嵯峨。
    凄凉华表鹤,太息成悲歌。

    qí yī
    hán dēng gěng yōu mù ,chóng míng qīng yè lán 。
    qǐ háng wàng qīng tiān ,míng yuè zài yún duān 。
    měi rén gé qiān lǐ ,shān hé miǎo màn màn 。
    xuán yún yì chóng gāng ,bái lù diāo fāng lán 。
    yuàn yǐ lǜ qǐ qín ,xiě zuò háng lù nán 。
    yōu lái wú hé shēng ,xián jué kōng zhǎng tàn 。

    qí èr
    juàn niǎo jì ān cháo ,fēng lín wú jìng kē 。
    lù zhǎng yǔ yì duǎn ,rì mù dāng rú hé ?
    dēng gāo wàng sì fāng ,dàn jiàn shān yǔ hé 。
    níng zhī tiān shàng yǔ ,qù qù wéi cāng bō 。
    kāng kǎi duì zhǎng fēng ,zuò gǎn xuán fā pó 。
    ruò shuǐ bú kě háng ,céng chéng jí cuó é 。
    qī liáng huá biǎo hè ,tài xī chéng bēi gē 。

    辞赋,
  • 作者:刘基 朝代:明代

    涧水弯弯绕郡城,老蝉嘶作车轮声。
    西风吹客上马去,夕阳满川红叶明。

    jiàn shuǐ wān wān rào jun4 chéng ,lǎo chán sī zuò chē lún shēng 。
    xī fēng chuī kè shàng mǎ qù ,xī yáng mǎn chuān hóng yè míng 。

    辞赋,
  • 作者:刘基 朝代:明代

    风驱急雨洒高城,云压轻雷殷地声。
    雨过不知龙去处,一池草色万蛙鸣。

    fēng qū jí yǔ sǎ gāo chéng ,yún yā qīng léi yīn dì shēng 。
    yǔ guò bú zhī lóng qù chù ,yī chí cǎo sè wàn wā míng 。

    辞赋,
  • 作者:刘基 朝代:明代

    其 一
    驱车出门去,四顾不见人。
    回风卷落叶,翊翊带沙尘。
    平原旷千里,莽莽尽荆槿。
    繁华能几何?憔悴及兹辰。
    所以芳桂枝,不争桃李春。
    云林耿幽独,霜雪空相亲。

    其 二
    槁叶寒槭槭,罗帐秋风生。
    凄凄侯虫鸣,呖呖宾鸿惊。
    美人抱瑶瑟,仰视河汉明。
    丝桐岂殊音,古调非今生。
    沉思空幽寂,岁月已徂征。

    qí yī
    qū chē chū mén qù ,sì gù bú jiàn rén 。
    huí fēng juàn luò yè ,yì yì dài shā chén 。
    píng yuán kuàng qiān lǐ ,mǎng mǎng jìn jīng jǐn 。
    fán huá néng jǐ hé ?qiáo cuì jí zī chén 。
    suǒ yǐ fāng guì zhī ,bú zhēng táo lǐ chūn 。
    yún lín gěng yōu dú ,shuāng xuě kōng xiàng qīn 。

    qí èr
    gǎo yè hán qì qì ,luó zhàng qiū fēng shēng 。
    qī qī hóu chóng míng ,lì lì bīn hóng jīng 。
    měi rén bào yáo sè ,yǎng shì hé hàn míng 。
    sī tóng qǐ shū yīn ,gǔ diào fēi jīn shēng 。
    chén sī kōng yōu jì ,suì yuè yǐ cú zhēng 。

    辞赋,